Η τήρηση των εμβολιαστικών προγραμμάτων καθώς και η πρόσβαση όλων των πληθυσμιακών ομάδων σε αυτά τα προγράμματα, είναι στο επίκεντρο της επικαιρότητας από τους επιστήμονες.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Νίκο Νίτσα, και τα δύο αυτά πρέπει να αποτελούν τον κοινό στόχο των συναρμοδίων παραγόντων της δημόσιας υγείας, φυσικά με τους γιατρούς στην πρώτη γραμμή. Η επόμενη ημέρα της πανδημίας πρέπει να φέρει στο προσκήνιο τους εμβολιασμούς που χάθηκαν λόγω covid-19, όπως της διφθερίτιδας, του τετάνου, του κοκκύτη, της ιλαράς, της πολιομυελίτιδας, της μηνιγγίτιδας κ.λπ.
Η πανδημία αντιμετωπίστηκε σε ένα μεγάλο βαθμό από τα εμβόλια
Αναφερόμενος στις κρίσιμες φάσεις της πανδημίας, ο καθηγητής παιδιατρικής-λοιμωξιολογίας, διευθυντής της Γ΄ Παιδιατρικής Κλινικής στο Ιπποκράτειο, μέλος της Εθνικής Επιτροπής εμβολιασμών, Εμμανουήλ Ροηλίδης επισημαίνει ότι βοήθησε πάρα πολύ στην ενίσχυση του θετικού τρόπου σκέψης για τους εμβολιασμούς. «Δεν προφτάσαμε εμείς, αλλά σίγουρα οι μεγαλύτεροι από εμάς γιατροί, είδαν πάρα πολλά παιδάκια να καταλήγουν, μα πάρα πολλά παιδάκια, από νοσήματα τα οποία ήταν είτε ιογενή είτε μικροβιακά, πχ από διφθερίτιδα… με εξαιρετικά μεγάλο αριθμό παιδιών. Η μηνιγγίτιδα βέβαια υπήρχε και έχει ελαττωθεί πάρα πολύ σύντομα, και νοσήματα όπως ιλαρά ή ερυθρά με τα διάφορα προβλήματα που δημιουργούσαν αργότερα… όλα αυτά τα νοσήματα σε ένα μεγάλο βαθμό, πολιομυελίτιδα να μη ξεχάσουμε… Η πολιομυελίτιδα “θέριζε” και πολλοί συνάνθρωποι μας σήμερα ακόμη, είναι ενήλικες βέβαια τώρα, έχουν όλα τα βοηθήματα, τα υποστηρικτικά έτσι για να μπορούν να έχουν μία ποιότητα ζωής… νοσήματα που δε βλέπουμε σήμερα πια ή τα βλέπουμε σήμερα σε ένα πολύ μικρό βαθμό, ο λόγος, τα εμβόλια» τονίζει ο καθηγητής.
Όπως λέει, τα εμβόλια είναι αυτή η ανεργητική ανοσοποίηση του οργανισμού, ο οποίος βλέπει το αντιγόνο, όμως δεν είναι βλαπτικό για τον οργανισμό, όμως τον ανοσοποιεί,τον κάνει δυνατό, να μην υποκύπτει στις βλαπτικές ενέργειες του λοιμογόνου παράγοντα, όποιος είναι αυτός ο οποίος θα έρθει μετά. Ο εμβολιασμός των βρεφών και των μικρών παιδιών, και των παιδιών πράγματι είναι μία πρακτική η οποία είναι αρκετά καθολική θα έλεγα στα περισσότερα μέρη του κόσμου, και στην πατρίδα μας. «Θα ήθελα να πω ότι η πατρίδα μας είναι μία από τις πιο πλουσιοπάροχες χώρες σε δωρεάν εμβολιασμούς, δε χρειάζεται να πληρώνει ο γονιός, είναι δωρεάν τα εμβόλια. Και θα έλεγα ότι πλέον δε βλέπουμε νοσήματα που βλέπαμε πάρα πολύ στο παρελθόν. Είχαμε και έχουμε το πρόβλημα του… hesitancy, δηλαδή του ενδοιασμού στα εμβόλια. Κάποιοι γονείς αρχίσανε να μην πιστεύουν στα εμβόλια, ότι τα εμβόλια μπορεί να έχουν παρενέργειες… Στην επιδημία της ιλαράς, σε πληθυσμούς όπου δεν υπήρχε καλό επίπεδο εμβολιασμού, είχαμε και θανάτους την περίοδο εκείνη, 17-18, ευτυχώς στην Ελλάδα ήτανε πολύ μικρότερο το πρόβλημα λόγω της καλής στάθμισης εμβολιασμού που είχαμε, της καλής κάλυψης, και το ξεπεράσαμε. Μετά ήρθε φυσικά η πανδημία του κορονοϊού, που και αυτή σε ένα μεγάλο βαθμό αντιμετωπίστηκε με το εμβόλιο, με τα κατάλληλα εμβόλια. Θα έλεγα ότι ένα από τα κυριότερα, μεγαλύτερα επιτεύγματα της ανθρωπότητας, της σύγχρονης ανθρωπότητας είναι τα εμβόλια» επισημαίνει ο κ. Ροηλίδης.
Εννέα στους δέκα καρκίνους αποφεύγονται με το… εμβόλιο
Από τα πιο σημαντικά όπλα που έχει η ιατρική επιστήμη σήμερα, κυρίως στον τομέα της πρόληψης, και της αντιμετώπισης, αλλά κυρίως στον τομέα της πρόληψης, είναι τα εμβόλια, επισημαίνει ο καθηγητής μαιευτικής-γυναικολογίας του ΑΠΘ και πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας Θόδωρος Αγοραστός αναφερόμενος στα νοσήματα που προκαλεί ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). «Εδώ υπάρχει ήδη ένα πρόβλημα σύγχυσης στον ελληνικό πληθυσμό» τονίζει ο καθηγητής εξηγώντας ότι «Συχνά αναφέρεται ο ιός ως ιός των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων. Είναι λάθος και, όταν το λέμε έτσι, ο πολύς κόσμος, ο νεαρός κόσμος, συνδέει τον ιό αυτό μόνο με τα κονδυλώματα που είναι μία καλοήθης πάθηση για την οποία δεν κινδυνεύει η υγεία των ατόμων. Ο ιός των θηλωμάτων λοιπόν προκαλεί καρκίνους και για να το πω έτσι λίγο απλά και εύκολα να το θύματα κανείς, είναι ένας ιός που προκαλεί 10 καρκίνους, καρκίνο τραχήλου μήτρας, κόλπου, αιδίου, πέους, πρωκτού, στόματος, φάρυγγα, αμυγδαλών, λάρυγγα, αν τα μετρήσετε περίπου βγαίνουν 10. Και είναι σαφές ότι αφορούν αυτοί οι καρκίνοι και στα δύο φύλα και για αυτό ακριβώς το εμβόλιο εναντίον του HPV πρέπει να γίνεται και στους άντρες και στις γυναίκες, και στα αγόρια και στα κορίτσια. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο πρώτος ο οποίος βρέθηκε ότι συσχετίζεται με τον HPV αλλά δεν είναι ο συχνότερος, αυτή τη στιγμή στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Σουηδία, σε αριθμό οι καρκίνοι του στοματοφάρυγγα, οι οφειλόμενοι κυρίως στην HPV είναι πιο πολύ από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Και οι καρκίνου του στοματοφάρυγγα εμφανίζονται 5 φορές πιο συχνά στους άντρες από ότι στις γυναίκες».
Σύμφωνα με τον καθηγητή Αγοραστό, ο εμβολιασμός προφυλάσσει από μία σειρά καρκίνων, σημαντικότατων καρκίνων, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας έχει καταλαβαίνετε καταλυτική σημασία για τη γυναίκα, για τη γονιμότητα της και για την αναπαραγωγή και αυτό το οποίο είναι ενθαρρυντικό είναι το ότι από το 2008 στην Ελλάδα έχει εγκριθεί ο HPV εμβολιασμός, στα κορίτσια αρχικά, και εδώ και 3 χρόνια και στα αγόρια, και πριν από λίγο επεκτάθηκε η χορήγηση του δωρεάν εμβολιασμού και μέχρι της 31/12 του ‘24 διότι ήταν μέχρι το ‘23 και επεκτάθηκε η δωρεάν χορήγηση μέχρι το τέλος του ‘24. Προσέξτε εδώ να κάνω μία διάκριση η οποία επίσης είναι αντικείμενο σύγχυσης. Άλλο είναι η ένδειξη ενός εμβολίου και άλλο είναι η δωρεάν χορήγηση από την πολιτεία ενός εμβολίου. Υπάρχει μία σύγχυση γιατί ακριβώς θεωρείται από πάρα πολύ κόσμο ότι όταν λέμε ότι τα εμβόλια πρέπει να γίνονται σε ηλικία ως 11-12 ετών ή πολύ ως 15 και με το… catch up μέχρι τα 18, μία κοπέλα 19 ετών θεωρεί ότι δε πρέπει να κάνει το εμβόλιο, ότι έχει περάσει η ηλικία όπως το λέει, εγώ είμαι μεγάλη λένε οι κοπέλες και τα αγόρια 20-25 ετών. Αυτό είναι λάθος. Εκείνο το οποίο είναι το σωστό είναι ότι το εμβόλιο, όπως υπάρχει στην ΕΕ η ένδειξη από 9 ετών και άνω, χωρίς ανώτατο ηλικιακό όριο, στις δε Ηνωμένες Πολιτείες είναι από 9 ετών ως 45 ετών, καταλαβαίνεται ότι η Πολιτεία δε μπορεί να χορηγήσει δωρεάν το εμβόλιο από τα 9 έως τα 79 χρόνια και λέει θα το χορηγήσω στις ηλικίες που είναι πιο σημαντική η ανοσιακή απάντηση, άρα στα παιδιά και μέχρι ένα ορισμένο όριο, εν πάση περίπτωση, και το όριο αυτό αν θυμάστε ήταν στα 26 έτη στην αρχή, και μετά κατέβηκε στα 18, και θα κατέβει πιθανόν στα 15 αργότερα. Είναι θέμα οικονομικό αυτό κατά κύριο λόγο για την πολιτεία. Η ένδειξη για τον εμβολιασμό υπάρχει και για μεγάλες ενήλικες γυναίκες και άντρες. Και έχει βρεθεί σε μελέτες ότι και οι ενήλικες γυναίκες κερδίζουν τουλάχιστον ένα ποσοστό 50 έως 85% εάν κάνουν το εμβόλιο σε ηλικία όπως είπαμε 25, 30, 35 ετών» επισημαίνει.
Το εμβόλιο αυτό δεν προφυλάσσει από όλους τους καρκινικούς, καρκινογόνους τύπους του ιού. Όπως εξηγεί ο καθηγητής, ο ιός έχει πάνω από 200 τύπους, από αυτούς περίπου θεωρούνται 13-14 που είναι καρκινογόνοι και από αυτούς τους 14 τύπους, το εμβόλιο που κυκλοφορεί στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες προφυλάσσει από τους 7, συν από τους 2 που προκαλούν τα κονδυλώματα. Από 9 τύπους δηλαδή προφυλάσσει.
Στο ερώτημα “ε τότε γιατί να το κάνουμε το εμβόλιο αφού δεν προφυλάσσει από όλους τους τύπους;” η απάντηση όπως λέει, είναι ότι αυτοί οι 7 καρκινογόνοι από τους οποίους προφυλάσσει είναι οι πιο επικίνδυνοι. Έτσι λοιπόν έχει βρεθεί ότι αυτοί οι καρκινογόνοι τύποι, οι πιο επικίνδυνοι, είναι υπεύθυνοι για το 90% των καρκίνων στον τράχηλο της μήτρας αλλά και στα άλλα όργανα. Άρα, 9 στους 10 καρκίνους αποφεύγονται, εάν εμβολιαστεί το άτομο από αυτό το εμβόλιο που υπάρχει. Ενώ, δεν υπάρχει θέμα παρενεργειών, καθώς, όπως αναφέρει ο καθηγητής το θέμα αυτό έχει συζητηθεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια, οι παρενέργειες του εμβολίου αυτού είναι τοπικές, όπως όλα τα εμβόλια εκεί που γίνεται η ένεση, και υπάρχουν σπανιότατα αλλεργικές αντιδράσεις και τίποτα άλλο. «Άρα, σήμερα έχουμε στα χέρια μας ένα καταπληκτικό όπλο για να προλάβουμε περίπου 10 καρκίνους, συν την πιο συχνή σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσηση, που είναι τα κονδυλώματα, τα πρωτογεννητικά» σημειώνει κλείνοντας.
Τα εμβόλια εξασφαλίζουν όχι μόνο ζωή αλλά και την ποιότητα της
Όπως εξηγεί ο κ. Συμεών Μεταλλίδης, αναπληρωτής καθηγητής παθολογίας-λοιμωξιολογίας του ΑΠΘ, υπεύθυνος του κέντρου αναφοράς COVID-19, μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του υπουργείου υγείας και υπεύθυνος κλινικής COVID-19 στο ΑΧΕΠΑ το μήνυμα που πρέπει να περάσει είναι ότι όσο περνάμε στην ενήλικη ζωή και όσο γενικά μεγαλώνουμε και περνάμε σε αυτό που λέγεται τρίτη ηλικία και ξεπερνάμε τα 60 έτη, αρχίσουν να συσσωρεύονται τα συνοδά νοσήματα, υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι που συσσωρεύουν προβλήματα υγείας και ανήκουν σε αυτή την ομάδα των ασθενών που εμείς μάθαμε αυτά τα 3 χρόνια να ακούμε, οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Για αυτές τις ομάδες ιδίως και στην ενήλικη ζωή υπάρχουν νοσήματα τα οποία μπορούν να προληφθούν με τους εμβολιασμούς και πραγματικά να σώσουμε πάρα πολλές ανθρώπινες ζωές. Είναι ξεκάθαρο, και πολλά χρόνια έχουμε στο μυαλό μας τη γρίπη, την εποχική γρίπη, ζήσαμε, ζούμε με αυτή όλα τα χρόνια. Έχει περάσει στην κουλτούρα του πληθυσμού ότι πρέπει να εμβολιαστούν και περιμένουν τα εμβόλια τους όταν θα βγουν κάθε χρόνο για να τα κάνουνε. Αλλά θα πρέπει να καταλάβουμε ότι υπάρχουν και κάποια άλλα νοσήματα για κάποια όπως ο πνευμονιόκοκκος, ο οποίος ακριβώς στις μεγάλες ηλικίες, στην ηλικία άνω των 60 ετών, αυξάνει πάρα πολύ την πιθανότητα να δημιουργήσεις βαριά πνευμονία ή όπως την λέμε στην ιατρική διεισδυτική νόσο, σοβαρή νόσο, η οποία έχει ένα πολύ σημαντικό ποσοστό θνητότητας, έτσι αν μπορούσες να δεις τις καμπύλες, θα βλέπεις ότι μόλις ξεπερνάς τα 60, η θνητότητα από αυτό το μικρόβιο αυξάνεται πάρα πολύ σημαντικό. Είναι το κύριο αίτιο της πνευμονίας. Η θνητότητα μιας πνευμονίας κατά μέσο όρο όταν μπαίνεις στο νοσοκομείο είναι περίπου στο 20%, όταν χρειαστεί να νοσηλευτεί και όταν το κυρίαρχο αίτιο του είναι ο πνευμονιόκοκκος υπάρχει ένα εμβόλιο το οποίο μπορεί πραγματικά να σώσει ζωές και να μειώσει τις εισαγωγές στο νοσοκομείο. Αυτό είναι το ένα κομμάτι, όπως επίσης πάρα πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια για το εμβόλιο έναντι του έρπητα ζωστήρα και θα πρέπει να γνωρίζετε ότι κάθε χρόνο στην ΕΕ περιγράφονται 1,5 εκατ. περιστατικά έρπητα ζωστήρα.
Τι είναι ο έρπητας ζωστήρας; Στο ερώτημα απαντά ο κ. Μεταλλίδης, λέγοντας «Είναι οι άνθρωποι που έχουν περάσει ανεμοβλογιά στη ζωή τους, ο ιός μένει πάντα μέσα μας και μπορεί να εμφανιστεί ξανά, να υποτροπιάσει και να κάνει ένα φυσαλιδώδες εξάρτημα δερματικό. Το 1/3 από τους ανθρώπους που θα εμφανίσουν έρπητα ζωστήρα, θα κάνει ένα βαρύ σύνδρομο που λέγεται μεθερπητική νευραλγία. Το 1/3 από το 1,5 εκατ. ανθρώπους, περίπου δηλαδή 400.000 άνθρωποι στην Ευρώπη κάθε χρόνο. Και αυτό είναι πάρα πολύ βασανιστικό. Δεν είναι μόνο ότι κινδυνεύει η ζωή σου να πεθάνεις, υπάρχει και αυτό που λέγεται ποιότητα ζωής, και φανταστείτε πόσοι άνθρωποι που κάνουν αυτό το σύνδρομο που λέγεται μεθερπητική νευραλγία χάνουν την ποιότητα ζωής τους γιατί πονάνε συνέχεια, δεν ανταποκρίνονται πάρα πολύ καλά στην αναλγητική θεραπεία και είναι ένα βασανιστικό συναίσθημα. Και σήμερα υπάρχουν εμβόλια για την πρόληψη του έρπητα ζωστήρα στους ανθρώπους άνω των 60 ετών και πάνω γιατί εκεί αυξάνουν την πιθανότητα επανεμφάνισης του έρπητα ζωστήρα που πραγματικά μπορεί να ελαττώσει την πιθανότητα να εμφανίσεις έρπητα ζωστήρα και άρα με θεραπευτική νευραλγία με αποτέλεσμα να κάνουμε ένα εμβόλιο για να προστατεύσουμε την ποιότητα ζωής των ανθρώπων».
Αλλά ο εμβολιασμός στην ενήλικη ζωή δεν είναι μόνο αυτό. Όπως εξηγεί ο γιατρός, ανάμεσα στον παιδιατρικό εμβολιασμό και στην ενήλικη ζωή διαμεσολαβούν κάποια χρόνια. Ο άνθρωπος φεύγει από την θαλπωρή του παιδιάτρου και μετά τα εμβόλια ξεχνιούνται. Τα εμβόλια δεν είναι αιώνια και για πολλά εμβόλια θα πρέπει να γίνονται επαναληπτικές δόσεις στην ενήλικη ζωή. Αυτές από τους γιατρούς των ενηλίκων σε ολόκληρο τον κόσμο συχνά ξεχνιούνται. Η ανοσία στην ενήλικη ζωή έναντι του κοκίτη πέφτει σημαντικά. Έτσι στις οδηγίες των ειδικών πρέπει να είναι για κάθε έγκυο γυναίκα να εμβολιαστεί έναντι του κοκίτη όπως επίσης και όλο το περιβάλλον γύρω που θα έχει ένα παιδάκι, ένα νεογνό το οποίο θα’ρθει στη ζωή, και οι παππούδες, οι γιαγιάδες να εμβολιαστούν ώστε να το προστατεύσουν μέχρι να μπορέσει να εμβολιαστεί και το παιδί και να έχει τα δικά του αντισώματα. Επίσης, είναι πολύ σημαντικοί κάποιοι εμβολιασμοί για να προστατεύσουμε τα νεογέννητα.
Το πιο δύσκολο για τους γιατρούς, είναι ότι ο εμβολιασμός δεν είναι υποχρεωτικός στην ενήλικη ζωή. Άρα έχουν ένα διπλό ρόλο, όπως λέει, να εκπαιδεύσουν και τους γιατρούς για το τι εμβόλια πρέπει να γίνονται αλλά και τους ασθενείς ώστε να τους πείσουν ότι ο εμβολιασμός είναι σημαντικός, κυρίως σε μία περίοδο όπου και το αντιεμβολιαστικό κίνημα κατέχει ένα σημαντικό ρόλο και ακούγονται πάρα πολλά, η επικοινωνία είναι εύκολη, ακούγονται αυθαίρετες γνώμες και μπορεί να διχάσουν τον κόσμο.
«Δεν έχει σημασία τι ειδικότητα κάνεις, γιατί προσέρχεται σε σένα ο ασθενής αλλά πρέπει να του θυμίζεις ότι, εάν έχεις εμφανίσει καρκίνο γίνεσαι ευπαθής ομάδα και αν δε ξέρεις τι πρέπει να κάνεις, να στείλεις στον ασθενή σου ότι πρέπει να κάνεις εμβόλια. Ας του περάσεις αυτό το μήνυμα. Γιατί; Γιατί θα ξεκινήσουμε χημειοθεραπείες και τα εμβόλια πρέπει να γίνουν πριν ξεκινήσει αυτή η ανοσοκατασταλή που θα ξεκινήσουν μία πόλη μεγάλη ομάδα ασθενών και μπορεί να ελαττώσει την ανταπόκριση των εμβολιασμών. Άρα είναι πολύ σημαντικό να δώσουμε σωστές οδηγίες στους ασθενείς μας και να περάσουμε το μήνυμα ότι τα “εμβόλια σώζουν ζωές”» τονίζει κλείνοντας.
