Τους ασκούς τους Αιόλου έχει ανοίξει η κατάθεση του νέου νομοσχεδίου που συμπεριλαμβάνει και τις μεταμοσχεύσεις, με την πρόεδρο του Σωματείου Ηπατομεταμοσχευθέντων Ελλάδος ΗΠΑΡΧΩ, Χριστίνα Θεοδωρίδου και τον γ. γραμματέα Διαμαντή Ζαφειράτο να στέλνουν επιστολή διαμαρτυρίας στον πρόεδρο και τα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής, στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, σε όλη την ηγεσία του υπουργείου Υγείας, στον πρόεδρο των Μεταμοσχεύσεων Γιώργο Παπαθεοδωρίδη, την ΕΣΑΜΕΑ κ.λπ.
Όπως αναφέρεται στην επιστολή, είναι κάθετα αντίθετοι με την παράγραφο 5 του άρθρου 34 «Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Ληπτών Οργάνων» του σχεδίου νόμου με τίτλο: «Σύσταση νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου με την επωνυμία «Ογκολογικό Κέντρο Παίδων ”Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη – ΕΛΠΙΔΑ”», εκσυγχρονισμός του δικαίου για τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων, ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και την προστασία της δημοσίας υγείας και άλλες επείγουσες ρυθμίσεις» καθώς διαπραγματεύεται μια πολύ ευαίσθητη κοινωνική πτυχή, όπως η αξιοκρατική λειτουργία ενός Εθνικού Μητρώου Υποψηφίων Ληπτών Οργάνων που στηρίζεται η μεταμοσχευτική διαδικασία.
Σύμφωνα με το ΗΠΑΡΧΩ το νέο σχέδιο νόμου εισάγει με αξιοκρατικά κριτήρια τους λήπτες σε ένα Εθνικό Μητρώο. Βάζει όμως μια εξαίρεση η οποία ουσιαστικά ακυρώνει για όλα τα συμπαγή όργανα την ίδια τη ρύθμιση του άρθρου 17 που είναι η σύσταση του Εθνικού Μητρώου με ορθολογικά και αξιοκρατικά κριτήρια.
Συγκεκριμένα:
1. Για την αιτιολόγηση της επίμαχης εξαίρεσης προβάλλεται ο μέγιστος επιτρεπόμενος χρόνος ψυχρής ισχαιμίας για τα συμπαγή όργανα, που μέχρι τη μεταμόσχευση είναι μικρότερος από 12 ώρες, ιδιαίτερα για τα ηπατικά, καρδιακά, πνευμονικά μοσχεύματα. Το ερώτημα που εύλογα προκύπτει είναι το γιατί προβάλλεται ο χρονικός αυτός περιορισμός ως αιτιολόγηση μιας τέτοιας γενικής εξαίρεσης, εφαρμοστέας μάλιστα επί της μικρής σε έκτασης ελληνικής επικράτειας. Ο χρονικός αυτός περιορισμός των 12 ωρών, εάν πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν, θα πρέπει να είναι ένας εκ των βασικών παραμέτρων που θα διαμορφώνουν τον κανόνα και όχι ένας λόγος που θα εισάγει εξαίρεση.
« Όπως γνωρίζουμε, εντός της ελληνικής επικράτειας όλες οι αποστάσεις μεταξύ δύο γεωγραφικών σημείων μπορούν να διανυθούν σε πολύ λιγότερες από 12 ώρες, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Άλλωστε η λήψη των μοσχευμάτων μπορεί να γίνει σε νοσοκομειακές μονάδες που έχουν άμεση πρόσβαση στο καθ’ όλα σύγχρονο εθνικό και επαρχιακό οδικό δίκτυο και επιπλέον οι περισσότερες έχουν και ελικοδρόμια» επισημαίνει η επιστολή.
2. Στην ίδια παράγραφο και για την τεκμηρίωση της ίδιας εξαίρεσης αναφέρεται το εξής: «… όταν οι αντίστοιχες Μονάδες Μεταμόσχευσης είναι τουλάχιστον δύο (2)…».
Κατά την άποψη του ΗΠΑΡΧΩ, ο αριθμός των μεταμοσχευτικών μονάδων στη χώρα μας δε θα πρέπει να σχετίζεται ή να επηρεάζει με οποιονδήποτε τρόπο τη λειτουργία του ΕΜΥΛ. «Είναι ευκταίο το να έχουμε περισσότερα κέντρα και ακόμη περισσότερο το να κάνουν όλα πολλές μεταμοσχεύσεις. Η ύπαρξη όμως των κέντρων πρέπει να διευκολύνει τη διαδικασία των μεταμοσχεύσεων και όχι να εισάγει κωλύματα που δημιουργούν ανισότητες ως προς την ορθή κατανομή των διαθεσίμων μοσχευμάτων ανά όργανο» επισημαίνουν οι εκπρόσωποι του Σωματείου και συμπληρώνουν: «Πιστεύουμε ότι με τις προαναφερόμενες επισημάνσεις μας, είναι ευδιάκριτο πως η παράγραφος 5 δεν είναι συμβατή με μια ορθή και διαφανή λειτουργία ενός καθ’ όλα κρίσιμου και αναγκαίου για τη μεταμοσχευτική διαδικασία Εθνικού Μητρώου Υποψήφιων Ληπτών, όπως αυτό θεσμοθετείται με όλες τις υπόλοιπες παραγράφους του άρθρου 17».
Ακολουθεί η πλήρης επιστολή του ΗΠΑΡΧΩ:
«Αξιότιμε Πρόεδρε, Αξιότιμα Μέλη της Επιτροπής,
Το Σωματείο Ηπατομεταμοσχευθέντων Ελλάδος «ΗΠΑΡxω» με το παρόν θα ήθελε να εκφράσει την έντονη διαμαρτυρία του αναφορικά με την παράγραφο 5 του άρθρου 34 «Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Ληπτών Οργάνων» του σχεδίου νόμου με τίτλο: «Σύσταση νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου με την επωνυμία «Ογκολογικό Κέντρο Παίδων ”Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη – ΕΛΠΙΔΑ”», εκσυγχρονισμός του δικαίου για τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων, ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και την προστασία της δημοσίας υγείας και άλλες επείγουσες ρυθμίσεις.».
Η συγκεκριμένη παράγραφος αναφέρει: «Κατ’ εξαίρεση, για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας οργάνων με επιτρεπόμενο χρόνο ψυχρής ισχαιμίας μικρότερο από (12) ώρες (ήπαρ, πνεύμονες, καρδιά), όταν οι αντίστοιχες Μονάδες Μεταμόσχευσης είναι τουλάχιστον δύο (2), το ΕΜΥΛ κατανέμεται ανά Μονάδα με κριτήρια που αποφασίζει το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΟΜ, κατόπιν γνώμης ειδικής επιτροπής του άρθρου 27A του ν.3984/2011 (Α’150).»
Κατά την άποψη μας, η εξαίρεση που εισάγεται με την ανωτέρω παράγραφο, ουσιαστικά ακυρώνει συλλήβδην για όλα τα συμπαγή όργανα την ίδια την κύρια ρύθμιση του ανωτέρω άρθρου που είναι η σύσταση του ΕΜΥΛ με αξιοκρατικά και ορθολογικά κριτήρια αλλά και όπως αυτά περιγράφονται τόσο στο άρθρο 32 «Κατανομή των οργάνων» όσο και στο άρθρο 33 «Κριτήρια κατανομής των οργάνων».
Συγκεκριμένα, για την αιτιολόγηση της επίμαχης εξαίρεσης προβάλλεται ο μέγιστος επιτρεπόμενος χρόνος ψυχρής ισχαιμίας για τα συμπαγή όργανα, που μέχρι τη μεταμόσχευση είναι μικρότερος από 12 ώρες, ιδιαίτερα για τα ηπατικά, καρδιακά, πνευμονικά μοσχεύματα.
Το ερώτημα που εύλογα προκύπτει είναι το γιατί προβάλλεται ο χρονικός αυτός περιορισμός ως αιτιολόγηση μιας τέτοιας γενικής εξαίρεσης, εφαρμοστέας μάλιστα επί της μικρής σε έκτασης ελληνικής επικράτειας. Τα συμπαγή όργανα και μάλιστα αυτά που δεν προέρχονται από ζώντα δότη, οφείλουν να είναι το κύριο αντικείμενο του ΕΜΥΛ – άλλως ποιος είναι ο λόγος ύπαρξης του ΕΜΥΛ; – που έχει κυρίως λόγο ύπαρξης για τους υποψηφίους λήπτες αυτών των οργάνων, επομένως δεν μπορεί να συστήνεται ΕΜΥΛ και από την βασική του λειτουργία να εξαιρούνται οι υποψήφιοι λήπτες συμπαγών οργάνων!
Ο χρονικός αυτός περιορισμός των 12 ωρών, εάν πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν, θα πρέπει να είναι ένας εκ των βασικών παραμέτρων που θα διαμορφώνουν τον κανόνα και όχι ένας λόγος που θα εισάγει εξαίρεση. Ωστόσο και επί αυτού θέλουμε να εκφράσουμε τις σκέψεις μας και να θέσουμε τα ερωτήματά μας: Όπως γνωρίζουμε, εντός της ελληνικής Επικράτειας όλες οι αποστάσεις μεταξύ δύο γεωγραφικών σημείων μπορούν να διανυθούν σε πολύ λιγότερες από 12 ώρες, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Άλλωστε η λήψη των μοσχευμάτων από τις Ομάδες Αφαίρεσης μπορεί να γίνει σε νοσοκομειακές μονάδες, οι οποίες έχουν άμεση πρόσβαση στο καθ’ όλα σύγχρονο εθνικό και επαρχιακό οδικό δίκτυο και επιπλέον οι περισσότερες έχουν και ελικοδρόμια.
Σ’ αυτό το σημείο, θα θέλαμε να επισημάνουμε συγκεκριμένα άρθρα του εν λόγω σχεδίου νόμου που ενισχύουν τις προαναφερόμενες θέσεις μας και ταυτόχρονα ακυρώνουν κάθε είδους αιτιάσεις που στηρίζουν τη συγκεκριμένη εξαίρεση: α)παράγραφο 2, άρθρο 36 όπου νομοθετεί Ομάδες Αφαίρεσης που λειτουργούν στις Μονάδες Μεταμοσχεύσεων αλλά και αυτοτελείς Ομάδες Αφαίρεσης με κύριο έργο τη διενέργεια λήψης οργάνων, β)παράγραφο 9, άρθρο 36 όπου νομοθετεί τη δυνατότητα ετοιμότητας για λήψη και αξιοποίηση μοσχευμάτων από τις Δομές Μεταμοσχεύσεων σε εικοσιτετράωρη βάση, γ)παράγραφο 4, άρθρο 37 όπου νομοθετεί τη δυνατότητα διενέργειας εξετάσεων ανοσολογίας και ιστοσυμβατότητας σε εικοσιτετράωρη βάση από ένα εργαστήριο Ανοσολογίας/ Ιστοσυμβατότητας με έδρα την Αθήνα και ένα με έδρα τη Θεσσαλονίκη δ)άρθρο 39 «Μεταφορά οργάνων και μετακίνηση δοτών, υποψηφίων ληπτών και μεταμοσχευτικών ομάδων» όπου νομοθετεί τη συνδρομή του ΕΚΑΒ αλλά και τη δυνατότητα του ΕΟΜ να συνάπτει συμβάσεις με ιδιώτες παρόχους υπηρεσιών μεταφοράς με σκοπό, την κατά απόλυτη προτεραιότητα χερσαία, εναέρια ή θαλάσσια μεταφορά του οργάνου διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ακεραιότητα-ασφάλεια του οργάνου/ιστού και με προσαρμοσμένη πάντα τη χρονική διάρκεια μεταφοράς στις ανάγκες της διαδικασίας μεταμόσχευσης.
Επί προσθέτως, το γεγονός ότι για κάποια συμπαγή όργανα, όπως και κατωτέρω θα αναφερθούμε, υφίσταται μόνον ένα μεταμοσχευτικό κέντρο στην Ελλάδα, εξ ορισμού καθιστά το επιχείρημα του χρονικού περιορισμού της ψυχρής ισχαιμίας ανεδαφικό.
Επίσης, στην ίδια παράγραφο και για την τεκμηρίωση της ίδιας εξαίρεσης αναφέρεται και το εξής: «… όταν οι αντίστοιχες Μονάδες Μεταμόσχευσης είναι τουλάχιστον δύο (2…)». Κατά την άποψη μας, ο αριθμός των μεταμοσχευτικών μονάδων στη χώρα μας δε θα πρέπει να σχετίζεται με ή να επηρεάζει με οποιονδήποτε τρόπο τη λειτουργία του ΕΜΥΛ. Είναι ευκταίο το να έχουμε περισσότερα κέντρα και ακόμη περισσότερο το να κάνουν όλα πολλές μεταμοσχεύσεις, η ύπαρξη όμως των κέντρων πρέπει να διευκολύνει την διαδικασία των μεταμοσχεύσεων και όχι να εισάγει κωλύματα που δημιουργούν ανισότητες ως προς την ορθή κατανομή των διαθεσίμων μοσχευμάτων ανά όργανο!!
Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι σήμερα στη χώρα μας λειτουργούν δύο μεταμοσχευτικές μονάδες ήπατος (Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό» και Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο») και μια μεταμοσχευτική μονάδα καρδιάς-πνεύμονα (Καρδιοχειρουργικό Κέντρο «Ωνάσειο»). Προς το παρόν λοιπόν είναι προφανές ότι η εξαίρεση θα αφορά μόνον τα ηπατικά μοσχεύματα – άκρως προβληματικό για μια ορθή και δίκαιη λειτουργία ενός ΕΜΥΛ – το οποίο εύλογα γεννά το ερώτημα, εάν μόνον για το ήπαρ εισάγεται αυτή η εξαίρεση που κατά τα λοιπά δεν συνάδει με την νομοθετική πρόβλεψη του ΕΜΥΛ και μάλλον φαίνεται ως ξένο σώμα στο εν θέματι άρθρο.
Επιπλέον σε επόμενη χρονική στιγμή εάν δημιουργηθούν και άλλα μεταμοσχευτικές μονάδες για τα υπόλοιπα συμπαγή, οι ανισότητες θα γενικευθούν, αν αναλογιστούμε δε και την μελλοντική έναρξη λειτουργίας του Εθνικού Μεταμοσχευτικού Κέντρου «Ωνάσειο», τότε κατανοούμε ότι θα έχουμε ένα κατακερματισμένο ΕΜΥΛ, που θα ακυρώνει την αναγκαιότητα και κρισιμότητα μιας τέτοιου είδους νομοθετικής πρωτοβουλίας.
Πιστεύουμε ότι με τις προαναφερόμενες επισημάνσεις μας, είναι ευδιάκριτο πως η παράγραφος 5 δεν είναι συμβατή με μια ορθή και διαφανή λειτουργία ενός καθ’ όλα κρίσιμου και αναγκαίου για τη μεταμοσχευτική διαδικασία Εθνικού Μητρώου Υποψήφιων Ληπτών, όπως αυτό θεσμοθετείται με όλες τις υπόλοιπες παραγράφους του άρθρου 34. Περαιτέρω θεωρούμε ότι, όπως ανωτέρω έχουμε αναπτύξει, η παράγραφος αυτή ουδέν προσθέτει στο εν θέματι άρθρο, ότι αυτή είναι ξένο σώμα, ότι δύναται να αφαιρεθεί χωρίς η αφαίρεση να δυσχεράνει την λειτουργία του θεσμού του ΕΜΥΛ, αντιθέτως μάλιστα, με την αφαίρεση της παραγράφου αυτής και την διατήρηση όλων των λοιπών παραγράφων ως έχουν (αναριθμώντας μετά την ως άνω αφαίρεση την παράγραφο 6 σε παράγραφο 5) είναι εμφανές ότι η εφαρμογή του άρθρου και η λειτουργία του ΕΜΥΛ θα είναι και άρτια και πολύ πιο ευχερής και θα εξυπηρετεί πραγματικά του υψηλούς στόχους της νομοθετικής αυτής μεταρρύθμισης.
Για το λόγο αυτό, θα παρακαλούσαμε να αφαιρεθεί η παράγραφος 5 του άρθρου 34 του σχεδίου νόμου με τίτλο: «Σύσταση νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου με την επωνυμία «Ογκολογικό Κέντρο Παίδων ”Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη – ΕΛΠΙΔΑ”», εκσυγχρονισμός του δικαίου για τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων, ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και την προστασία της δημοσίας υγείας και άλλες επείγουσες ρυθμίσεις».
