Εκτός του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών του 2023 για το γενικό αλλά και ειδικό πληθυσμό είναι το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα, το οποίο σύμφωνα με την πλειονότητα των επιστημόνων τα πλεονεκτήματά του είναι σημαντικά. Ήδη ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) που το ενέκρινε, το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) και πολλές ευρωπαϊκές χώρες συνιστούν τη χορήγηση του στον γενικό πληθυσμό (άνω των 50 ετών ή άνω των 18 ετών όταν πρόκειται για ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς).
Την ίδια άποψη εκφράζουν και στη χώρα μας επιστημονικές εταιρείες όπως η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία και η Ελληνική Εταιρεία Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής ενώ, στις 23/1/2023 η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων με προεδρεύων τον καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα, εξέδωσε οδηγίες σύμφωνα με τις οποίες συστήνεται, ως προτιμητέο στο γενικό πληθυσμό και ως το μόνο ενδεδειγμένο για τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, το νέο εμβόλιο κατά του Έρπητα Ζωστήρα, το οποίο είναι αυτή τη στιγμή διαθέσιμο και μπορεί να καλύψει την όποια έλλειψη έχει παρουσιαστεί.
Υψηλή και παρατεταμένη αποτελεσματικότητα του νέου ανασυνδυασμένου εμβολίου
Παρόλα αυτά, ενώ το παλαιότερο εμβόλιο είναι στη λίστα του ΕΟΦ με τις ελλείψεις εδώ και αρκετούς μήνες – από τον περασμένο Οκτώβριο, ενώ η επάρκειά του δεν αναμένεται να αποκατασταθεί πλήρως τουλάχιστον μέχρι τα τέλη Μάρτη. Το νέο εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα έχει περάσει από την Επιτροπή Διαπραγμάτευσης, έχει λάβει τιμή και έχει ενταχθεί στη Θετική Λίστα Φαρμάκων που αποζημιώνονται από το Νοέμβριο του 2022, ωστόσο η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών εισηγήθηκε την ένταξη του στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών μόνο σε ειδική ομάδα ανοσοκατεσταλμένων ασθενών και όχι στον γενικό πληθυσμό. Και εδώ να μπει η επεξήγηση τι σημαίνει αυτή η περιοριστική σύσταση, δηλαδή ότι αφορά σε πολύ λίγους ασθενείς που πρέπει πρώτα να έχουν 2 ή παραπάνω περιστατικά και να έχουν βιώσει τις συνέπειες τις νόσου.
Τα επιστημονικά στοιχεία για το νέο εμβόλιο (Recombinant Zoster Vaccine, RZV) αναφέρουν ότι είναι υψηλής κλινικής αξίας για την κοινωνία, τόσο για τη δυνατότητα προστασίας που προσφέρει σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς ηλικίας ≥18 ετών όσο και για την υψηλή και παρατεταμένη αποτελεσματικότητα που παρέχει σε ενήλικες ηλικίας ≥50 ετών. Ως εκ τούτου, αν και το νέο εμβόλιο έχει πάρει τιμή και έχει ενταχθεί από τις 14 Νοεμβρίου 2022 στη λεγόμενη «θετική λίστα», τον κατάλογο συνταγογραφούμενων φαρμάκων που αποζημιώνονται από την κοινωνική ασφάλιση για να καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ για όλες τις ομάδες πληθυσμού και κυκλοφορεί στην ιδιωτική αγορά, χρειάζεται να συμπεριλαμβάνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών χωρίς κανένα περιορισμό ώστε να έχει τη δυνατότητα εμβολιασμού το ευρύ κοινό.
Στον «αέρα» ο εμβολιασμός ασθενών και μη
Όπως παραδέχθηκε και ο σύμβουλος του υπουργείου Υγείας για το φάρμακο, Μπάμπης Καραθάνος στο συνέδριο της ΕΣΔΥ το Δεκέμβριο του 2022, αναφερόμενος στο θέμα η συμφωνία που έκανε η Επιτροπή Διαπραγμάτευσης για το νέο ανασυνδυασμένο εμβόλιο ήταν πολύ καλή διότι το συγκεκριμένο μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη σε άτομα άνω των 60 ετών και σε ανοσοκατασταλμένους και αναμένεται η ένταξή του από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών. Ο ίδιος μάλιστα ανέφερε, ότι το παλαιότερο εμβόλιο λείπει από την αγορά και δεν θα επανακυκλοφορήσει. Συνεπώς το ερώτημα που τίθεται είναι για ποιο λόγο δεν έχει αντικατασταθεί πλήρως από το νεότερο εμβόλιο στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών.
Για τον ίδιο λόγο, στις 27 Ιανουαρίου 2023 στο θέμα επανέρχονται ασθενείς και επιστημονικές εταιρείες ζητώντας από την Επιτροπή και το υπουργείο Υγείας να ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών τοι εμβόλιο προκειμένου να συνταγογραφείται για τους πληθυσμούς τους οποίους έχει λάβει έγκριση από τον ΕΜΑ. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η επιστολή της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος προς την πρόεδρο της Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου και τον υπουργό Υγείας Θάνο Πλεύρη, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων το νέο ανασυνδυασμένο εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα έχει εγκριθεί τόσο για ανοσοεπαρκή άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω, όσο και για ανοσοκατασταλμένα άνω των 18 ετών, στην περίπτωση των οποίων είναι το μόνο που ενδείκνυται. Συνεπώς η έλλειψη του από το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών αφήνει ακάλυπτη μια σοβαρή ανάγκη για τη δημόσια υγεία του γενικού και ειδικού πληθυσμού.
Στο ίδιο μήκος κύματος και η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, η οποία, αναγνωρίζοντας το γεγονός ότι οι ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα όπως π.χ. άσθμα και ΧΑΠ βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης έρπητα ζωστήρα, εξέδωσε ανακοίνωση για την ανάγκη προστασίας τους από το επώδυνο αυτό νόσημα μέσω του εμβολιασμού.
Ενώ, ο γενικός γραμματέας της Ελληνικής Ακαδημίας Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής &ΠΦΥ, Ευάγγελος Φραγκούλης σε ανάρτηση του στα social media διερωτάται γιατί στο αναθεωρημένο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Ενηλίκων που μόλις ανακοινώθηκε, για τον έρπητα ζωστήρα δίνεται προβάδισμα στο εμβόλιο από ζώντα εξασθενημένο ιό που είναι σε έλλειψη, ενώ το νεότερο ανασυνδυασμένο εμβόλιο αποζημιώνεται μόνο σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς.
«Οι ασθενείς που βρίσκονταν σε αναμονή με την προσδοκία του νεότερου εμβολίου, είτε κάνουν το παλιότερο υπό την κάλυψη του ΕΟΠΥΥ (μόλις αποκατασταθεί η έλλειψη του στην αγορά), είτε κάνουν το νέο, πολύ πιο αποτελεσματικό εμβόλιο καταβάλλοντας οι ίδιοι το διόλου ευκαταφρόνητο κόστος του. Με ενδιαφέρον αναμένουμε το σκεπτικό της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών και την HTA ανάλυση της, καθώς το νεότερο εμβόλιο έχει κριθεί ως πλέον αποδοτική παρέμβαση από πολλά συστήματα υγείας (πχ ΗΠΑ, Γερμανία) και έχει εκτοπίσει πλήρως το παλιότερης γενιάς, πολύ λιγότερο αποτελεσματικό εμβόλιο.» επισημαίνει ο κ. Φραγκούλης.
Τι γνωρίζουμε για την έρπητα ζωστήρα
Ο έρπης ζωστήρας είναι ένα επώδυνο, φυσαλιδώδες εξάνθημα που οφείλεται στην επανενεργοποίηση του ιού που προκαλεί την ανεμοβλογιά. Στους ασθενείς που έχουν νοσήσει με ανεμοβλογιά, ο ιός μπορεί να παραμείνει στα νεύρα σε λανθάνουσα κατάσταση και να επανενεργοποιηθεί αν το ανοσοποιητικό σύστημα (η φυσική άμυνα του οργανισμού) εξασθενήσει λόγω π.χ. γήρανσης ή νόσου ή και λόγω ανοσοκαταστολής λόγω νόσου ή θεραπείας.
Είναι ένα εξαιρετικά επώδυνο λοιμώδες νόσημα που εμφανίζεται σε 1 στους 3 ανθρώπους μέσης και τρίτης ηλικίας. Όπως εξηγούν οι ειδικοί, πάνω από το 90% των ενηλίκων ηλικίας 50 ετών και άνω είναι ήδη φορείς του ιού που προκαλεί έρπητα ζωστήρα και σε 1 από τους 3 ο ανενεργός ιός επανενεργοποιείται προκαλώντας έρπητα ζωστήρα. Οι επιπλοκές που παρουσιάζει είναι σοβαρές, όπως η μεθερπητική νευραλγία (PHN) που εμφανίζεται σε περίπου 30% των ασθενών που νοσούν από έρπητα ζωστήρα και, ο οφθαλμικός έρπητας ζωστήρας που εμφανίζεται σε περίπου 25% των ασθενών. Ο έρπητας ζωστήρας έχει πολύ σημαντική αρνητική επίπτωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών, καθώς συνοδεύεται από πόνο, ο οποίος μπορεί να γίνει αφόρητος. Η αξία του εμβολιασμού σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι πολύ μεγάλη, λόγω της υψηλής συχνότητάς του νοσήματος, αλλά και επειδή ο έρπητας ζωστήρας δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά με φαρμακευτική αγωγή ενώ, η αποτελεσματικότητα των θεραπειών για την αντιμετώπιση του πόνου είναι περιορισμένη.
