Βαθιά μέσα στο Εθνικό Πάρκο Nelson Lakes, στο Νότιο Νησί της Νέας Ζηλανδίας, βρίσκεται μια μαγική μπλε-βιολετί λίμνη. Περιτριγυρισμένη από απόκρημνα αλπικά δάση και τροφοδοτούμενη από τις πηγές των παγετώνων της λίμνης Constance, είναι μικρή αλλά όχι ασήμαντη.
Ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά από τους Ngāti Apa, μια iwi ή φυλή των Μαορί, που την ονόμασε Rotomairewhenua, που σημαίνει «η λίμνη των ειρηνικών εδαφών». Έγινε ένας ιερός τόπος όπου καθάριζαν τα οστά των νεκρών, πιστεύοντας ότι αυτό θα εξασφάλιζε στο πνεύμα ένα ασφαλές ταξίδι προς την προγονική πατρίδα των Μαορί, την Hawaiki.
Στην πιο πρόσφατη ιστορία, οι πεζοπόροι που περνούσαν από το εθνικό πάρκο σχολίαζαν το εξαιρετικό χρώμα και την αιθέρια ενέργεια της λίμνης, αλλά μόλις πριν από περίπου μια δεκαετία οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το νερό της υποαλπικής λίμνης είχε «εξαιρετική οπτική καθαρότητα» με ορατότητα μεταξύ 70 και 80 μέτρων. Αυτό είναι σύμφωνο με αυτό του καθαρού νερού, το οποίο, όπως είπαν, το καθιστά «το πιο οπτικά καθαρό γλυκό νερό που έχει αναφερθεί μέχρι σήμερα».
Ο τίτλος της «καθαρότερης λίμνης στον κόσμο» και οι φωτογραφίες του εκπληκτικού τοπίου έχουν έκτοτε κοινοποιηθεί ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθιστώντας τη λίμνη δημοφιλή τουριστικό προορισμό μεταξύ Δεκεμβρίου και Μαρτίου (κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού της Νέας Ζηλανδίας). Όμως οι οικολόγοι και οι Ngāti Apa φοβούνται τώρα ότι αυτή η αυξημένη δημοτικότητα θα μπορούσε να απειλήσει την καθαρότητα της λίμνης.
Η μεγαλύτερη ανησυχία τους είναι η εξάπλωση της lindavia, μιας μικροσκοπικής άλγης που είναι γνωστή στην καθομιλουμένη ως «χιόνι της λίμνης» ή «μύξα της λίμνης» για τη γλίτσα που δημιουργεί και κρέμεται ακριβώς κάτω από την επιφάνεια του νερού. Η άλγη είναι ήδη παρούσα κάτω από τη Rotomairewhenua (γνωστή και ως Μπλε Λίμνη) στις λίμνες Rotoiti, Rotoroa και Tennyson και κινδυνεύει να μεταφερθεί στο μονοπάτι με τις μπότες των πεζοπόρων ή με τα μπουκάλια νερού.
Το lindavia
Ως εισβολικό είδος στη Νέα Ζηλανδία, το lindavia πιθανότατα έφτασε εκεί από τη Βόρεια Αμερική, πιθανώς μέσω αλιευτικών εργαλείων, εικάζει ο Phil Novis, ανώτερος ερευνητής που ειδικεύεται στα φύκια στο κρατικό περιβαλλοντικό ινστιτούτο Landcare Research. Οι πρώτες καταγραφές του στη χώρα γίνονται στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και έκτοτε έχει εξαπλωθεί αρκετά ευρέως. «Οι άνθρωποι είναι ο κύριος φορέας», λέει, εξηγώντας ότι σε προηγούμενη έρευνα η ομάδα του συνέλεξε και εξέτασε πυρήνες ιζημάτων από 380 λίμνες στη Νέα Ζηλανδία και οι μόνες που είχαν παρουσία lindavia ήταν εκείνες που ήταν εύκολα προσβάσιμες από τον άνθρωπο.
Ένα μόνο μικρό στίγμα της θα μπορούσε να αλλάξει την οικολογία μιας λίμνης για πάντα, προσθέτει, και μπορεί να μεταφερθεί αρκετά εύκολα με τα σταγονίδια του νερού. Θυμάται μια περίπτωση κατά την οποία βρήκε δείγμα lindavia στα μαλλιά του στήθους ενός άνδρα που είχε κολυμπήσει μερικά χιλιόμετρα μέσα στη λίμνη Wānaka, στην περιοχή Otago της Νέας Ζηλανδίας.
Αν και δεν είναι γνωστό ότι είναι τοξικό για τον άνθρωπο, το φύκι εκκρίνει μακρά παχύρρευστα νήματα, γνωστά ως βλεννώδη, τα οποία όταν συγκεντρώνονται μπορεί να γίνουν ενοχλητικά – είναι γνωστό ότι φράζουν τα σχοινιά αλιείας, τα φίλτρα των σκαφών ή τα συστήματα υδροηλεκτρικής ενέργειας. Στην περίπτωση της Rotomairewhenua, η μεμβράνη της γλίτσας που δημιουργεί θα μπορούσε να επισκιάσει την εξαιρετική διαύγεια της λίμνης.
«Ανησυχούμε βαθιά», λέει η Jen Skilton, οικολόγος και σύμβουλος Taiao (περιβαλλοντικός διαχειριστής) για την Ngāti Apa ki te Rā Tō Trust, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που υποστηρίζει τα iwi. «Εάν αυτός ο εισβολέας μικροοργανισμός εισέλθει στη λίμνη, έχει τη δυνατότητα να έχει εκτεταμένες συνέπειες, επηρεάζοντας την ποιότητα του νερού και τη συνολική υγεία της λίμνης».
Προσθέτει ότι αυτό θα ήταν καταστροφικό για τους Ngāti Apa, για τους οποίους η Rotomairewhenua έχει τεράστια πολιτιστική και πνευματική σημασία. Αν και δεν χρησιμοποιούν πλέον τη λίμνη για αρχαίες τελετουργίες, αποτελεί μέρος της ταυτότητάς τους, λέει: «Διατηρούμε μια ζωντανή σύνδεση με τις προγονικές μας παραδόσεις και διασφαλίζουμε ότι η Rotomairewhenua θα διατηρηθεί για τις μελλοντικές γενιές».
Προστατεύοντας την αγνότητα της λίμνης
Από το 2013, όταν δημοσιεύθηκε η έρευνα για την καθαρότητα της λίμνης, ο αριθμός των επισκεπτών έχει υπερδιπλασιαστεί, σύμφωνα με το Υπουργείο Προστασίας της Νέας Ζηλανδίας, το οποίο συλλέγει εθελοντικά στοιχεία που παρέχουν οι πεζοπόροι στην καλύβα επισκεπτών κοντά στο Rotomairewhenua. Οι περισσότεροι άνθρωποι πεζοπορούν στη λίμνη μέσω κύκλων δύο ή επτά ημερών ή ως μέρος του μονοπατιού μεγάλων αποστάσεων Te Araroa, το οποίο εκτείνεται σε όλο το μήκος της Νέας Ζηλανδίας.
Ο τίτλος της «πιο καθαρής λίμνης στον κόσμο» και ο συνακόλουθος ντόρος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει σίγουρα συμβάλει στη δημοτικότητά της, λέει η Melissa Griffin, ανώτερη δασοφύλακας βιοποικιλότητας για τις λίμνες Nelson στο Τμήμα Προστασίας της Φύσης. «Πριν από αυτό ήταν ένα όμορφο μέρος που ήταν γνωστό, αλλά δεν πήγαιναν πολλοί άνθρωποι εκεί. Στη συνέχεια, όταν πήρε τον τίτλο, αυτό άρχισε πραγματικά να αυξάνει τον αριθμό των trampers (πεζοπόρων) που πήγαιναν στη λίμνη».
Ως αποτέλεσμα, το Τμήμα Προστασίας της Φύσης, το Ngāti Apa ki te Rā Tō Trust και το Te Araroa Trust, συνεργάστηκαν για να εισαγάγουν μέτρα βιοασφάλειας κατά μήκος της διαδρομής. Έχουν εγκαταστήσει σταθμούς καθαρισμού δίπλα στις λίμνες όπου υπάρχει lindavia, με εκπαιδευτικές πινακίδες που ζητούν από τους πεζοπόρους να καθαρίσουν τα παπούτσια και τον εξοπλισμό τους πριν ταξιδέψουν προς την Rotomairewhenua, και ενδεχομένως να πάρουν μαζί τους νέα είδη.
Πάνω απ’ όλα, μέσω πινακίδων και βίντεο που μεταδίδονται στην εφαρμογή Te Araroa trail, προτρέπουν τους επισκέπτες να μην αγγίζουν το νερό – είτε κολυμπώντας, είτε βρέχοντας μια πετσέτα για να δροσιστούν, είτε βυθίζοντας μια GoPro για να τραβήξουν μια υποβρύχια λήψη. Αυτό δεν γίνεται μόνο λόγω του κινδύνου βιοασφάλειας, αλλά και από σεβασμό προς τον τόπο: «Το νερό της Rotomairewhenua είναι “tapu” (ιερό) και η είσοδος στο νερό αποτελεί παραβίαση αυτού του γεγονότος», λέει ο Skilton.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ένας φύλακας -συχνά κάποιος από το Τμήμα Προστασίας της Φύσης ή ένας εκπρόσωπος των Ngāti Apa- παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα στη λίμνη για να παρακολουθεί και να μιλάει στους πεζοπόρους, εξηγώντας τους κινδύνους βιοασφάλειας, την πολιτιστική σημασία της λίμνης και τις πιθανές ανθρώπινες επιπτώσεις.
Μέχρι στιγμής, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι άνθρωποι σέβονται την καθοδήγηση και λιγότερα παραδείγματα επισκεπτών που βουτούν απερίσκεπτα τον εαυτό τους ή μια πετσέτα στο νερό μετά από μια μακρά και ιδρωμένη πεζοπορία. Αλλά οι έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει ακόμη ένα χάσμα μεταξύ της κατανόησης του κινδύνου και της προληπτικής αποτροπής του.
Με πληροφορίες από CNN
