Της Ανθής Αγγελοπούλου
Σε παγκόσμιο επίπεδο, το ήμισυ όλων των βλαβών που μπορούν να προληφθούν στην ιατρική περίθαλψη σχετίζονται με φάρμακα, το 1/4 των οποίων είναι σοβαρές ή απειλητικές για τη ζωή. Ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Ασφάλειας των Ασθενών στις 17 Σεπτεμβρίου 2022, ο ΠΟΥ δίνει έμφαση στο παγκόσμιο βάρος της βλάβης της φαρμακευτικής αγωγής.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, ο ηλικιωμένος πληθυσμός είναι μια από τις ομάδες που κινδυνεύουν περισσότερο να αντιμετωπίσουν προβλήματα από τη φαρμακευτική αγωγή, ειδικά εκείνοι που λαμβάνουν πολλαπλά φάρμακα. Ενώ, υψηλά ποσοστά βλάβης που σχετίζεται με τη φαρμακευτική αγωγή παρατηρούνται επίσης στη χειρουργική περίθαλψη, την εντατική θεραπεία και την επείγουσα ιατρική.
Όπως ανέφερε ο Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus, γενικός διευθυντής του ΠΟΥ «Τα φάρμακα είναι ισχυρά εργαλεία για την προστασία της υγείας. Όμως τα φάρμακα που συνταγογραφούνται λανθασμένα, λαμβάνονται λανθασμένα ή είναι κακής ποιότητας, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή βλάβη» συμπληρώνοντας επίσης «Κανείς δεν πρέπει να βλάπτεται όταν αναζητά φαρμακευτική φροντίδα».
Οι μη ασφαλείς φαρμακευτικές πρακτικές και τα λάθη της φαρμακευτικής αγωγής είναι μία από τις κύριες αιτίες τραυματισμού και αποφευχθείσας βλάβης στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης σε όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, το παγκόσμιο κόστος που σχετίζεται με τα λάθη της φαρμακευτικής αγωγής έχει υπολογιστεί σε 42 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Ενώ, τα σφάλματα φαρμακευτικής αγωγής οφείλονται σε συστηματικά ζητήματα ή και σε ανθρώπινους παράγοντες, όπως κόπωση, κακές περιβαλλοντικές συνθήκες ή ελλείψεις προσωπικού που επηρεάζουν τις πρακτικές συνταγογράφησης, μεταγραφής, χορήγησης, χορήγησης και παρακολούθησης. Αυτά τα σφάλματα μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή βλάβη, αναπηρία, ακόμη και θάνατο.
Να σημειωθεί ότι η Παγκόσμια Ημέρα Ασφάλειας Ασθενών καθιερώθηκε από την Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας (ψήφισμα WHA72.6) το 2019, με στόχο την αύξηση της ευαισθητοποίησης και της δέσμευσης του κοινού, την ενίσχυση της παγκόσμιας κατανόησης και την προσπάθεια για την παγκόσμια αλληλεγγύη και δράση από χώρες και εταίρους για την προώθηση της ασφάλειας στην υγεία Φροντίδα.
Κάθε χρόνο επιλέγεται ένα θέμα για να ρίξει φως σε έναν τομέα προτεραιότητας που είναι κρίσιμος για την ασφάλεια των ασθενών. Η Παγκόσμια Ημέρα Ασφάλειας Ασθενών 2022 είναι αφιερωμένη στην Ασφάλεια των Φαρμάκων.
Όπως αναφέρει ο ΠΟΥ, η Παγκόσμια Ημέρα Ασφάλειας των Ασθενών έχει ως στόχο να αυξήσει την κατανόηση και τη συμμετοχή του κοινού και να ενθαρρύνει τις χώρες να προωθήσουν την ασφάλεια στην υγειονομική περίθαλψη.
Φέτος εστιάζει ιδιαίτερα στην ασφάλεια των φαρμάκων με το σύνθημα «Φάρμακο χωρίς βλάβη». Η εκστρατεία αυτή, θα εδραιώσει και την εν εξελίξει Παγκόσμια Πρόκληση για την Ασφάλεια των Ασθενών του ΠΟΥ: Φάρμακα χωρίς βλάβη, με στόχο τη μείωση των βλαβών που μπορούν να αποφευχθούν παγκοσμίως.
Ο ΠΟΥ υποστηρίζει την επείγουσα βελτίωση των στρατηγικών για τη μείωση της βλάβης που σχετίζεται με τη φαρμακευτική αγωγή σε βασικούς τομείς κινδύνου.
Για το λόγο αυτό, συνεργάζεται με τους αρμόδιους για την ανάπτυξη ενός συνόλου τεχνικών πόρων για την ασφάλεια των φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένης μιας σύντομης πολιτικής και λύσεων ασφάλειας φαρμάκων, όπως η ασφάλεια φαρμάκων για ψευδεπίγραφα φάρμακα «look-alike sound-alike (LASA) medicines». Τα ψευδεπίγραφα φάρμακα μπορεί να περιέχουν συστατικά χαμηλής ποιότητας ή σε ακατάλληλη δοσολογία – πολύ υψηλή ή πολύ χαμηλή – και, ως εκ τούτου, συνιστούν σοβαρή απειλή για την υγεία των πολιτών σύμφωνα με την ΕΕ. (Σύμφωνα με τους ειδικούς, η οδηγία της ΕΕ για τα ψευδεπίγραφα φάρμακα αποτελεί πραγματικό σταθμό για την ασφάλεια και την ποιότητα των φαρμάκων που κυκλοφορούν στην ΕΕ: όχι μόνο δυσχεραίνει την παραποίηση των φαρμάκων που φθάνουν στους ασθενείς, αλλά παρέχει σε όλους τη δυνατότητα να αγοράζουν φάρμακα στο διαδίκτυο από εγγυημένα πιστοποιημένες πηγές. Επιπλέον, η οδηγία εξασφαλίζει ότι χρησιμοποιούνται μόνον υψηλής ποιότητας συστατικών στη σύνθεση φαρμάκων στην ΕΕ, γεγονός που δεν μπορεί παρά να έχει θετικό αντίκτυπο στο επίπεδο προστασίας της δημόσιας υγείας στην ΕΕ).
Επίσης, ο ΠΟΥ επισημαίνει ότι τα προβλήματα στα συστήματα συνταγογράφησης συμβάλλουν σημαντικά στις βλάβες που σχετίζονται με τα φάρμακα, παράλληλα με το ανθρώπινο λάθος. Τα στοιχεία έχουν δείξει ότι περισσότερο από το ήμισυ όλων των βλαβών από τη φαρμακευτική αγωγή συμβαίνει στο στάδιο που συνταγογραφούνται τα φάρμακα και όταν λαμβάνονται από ασθενείς λόγω ανεπαρκούς παρακολούθησης. Η κατηγορία υψηλότερου κινδύνου για βλάβες που σχετίζονται με τη φαρμακευτική αγωγή είναι τα αντιβιοτικά, αλλά φάρμακα όπως τα ηρεμιστικά, τα αντιφλεγμονώδη και τα φάρμακα για την καρδιά και την αρτηριακή πίεση ενέχουν επίσης σημαντικούς κινδύνους.
Τέλος, ο ΠΟΥ καλεί τους ενδιαφερόμενους να συνεχίσουν τις προσπάθειες για τη μείωση της βλάβης που σχετίζεται με τη φαρμακευτική αγωγή, να αναπτύξουν στρατηγικές και δομές για τη βελτίωση της ασφάλειας των φαρμάκων σε τοπικό, εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο και να δεσμευτούν ότι θα υιοθετήσουν την Medication Without Harm Challenge.
