Για την αναθεώρηση της φαρμακευτικής νομοθεσίας και ποιες ευκαιρίες μπορεί να φέρει για τη χώρα μας καθώς και για τον τομέα του φαρμάκου αλλά, και για τα νέα επενδυτικά πλάνα της ELPEN μας μιλά ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) και Co CEO ELPEN Group Θεόδωρος Τρύφων, ο οποίος σημειώνει ότι η ελληνική φαρμακοβιομηχανία υλοποιεί ήδη ένα σημαντικό πρόγραμμα επενδύσεων ύψους 1,2 δισ.
Με αφορμή την προεκλογική περίοδο και κάνοντας ένα μικρό απολογισμό των τελευταίων ετών που εμπεριείχαν και τα δύσκολα χρόνια της πανδημίας, ποια είναι τα προβλήματα που αφορούν στη φαρμακευτική δαπάνη και τι θα περιμένατε ως κλάδος;
Τα τελευταία χρόνια επιφύλασσαν πολλές δοκιμασίες για τον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας στη χώρα μας καθώς η δημοσιονομική προσαρμογή και η δεκαετής οικονομική ύφεση οδήγησαν στη σοβαρή υποχρηματοδότηση της δημόσιας φαρμακευτικής φροντίδας. Κι ενώ η οικονομική ύφεση άρχισε να δείχνει κάποια σημάδια υποχώρησης, ακολούθησαν η πανδημία και στη συνέχεια η εκτίναξη του ενεργειακού κόστους και η αύξηση του πληθωρισμού.
Το κενό της ανεπαρκούς χρηματοδότησης καλύπτεται κατά κύριο λόγο από τη φαρμακοβιομηχανία που επιβαρύνεται με τεράστια ποσά κάθε χρόνο μέσω του μηχανισμού του clawback προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες των ασθενών. Σημειώνεται ότι σήμερα, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες υπόκεινται σε υπερβολικά υψηλή άμεση και έμμεση φορολόγηση που φθάνει μέχρι και το 70% του ετήσιου κύκλου των εργασιών τους.
Παρ΄ όλα αυτά, μέσα στην πανδημία η ελληνική φαρμακοβιομηχανία διασφάλισε την επάρκεια φαρμάκων στη χώρα, λειτουργώντας ως ασπίδα για τους ασθενείς. Κι αυτό σε μια περίοδο που πολλά ευρωπαϊκά κράτη με μεγάλη εξάρτηση από τις εισαγωγές φαρμάκων από τρίτες χώρες εκτός ΕΕ, βρέθηκαν αντιμέτωπα με σοβαρές ελλείψεις σε φάρμακα πρώτης γραμμής. Αξίζει να σημειωθεί, πως τα 45 από τα 400 εργοστάσια φαρμάκων που υπάρχουν στην Ευρώπη ανήκουν στον κλάδο της Ελληνικής Φαρμακοβιομηχανίας, γεγονός που επισημαίνει ξεκάθαρα την ισχυρή παραγωγική βάση φαρμάκων που διαθέτουμε ως χώρα.
Οι αντιξοότητες των προηγούμενων ετών διαμορφώνουν μια σειρά προκλήσεων για το μέλλον του κλάδου της φαρμακοβιομηχανίας στη χώρα μας, η αντιμετώπιση των οποίων απαιτεί συγκεκριμένες δραστικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η ενίσχυση της χρηματοδότησης της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης στον ΕΟΠΥΥ και στα νοσοκομεία είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς θα οδηγήσει στον εξορθολογισμό των υποχρεωτικών επιβαρύνσεων που πλήττουν τη βιωσιμότητα κυρίως των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών. Ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη στην κατεύθυνση αυτή αποτελεί η αύξηση του προϋπολογισμού της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης που αποφασίστηκε πρόσφατα από τα Υπουργεία Υγείας και Οικονομικών με βάση τις προϋποθέσεις του Ταμείου Ανάκαμψης. Πρόκειται για μια κίνηση που υλοποιήθηκε επιτέλους μετά από 10 χρόνια υποχρηματοδότησης και καθήλωσης των φαρμακευτικών προϋπολογισμών, που διαμόρφωσαν ένα ασφυκτικό πλαίσιο όχι μόνο για την ανάπτυξη του κλάδου, αλλά συνολικά για τον τομέα της υγείας.
Ένα σημαντικό πεδίο, στο οποίο θα πρέπει επίσης να δοθεί έμφαση αφορά στην έγκαιρη και ορθή υλοποίηση των έργων ψηφιοποίησης του συστήματος υγείας και φαρμακευτικής φροντίδας στο πλαίσιο του προγράμματος RRF. Κι αυτό, γιατί η εφαρμογή τους θα επιτρέψει την αποτελεσματική παρακολούθηση της κατανάλωσης, τον έλεγχο της δαπάνης, αλλά και την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών σε κάθε απαραίτητο φάρμακο.
Τέλος, θεωρούμε ότι θα πρέπει να διασφαλιστεί η διατήρηση της κυκλοφορίας ειδικά των οικονομικών φαρμάκων που δέχονται σήμερα τεράστια πίεση λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής ως συνέπεια της ενεργειακής κρίσης. Οι συνθήκες αυτές έχουν άλλωστε ανοίξει μια συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο γύρω από την ανάγκη διαμόρφωσης βιώσιμων συνθηκών για τα καταξιωμένα οικονομικά φάρμακα και τα γενόσημα προκειμένου να εξακολουθούν να προσφέρουν εξοικονομήσεις στο σύστημα. Ήδη, πολλές χώρες έχουν προχωρήσει σε αναπροσαρμογές τιμών στα οικονομικά φάρμακα σε μια προσπάθεια να διασφαλίσουν την παραμονή τους στο σύστημα καθώς σήμερα πλήττονται λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής και του πληθωρισμού.
Εν μέσω πανδημίας η Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία έκανε ένα τεράστιο «άνοιγμα» με το σχεδιασμό νέων επενδύσεων που θα στηρίζουν σημαντικά το ΑΕΠ της χώρας. Πού υπολογίζεται να ανέλθουν αυτές οι επενδύσεις;
Μετά από τη δεκαετή υφεσιακή περίοδο που οδήγησε σε σημαντική επενδυτική υστέρηση και αποβιομηχάνιση, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία υλοποιεί ήδη ένα σημαντικό πρόγραμμα επενδύσεων ύψους 1,2 δισ. ευρώ για την αναβάθμιση των υφιστάμενων παραγωγικών και ερευνητικών υποδομών αλλά και τη δημιουργία νέων. Σε αυτό συνέβαλε η δράση «Μεταρρύθμιση του συστήματος clawback & συμψηφισμός του με ερευνητικές και επενδυτικές δαπάνες» του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» που δημιούργησε το περιθώριο για την υλοποίηση δεκάδων επενδύσεων στον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας ύψους, το 85% των οποίων αφορά σε ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες.
Η επενδυτική δραστηριότητα της φαρμακοβιομηχανίας αφορά στον τομέα της έρευνας και της παραγωγής και αναμένεται να δημιουργήσει σημαντική προστιθέμενη αξία, συμβάλλοντας ενεργά στην εδραίωση υψηλών αναπτυξιακών ρυθμών για τον κλάδο αλλά και το σύνολο της εθνικής οικονομίας. Οι επενδύσεις της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας ενισχύουν την απασχόληση με μόνιμες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, αξιοποιούν το επιστημονικό δυναμικό της χώρας μας και συμβάλλουν στον επαναπατρισμό πολλών Ελλήνων επιστημόνων που στα χρόνια της κρίσης αναζήτησαν μια καλύτερη προοπτική στο εξωτερικό.
Αποτελώντας τον «εθνικό πρωταθλητή στις επενδύσεις», η ελληνική φαρμακοβιομηχανία επενδύει στη χώρα μας, στοχεύοντας στην ανάδειξη της Ελλάδας σε ευρωπαϊκό κόμβο για την έρευνα και παραγωγή φαρμάκων στην ΝΑ Ευρώπη.
Μέσα σε όλες αυτές τις επενδύσεις σημαντικό μέρος κατέχει η ELPEN. Ποιο είναι το πρόγραμμα επενδύσεων της και σε τι ύψος υπολογίζεται;
Το 2018, μαζί με τον συνέταιρό μου και Διευθύνοντα Σύμβουλο Κωνσταντίνο Πενταφράγκα, προχωρήσαμε στη στρατηγική απόφαση για την υλοποίηση ενός μεγάλου επενδυτικού προγράμματος, απαραίτητου για τη διατήρηση και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ELPEN. Στο πλαίσιο αυτό, για την επόμενη πενταετία υλοποιούμε ένα πρόγραμμα επενδύσεων ύψους 155 εκατ. ευρώ σε επίπεδο ομίλου. Οι τομείς που εστιάζουμε είναι η έρευνα και η παραγωγή με τη δημιουργία ενός βιομηχανικού και ερευνητικού οικοσυστήματος 55.000 τ.μ.
Στον παραγωγικό τομέα οι επενδύσεις μας αφορούν: α) εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων παραγωγικών μας εγκαταστάσεών στο Πικέρμι β) νέο εργοστάσιο παραγωγής φαρμάκων στην Κερατέα και γ) νέο εργοστάσιο παραγωγής ογκολογικών φαρμάκων σε συνεργασία με την Win Medica, μέλος του Ομίλου ELPEN, στην Τρίπολη.
Στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης η επένδυσή μας αφορά στην δημιουργία ενός Πάρκου Βιοτεχνολογίας, του Athens LifeTech Park, που θα εστιάζει στους τομείς της καινοτομίας, της έρευνας και της εκπαίδευσης. Ειδικότερα, θα στεγάζει θερμοκοιτίδα βιοτεχνολογίας, ερευνητικό κέντρο, υπηρεσίες προκλινικών μελετών, καθώς και εκπαιδευτικό και συνεδριακό κέντρο. Η δημιουργία του Athens LifeTech Park θα ενισχύσει το εγχώριο οικοσύστημα, ώστε να αναπτύξει και να εξελίξει καινοτόμα επιχειρηματική δραστηριότητα.
Το επενδυτικό μας πλάνο είναι ήδη σε προχωρημένο στάδιο υλοποίησης. Ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων εγκαταστάσεών μας στο Πικέρμι έχει ολοκληρωθεί στο μεγαλύτερό του μέρος, αυξάνοντας κατά 35% την παραγωγική μας δυνατότητα. Το νέο εργοστάσιό μας στην Κερατέα είναι ήδη σε λειτουργία, εστιάζοντας στην παραγωγή και την ανάπτυξη εισπνεόμενων και στερεών μορφών. Οι τεχνολογικές ιδιαιτερότητες και οι προδιαγραφές του το καθιστούν μοναδικό στην Ελλάδα κι ένα από τα 5 εργοστάσια της Ευρώπης, που έχουν αντίστοιχες δυνατότητες. Σε ο, τι αφορά στην Τρίπολη τα πρώτα ογκολογικά μας σκευάσματα αναμένεται να διατεθούν στις διεθνείς αγορές στα αρχές του 2025 ενώ και το Πάρκο Βιοτεχνολογίας ‘Athens LifeTech Park’ θα είναι σε πλήρη λειτουργία εντός του ίδιου έτους.
Με τις νέες επενδύσεις στοχεύουμε στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς μας στην παραγωγή και την καινοτομία και επιβεβαιώνουμε έμπρακτα την εμπιστοσύνη μας στις δυνατότητες της Ελλάδας. Σήμερα απασχολούμε 1.350 εργαζόμενους σε επίπεδο ομίλου, και με τις νέες επενδύσεις θα δημιουργηθούν 800 νέες θέσεις εργασίας, ενώ περισσότερες από 5.000 θέσεις εργασίας θα είναι η συνολική επίδρασή μας στην απασχόληση.
Ποιο είναι το μερίδιο αγορά της ELPEN σε εθνικό και διεθνές επίπεδο;
Με φαρμακευτικό χαρτοφυλάκιο που περιλαμβάνει περισσότερα από 150 επώνυμα ιδιοσκευάσματα για σχεδόν όλες τις βασικές θεραπευτικές κατηγορίες, η ELPEN διακρίνεται για την ηγετική της θέση στην ελληνική αγορά και ειδικότερα στους τομείς της Καρδιολογίας και της Πνευμονολογίας. Ειδικότερα στον τομέα της Καρδιολογίας κατέκτησε την 1η θέση το 2022 στην ελληνική αγορά τόσο σε αξίες όσο και σε αύξηση μεριδίου (IQVIA data Jan23). Ενώ και το πρώτο τρίμηνο του 2023 η εταιρεία μας είχε την 1η θέση σε πωλήσεις στα ιδιωτικά φαρμακεία (ΙQVIA data 1st trimester23).
Λειτουργώντας με εξωστρέφεια, η εταιρεία ενισχύει διαρκώς την παρουσία της στο εξωτερικό γνωρίζοντας εδώ και χρόνια σημαντική καταξίωση στις διεθνείς αγορές. Τα σκευάσματά της ELPEN εξάγονται σε περισσότερες από 90 χώρες, ενώ το 90% της κερδοφορίας της εταιρείας προέρχεται από την έντονη εξαγωγική της δραστηριότητα. Την τελευταία διετία έχει πετύχει αύξηση της παρουσίας της σε νέες αγορές σε ποσοστό που υπερβαίνει το 200%.
Η ELPEN σήμερα καλύπτει 3.500.000 ασθενείς σε Ελλάδα και Εξωτερικό με ελληνικά φάρμακα πρώτης γραμμής ενώ με τη συμβολή του νέου εργοστασίου στην Κερατέα θα είναι σε θέση να καλύψει άμεσα περισσότερους από 6.000.000 ασθενείς. Έτσι θέτουμε τις βάσεις για την επόμενη ημέρα, εξασφαλίζοντας ένα πολύτιμο σύμμαχο για τον ασθενή, το Ελληνικό Φάρμακο.
Υπό την ιδιότητά σας ως μέλους του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Medicines for Europe, συνδιοργανώσατε πρόσφατα μαζί με τον ευρωβουλευτή κ. Κυμπουρόπουλο μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο με θέμα την αναθεώρηση της ευρωπαϊκής φαρμακευτικής νομοθεσίας, στην οποία συμμετείχαν φορείς της ευρωπαϊκής φαρμακευτικής αγοράς και θεσμικοί εκπρόσωποι της Ε.Ε. Ποια ήταν τα βασικά συμπεράσματα της συζήτησης αυτής;
Η αναθεώρηση της φαρμακευτικής νομοθεσίας αποτελεί μία μεγάλη ευκαιρία για την αξιοποίηση της δυναμικής της ευρωπαϊκής φαρμακοβιομηχανίας. Η πρόσφατη πανδημική κρίση ανέδειξε ως προτεραιότητα την διαμόρφωση ενός ευέλικτου ρυθμιστικού συστήματος το οποίο διευκολύνει την έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών σε κάθε αναγκαίο φάρμακο. Στο πλαίσιο της συζήτησης τονίστηκε από όλες τις πλευρές η ανάγκη περαιτέρω ενθάρρυνσης των επενδύσεων της φαρμακοβιομηχανίας ώστε να περιοριστεί η εξάρτηση των ευρωπαϊκών συστημάτων υγείας από τις εισαγωγές εκτός ΕΕ, να διασφαλιστεί η επάρκεια των φαρμάκων, η ομαλή λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας και η έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών σε οικονομικώς προσιτά φάρμακα.
Είναι ξεκάθαρο, πως η διασφάλιση της επάρκειας φαρμάκων προϋποθέτει σοβαρές επενδύσεις από τις εταιρείες του κλάδου. Η Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία έχει εδώ και χρόνια αντιληφθεί την επιτακτική αυτή ανάγκη, υλοποιώντας ένα σημαντικό επενδυτικό πρόγραμμα που ισχυροποιεί την εγχώρια παραγωγική βάση της χώρας μας. Θεωρούμε ότι η χώρα μας μπορεί να αναδειχθεί σε ερευνητικό και παραγωγικό κόμβο στη ΝΑ Ευρώπη. Η ολοκλήρωση του επενδυτικού μας προγράμματος θα αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή διασφαλίζοντας την κάλυψη των ασθενών αλλά και ενισχύοντας την απασχόληση με θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης.
