Ο ποταμός Klamath, στις δυτικές ΗΠΑ, είναι απαλλαγμένος από τα τέσσερα τεράστια φράγματά του για πρώτη φορά έπειτα από αρκετές γενιές. Ωστόσο, για τη φυλή Yurok, η επόμενη ημέρα τώρα αρχίζει.
Η Μπρουκ Τόμσον ψαρεύει στον ποταμό Klamath από μικρή. Για την Τόμσον και την οικογένειά της, που ανήκουν στις φυλές Karuk και Yurok από τη βόρεια Καλιφόρνια, το ψάρεμα είναι η δεύτερη φύση τους.
«Το ποτάμι ήταν το μπακάλικο μας», ανέφερε η 28χρονη στο BBC, σημειώνοντας ότι αυτό άλλαξε όταν χιλιάδες νεκροί σολομοί έκαναν την εμφάνισή τους το 2002.
Η χαμηλή ροή νερού από το φράγμα Iron Gate, ένα από τα τέσσερα στον ποταμό, ήταν ένας «ουσιώδης αιτιολογικός παράγοντας» για αυτήν την εξέλιξη, σύμφωνα με έκθεση.
Ένας αγώνας δεκαετιών
Τα φράγματα αποτελούσαν για καιρό σημείο διαμάχης για τη φυλή, η οποία αγωνιζόταν για την απομάκρυνσή τους από τη δεκαετία του 1990. Το ποτάμι είναι η πηγή ζωής για τα μέλη της, που ζουν από την αλιεία.
Το 2022, δόθηκε τελικά το «πράσινο φως» για την απομάκρυνση των τεσσάρων φραγμάτων, 12 χρόνια μετά την υπογραφή μιας αρχικής συμφωνίας, το 2010. Όρεγκον και Καλιφόρνια συμφώνησαν να επωμιστούν από κοινού το βάρος των έργων και τον Οκτώβριο του 2023 απομακρύνθηκε το πρώτο φράγμα.
Το νερό που αρχικά έτρεχε στο ποτάμι ήταν βρώμικο και δύσοσμο, λόγω των απορριμμάτων που είχαν συσσωρευτεί πίσω από τα φράγματα για δεκαετίες. Ωστόσο, σταδιακά η κατάσταση βελτιώθηκε, με ειδικούς να προβλέπουν αύξηση του πληθυσμού των σολομών και άλλων ειδών ψαριών τα επόμενα χρόνια.
Η αποκατάσταση της γης
Επόμενο «στοίχημα» είναι η αποκατάσταση της γης που βρέθηκε στην επιφάνεια μετά το άδειασμα τεσσάρων ταμιευτήρων.
Ο προκαταρκτικός σχεδιασμός, με τη συμμετοχή και αυτοχθόνων, ξεκίνησε το 2011. Μεταξύ 2018 και 2021, ξεκίνησε η συλλογή σπόρων από εξειδικευμένες ομάδες σε φυτώρια και αποθήκες, μέχρι να έρθει η ώρα της φύτευσής τους.
Η επιλογή τους έγινε με στόχο να συγκρατηθεί το έδαφος και να προετοιμαστεί η γη για άλλα φυτά.
Έπρεπε επίσης να ληφθεί υπόψη ποια είδη φυτών θα μπορούσαν να βρεθούν σε επαρκείς ποσότητες, αν υπήρχαν φυτώρια που θα μπορούσαν να διαχειριστούν τις ποσότητες αυτές, καθώς και ποια είδη θα αναπτυσσόταν αρκετά γρήγορα.
Μετά την ολοκλήρωση της φύτευσης, η περιοχή θα παρακολουθείται και θα συντηρείται από ειδικούς για πέντε χρόνια.
Η συμμετοχή στην αποκατάσταση ήταν θεραπευτική και για τη φυλή και στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα. «Για τόσο καιρό κρατηθήκαμε με τη βία μακριά από τη γη μας και είναι πολύ σημαντικό για εμένα που μπορέσαμε να συμμετάσχουμε», σημείωσε στο BBC η Τόμσον, αναφερόμενη στη διαδικασία αποκατάστασης της γης, που καθοδηγείται από τη φυλή της.
