Η πανδημία του κορωνοϊού έχει κλονίσει την υγεία σε ολόκληρο τον πλανήτη. Πρώτον, λόγω της απειλής του ίδιου του covid, αλλά και των ευρύτερων συνεπειών της πανδημίας. Ο ιός έχει ήδη αφήσει πίσω του 236 εκατομμύρια κρούσματα και σχεδόν πέντε εκατομμύρια νεκρούς, αλλά έχει επίσης προκαλέσει δεκάδες εκατομμύρια νέες, καταθλιπτικές διαταραχές, σύμφωνα με διεθνή μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «The Lancet».
Η έρευνα έδειξε ότι τα περιστατικά μείζονος κατάθλιψης και αγχώδους διαταραχής στον κόσμο έχουν αυξηθεί κατά 28% και 26%, αντίστοιχα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αυτό σημαίνει ότι το 2020 υπήρχαν 53 εκατομμύρια περισσότερες καταθλιπτικές διαταραχές και 76 εκατομμύρια περισσότερες διαγνώσεις άγχους από το αναμενόμενο.
Οι ομάδες πληθυσμού που επλήγησαν περισσότερο από αυτή τη χιονοστιβάδα κακής ψυχικής υγείας ήταν κυρίως γυναίκες και νέοι, σύμφωνα με τους ερευνητές.
«Αόρατη» επιδημία
«Η αόρατη αυτή επιδημία φαινόταν μεν στη σκιά του κορωνοϊού, αλλά οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να τη μετρήσουν», παραδέχεται ο Βίκτορ Πέρες, επικεφαλής του τομέα Ψυχιατρικής στο Νοσοκομείο del Mar στη Βαρκελώνη: «Γνωρίζαμε ότι ήταν κάτι που επρόκειτο να συμβεί. Το βλέπαμε στις διαγνώσεις. Αλλά τώρα, οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, ξεχείλισαν», προσθέτει.
Η κρίση υγείας ήταν το πρόσφορο έδαφος για την εμφάνιση κακής ψυχικής υγείας: περιοριστικά μέτρα, έλλειψη κοινωνικής αλληλεπίδρασης, θάνατοι χωρίς πένθος, αβεβαιότητα μπροστά σε έναν άγνωστο ιό και οικονομική αστάθεια, τροφοδοτούσαν τα ψυχικά προβλήματα. Σε συνδυασμό με τις δυσκολίες πρόσβασης στο σύστημα υγείας, με κορεσμένη πρωτοβάθμια περίθαλψη και τα νοσοκομεία επικεντρωμένα στον covid, όλα αυτά έκαναν το ποτήρι να ξεχειλίσει. Μια έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) σε 130 χώρες διαπίστωσε ότι το 60% των ευάλωτων ατόμων είχαν προβλήματα πρόσβασης στις υπηρεσίες ψυχοθεραπείας.
Η μελέτη που δημοσιεύεται στο «Lancet», έγινε με πρωτοβουλία ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ (Αυστραλία) σε 203 χώρες για τον αντίκτυπο της πανδημίας στην ψυχική υγεία: η κατάθλιψη και το άγχος αυξήθηκαν περισσότερο από 25% παγκοσμίως, αν και όχι ομοιογενώς. Οι χώρες που επλήγησαν περισσότερο από τον ιό είχαν και το μεγαλύτερο φορτίο ψυχικών ασθενειών.
Η έρευνα εξέτασε περισσότερες από 5.000 εθνικές μελέτες και ανέλυσε σχεδόν 50 έρευνες που πραγματοποιήθηκαν το 2020. Έτσι, οι επιστήμονες συγκέντρωσαν δεδομένα σχετικά με τον επιπολασμό αυτών των ασθενειών κατά τη διάρκεια της πανδημίας και τα συνέκριναν με αναφορές από την προ-πανδημική εποχή. Στη συνέχεια, με ένα εργαλείο μοντελοποίησης, εκτίμησαν την αλλαγή του επιπολασμού μεταξύ των δύο περιόδων, χρησιμοποιώντας επίσης δείκτες για τον αντίκτυπο της πανδημίας, όπως το ποσοστό μόλυνσης και η κινητικότητα των ανθρώπων.
Παρά τους περιορισμούς της μελέτης, όπως η έλλειψη ποιοτικών δεδομένων σε ορισμένες χώρες, η έρευνα έδειξε ότι αν δεν υπήρχε η πανδημία, θα είχαν καταγραφεί 193.000.000 περιπτώσεις μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής (2.471 κρούσματα ανά 100.000 άτομα) παγκοσμίως, το 2020. Ωστόσο, η ανάλυση έδειξε ότι υπήρχαν 246.000.000 κρούσματα (3.153 ανά 100.000).
Οι γυναίκες στις πιο ευάλωτες ομάδες
Αυτό που διαπίστωσαν οι ερευνητές είναι ότι υπάρχουν ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες πληθυσμού. Για παράδειγμα, οι γυναίκες. Και οι λόγοι είναι αρκετοί: Οι γυναίκες αναλαμβάνουν περισσότερες οικιακές και εκπαιδευτικές ευθύνες λόγω του κλεισίματος των σχολείων ή όταν τα μέλη της οικογένειας αρρωσταίνουν.
Οι γυναίκες επίσης έχουν γενικότερα, χαμηλότερους μισθούς, λιγότερες αποταμιεύσεις και λιγότερο ασφαλή απασχόληση από τους άνδρες, με αποτέλεσμα να είναι σε πιο μειονεκτική θέση από τους άνδρες. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η ενδοοικογενειακή βία είχε αυξηθεί σε περιόδους εγκλεισμού, με τις γυναίκες να αντιμετωπίζουν στο ζήτημα αυτό μεγαλύτερα προβλήματα από τους άνδρες.
Σύμφωνα με τη μελέτη, έχουν καταγραφεί 35 εκατομμύρια περισσότερες περιπτώσεις κατάθλιψης σε γυναίκες και 18 εκατομμύρια στους άνδρες. Ο Βίκτορ Πέρες εξηγεί ότι οι γυναίκες έχουν ήδη διπλάσιο κίνδυνο κατάθλιψης από τους άνδρες. «Υπάρχουν βιολογικά αίτια, όπως το ότι οι γυναίκες υποβάλλονται σε έναν πιο σύνθετο ορμονικό ρυθμό, ο οποίος αλλάζει πολύ. Και καταστάσεις όπως ο τοκετός, αυξάνουν τον κίνδυνο. Αλλά και ο ρόλος των γυναικών στην κοινωνία επηρεάζει επίσης, επειδή είναι αυτές που έχουν ως επί το πλείστον διπλή εργάσιμη ημέρα [εργασία και οικιακή φροντίδα), ενώ αναλαμβάνουν την ανατροφή των παιδιών», λέει ο ψυχίατρος του Νοσοκομείου del Mar.
Νέοι και κατάθλιψη
Τα άλλα μεγάλα «θύματα» της κατάθλιψης είναι οι νέοι, λέει ο Νταμιάν Σαντομάουρο, ερευνητής στο Κέντρο Έρευνας της Ψυχικής Υγείας του Κουίνσλαντ και εκ των συγγραφέων της μελέτης. «Οι νέοι έχουν επηρεαστεί από το κλείσιμο των σχολείων και από τους αυστηρότερους περιορισμούς που τους εμποδίζουν να αλληλεπιδρούν με τους συνομηλίκους τους.
Επιπλέον, αυτή η πληθυσμιακή ομάδα είναι επίσης πιο πιθανό να είναι αντιμέτωπη με την ανεργία μετά και από τις οικονομικές κρίσεις». Ο επιπρόσθετος επιπολασμός αυτών των διαταραχών κορυφώθηκε μεταξύ των ατόμων ηλικίας 20-24 ετών (1.118 επιπλέον περιπτώσεις μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής ανά 100.000 και 1.331 επιπλέον περιπτώσεις αγχώδους διαταραχής ανά 100.000). Ο Θέλσο Αράνγκο, πρόεδρος της Ισπανικής Εταιρείας Ψυχιατρικής ,παραδέχεται ότι η δραματική αύξηση των φαινομένων κατάθλιψης στους νέους , έχει εκπλήξει του ειδικούς: «Δεν το περιμέναμε. Αλλά όλα οφείλονται στον εγκλεισμό και τους περιορισμούς», προσθέτει.
Επείγοντα μέτρα
Οι συγγραφείς της μελέτης προειδοποιούν για «την επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης των συστημάτων ψυχικής υγείας για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου φορτίου» αυτών των ασθενειών. «Οι στρατηγικές πρέπει να προάγουν την ψυχική ευημερία και να στοχεύουν τους καθοριστικούς παράγοντες της κακής ψυχικής υγείας που επιδεινώνονται από την πανδημία», λέει ο Σαντομάουρο.
Ο Αράνγκο καταγγέλλει την έλλειψη πόρων για την ψυχική υγεία: « Η πανδημία αποκάλυψε τις δομικές ελλείψεις στην ψυχική υγεία», τονίζει ο πρόεδρος της Ισπανικής Εταιρείας Ψυχιατρικής.
Πηγή El Pais
