Για τη σημαντικότητα της πρόσβασης των Ελλήνων ασθενών στα νέα καινοτόμα φάρμακα, τα προβλήματα και τις παθογένειες στον τομέα αυτό καθώς και για την αξία των κλινικών μελετών, μας μιλά η κυρία Αικατερίνη Γεωργοπούλου, PhD., MSc., Country Clinical Operations Manager της AbbVie η οποία επισημαίνει χαρακτηριστικά «για κάποιους ασθενείς, η δυνατότητα συμμετοχής τους σε μια κλινική μελέτη αποτελεί πολλές φορές και τη μοναδική σανίδα σωτηρίας και ελπίδας».
Κυρία Γεωργοπούλου τα τελευταία χρόνια διαβάζουμε συχνά για νέες επιστημονικές ανακαλύψεις και για νέα καινοτόμα φάρμακα γύρω από σοβαρές ασθένειες. Πόσο πιστεύετε ότι έχουν συμβάλει τα νέα καινοτόμα φάρμακα στην θεραπεία χρόνιων και σοβαρών ασθενειών;
Είναι αδιαμφισβήτητο ότι τα τελευταία χρόνια έχουμε μια ραγδαία επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο, η οποία έχει σηματοδοτήσει σημαντικές εξελίξεις στον τομέα της Ιατρικής αναφορικά με την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπευτική προσέγγιση διαφόρων νοσημάτων, σοβαρών και μη, τόσο στην ογκολογία, την ανοσολογία, τη νευρολογία και φυσικά σε πολλούς άλλους τομείς.
Τρανταχτή απόδειξη των τεράστιων αλλαγών που έχουν επιφέρει τα νέα καινοτόμα φάρμακα στις ζωές εκατομμυρίων συνανθρώπων μας, αποτελεί η ταχύτατη ανάπτυξη των εμβολίων με την τεχνολογία του mRNA κατά της νόσου COVID-19, μια τεχνολογία πάνω στην οποία εργάζονται εδώ και δεκαετίες οι ερευνητές για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Σημειώστε ότι αυτή την στιγμή έχουμε 7 εγκεκριμένα εμβόλια, αρκετές εγκεκριμένες και στοχευμένες θεραπείες για την COVID-19, ενώ υπολογίζεται ότι έχουν σωθεί περίπου 20 εκατ. ζωές.
Επιτρέψτε μου επίσης να αναφερθώ στην τεράστια πρόοδο στον τομέα του καρκίνου που αποτελεί μια από τις βασικές αιτίες θανάτου παγκοσμίως. Σημειώστε ότι στην Ευρώπη μόνο το 2020 διαγνώστηκαν 2,7 εκατομμύρια άνθρωποι με τη νόσο. Και δυστυχώς, οι ζωές που χάνονται από καρκίνο στην ΕΕ αναμένεται να αυξηθούν κατά περισσότερο από 24 % έως το 2035, καθιστώντας τον ως κύρια αιτία θανάτου στην ΕΕ.
Σήμερα, οι εξελίξεις της επιστήμης μας οδηγούν σε ορισμένες περιπτώσεις σε σημαντική βελτίωση του προσδόκιμου ζωής, σε καλύτερη ποιότητα ζωής και ψυχικής υγείας, ενώ πληθαίνουν οι ασθενείς που πετυχαίνουν την ίαση, ώστε να ζουν μια φυσιολογική ζωή ελεύθερη νόσου.
Για αυτούς τους ασθενείς που έχουν ήδη λάβει τους καρπούς της καινοτομίας, και για όλους τους συνανθρώπους μας που νοσούν από κάποια ασθένεια, τα καινοτόμα φάρμακα έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στη ζωή τους. Επομένως, καθίσταται επιτακτική και η ανάγκη να επιταχυνθεί η πρόσβαση τους στις πλέον αποτελεσματικές και στοχευμένες θεραπείες, διότι η πρόσβασή τους τόσο στην φαρμακευτική όσο και στην θεραπευτική καινοτομία αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα.
Δεδομένης της σημασίας των καινοτόμων θεραπειών, διαπιστώνεται ένα πρόβλημα πρόσβασης στη χώρα μας. Πώς θα διασφαλίσουμε την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμα φάρμακα;
Γνωρίζουμε πλέον όλοι ότι σε επίπεδο πρόσβασης των ασθενών στη φαρμακευτική καινοτομία, τα νέα δεν είναι καλά για τη χώρα μας. Στην Ελλάδα, οι ασθενείς δεν απολαμβάνουν τα οφέλη της φαρμακευτικής καινοτομίας το ίδιο γρήγορα με άλλους πολίτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της IQVIA, οι ασθενείς που πορεύονται από το Σύστημα Υγείας της Χώρας μας δεν είχαν πρόσβαση στο 43% των καινοτόμων σκευασμάτων που πήραν άδεια κυκλοφορίας από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων κατά τα έτη 2016-2019. Και αυτό παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια και παρά την πολύ σημαντική δουλειά που γίνεται και σε επίπεδο HTA (αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας) και σε επίπεδο Επιτροπής Διαπραγμάτευσης.
Ειδικά για τα καινοτόμα φάρμακα, οι υποχρεωτικές επιστροφές των εταιρειών αγγίζουν -μετά τα πρόσφατα μέτρα του υπουργείου- το 70%, κάτι που απειλεί ευθέως την ομαλή λειτουργία των εταιρειών, αλλά και τη δυνατότητα πρόσβασης των ασθενών στις καινοτόμες θεραπείες. Εξίσου σημαντικό είναι ότι το σημερινό πλαίσιο στερεί από την ελληνική οικονομία κεφάλαια για νέες επενδύσεις στο φαρμακευτικό κλάδο, και οδηγεί με μαθηματική βεβαιότητα σε σταδιακή αποεπένδυση των εταιρειών στη χώρα.
Για την εξασφάλιση της ταχύτερης πρόσβασης των ασθενών στα καινοτόμα φάρμακα ο φαρμακευτικός κλάδος έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις, ώστε η Πολιτεία γνωρίζει τα βήματα που πρέπει να γίνουν για να φτάσουμε τον αντίστοιχο Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Κατά την άποψή μου, χρειάζεται η πολιτική βούληση για να ληφθούν τα συγκεκριμένα μέτρα.
Η ενίσχυση της πρόσβασης των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες περνά μέσα και από τις κλινικές μελέτες. Ποια η σημασία των κλινικών μελετών αναφορικά με την πρόσβαση στη φαρμακευτική καινοτομία;
Η κλινική μελέτη είναι το «όχημα» του ασθενούς για την πρόσβασή του στη βέλτιστη θεραπεία και την έγκαιρη πρόσβαση σε καινοτόμα φάρμακα, είναι κάτι που διαπιστώνω καθημερινά μέσα από το ρόλο μου ως υπεύθυνη του Τμήματος Κλινικών μελετών της AbbVie. Επιπροσθέτως, μέσω της συμμετοχής του ασθενούς σε κλινική μελέτη, δεν υπάρχει επιβάρυνσή του υγειονομικού συστήματος της χώρας, ενώ ο ασθενής λαμβάνει την καλύτερη θεραπεία που θα μπορούσε να λάβει χωρίς να επιβαρύνεται και ο ίδιος με παράπλευρα κόστη των διαγνωστικών εξετάσεων.
Μπορεί κάποιος ασθενής ή γιατρός να μάθει ποιες κλινικές μελέτες είναι επί του παρόντος σε εξέλιξη στη χώρα μας, στις οποίες μπορούν να ενταχθούν νέοι ασθενείς;
Δυστυχώς, δεν υπάρχει αυτή η πληροφορία και είναι εξαιρετικά δύσκολο να την βρει κάποιος. Σήμερα, δεν μπορούμε να δούμε εάν κάποια μελέτη τη δεδομένη στιγμή είναι εν εξελίξει, εάν είναι δυνατή η ένταξη νέων περιστατικών και ποια είναι τα κέντρα που συμμετέχουν σε αυτή στην Ελλάδα ή και κοντά στον τόπο κατοικίας του.
Για την επίλυση του προβλήματος αυτού, εμείς, το κλινικό τμήμα της AbbVie, έχουμε δημιουργήσει μια φιλική προς τον χρήστη διαδικτυακή πλατφόρμα, στην Ελληνική γλώσσα, που φιλοξενεί όλες τις κλινικές μελέτες της εταιρείας μας εν εξελίξει και μη, ώστε να μπορεί κανείς εύκολα να βρει τι «τρέχει» και θα «τρέξει» στο μέλλον, καθώς και ενημερωτικό υλικό και επίσημες πηγές για να ενημερωθεί σωστά για τις κλινικές μελέτες. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό από μόνο του, αρκεί να αναλογιστούμε το πόσο σημαντικό θα ήταν να υπήρχε μια διαδικτυακή πλατφόρμα, που να φιλοξενούσε όλες τις κλινικές μελέτες που διεξάγονται στη χώρα μας. Σίγουρα θα ήταν ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για τους Συλλόγους Ασθενών, ερευνητές, ασθενείς που ψάχνουν απεγνωσμένα στο διαδίκτυο για πληροφορίες που αφορούν στο πρόβλημα υγείας που τους απασχολεί.
Σημειώστε ότι για έναν ασθενή, η δυνατότητα συμμετοχής του σε μια κλινική μελέτη αποτελεί πολλές φορές και τη μοναδική σανίδα σωτηρίας και ελπίδας. Για αυτό το λόγο είναι κρίσιμο όλοι εμείς που προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας στο χώρο της Υγείας, ενός χώρου όπου το αγαθό της υγείας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το αίσθημα της ανθρωπιάς, της ευθύνης και ηθικής απέναντι στους συνανθρώπους μας, να εντατικοποιήσουμε την προσπάθεια για την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες.
