© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Στον «πατριωτισμό» των παραγωγών ΑΠΕ επαφίεται η ασφάλεια του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας ενόψει του Πάσχα με τους αρμόδιους Διαχειριστές ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου λόγω «πράσινης» υπερπαραγωγής.
Ειδικότερα, όπως αναφέρθηκε εκτενώς κατά την χθεσινή ημερίδα που διοργάνωσε η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων με θέμα «Μεθοδολογία εφαρμογής περιορισμών έγχυσης σταθμών ΑΠΕ», οι συνθήκες που θα διαμορφωθούν το Πάσχα και δη την Κυριακή του Πάσχα θα προσομοιάζουν σε «τέλεια καταιγίδα» δοκιμάζοντας τις αντοχές του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας.
Ο βασικός λόγος εδράζεται στην υπερπαραγωγή των σταθμών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας που σύμφωνα με σχετικές εκτιμήσεις αναμένεται να φτάσει τα 5.300 MW σε μια μέρα που η ζήτηση θα καταγράφει από τα ιστορικά χαμηλά λόγω αργίας, υποχρεώνοντας τους Διαχειριστές σε σημαντικές απορρίψεις ποσοτήτων «πράσινης» ενέργειας προκειμένου να διατηρήσουν την ευστάθεια του συστήματος που ως γνωστόν η παραγωγή θα πρέπει να ευθυγραμμίζεται πλήρως με την ζήτηση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εν λόγω «εικόνα» ως προς την ανισορροπία παραγωγής και ζήτησης καταγράφηκε και πέρυσι, ωστόσο φέτος μια σειρά παράγοντες καταλήγουν να διαμορφώνουν μια εξαιρετικά πιο σύνθετη κατάσταση που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης προς αποφυγήν ενός ολικού «μπλακαουτ» στη χώρα. Το πρόβλημα ξεκινάει από το γεγονός ότι ο ΔΕΔΔΗΕ αδυνατεί να διαχειριστεί απομακρυσμένα το μεγαλύτερο μέρος των φωτοβολταϊκών που βρίσκονται συνδεδεμένα στο δίκτυο του με αποτέλεσμα, αν αυτά δεν αποσυνδεθούν από τους παραγωγούς, να συνεχίσουν να εγχέουν ενέργεια, θέτοντας σε κίνδυνο την λειτουργία του συστήματος.
«Περίοδος παθών» για το ηλεκτρικό σύστημα
Ενδεικτικά, ο ΔΕΔΔΗΕ φιλοξενεί αυτή την στιγμή περί τα 8,5 GW εν λειτουργία φωτοβολταϊκά με δυνατότητα χειρισμού μόλις για τα 1,9 GW με τα υπόλοιπα είτε να βρίσκονται σε διαδικασία εγκατάστασης εξοπλισμού τηλεελέγχου (set-point) είτε να παραμένουν στην ευχέρεια των παραγωγών για την διαχείρισή τους. Σε αυτό το έδαφος και χωρίς να γνωρίζουν οι αρμόδιοι σε ποιο βαθμό έως το «ορόσημο» του Πάσχα, ο ΔΕΔΔΗΕ θα μπορεί να διαχειρίζεται την παραγωγή των έργων ΑΠΕ που βρίσκονται στο δίκτυο του, εκπονούν έκτακτα μέτρα που θα αντισταθμίσουν και θα ισορροπήσουν τις έκτακτες συνθήκες που όπως όλα δείχνουν θα διαμορφωθούν το αμέσως επόμενο διάστημα.
Σε κάθε περίπτωση, στελέχη των Διαχειριστών που συνομίλησαν με την «Ν» διευκρινίζουν ότι θα παρθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για την ασφάλεια του συστήματος, πλην ωστόσο, δεν παραλείπουν να συμπληρώσουν ότι η κατάσταση είναι εξαιρετικά κρίσιμη και επομένως απαιτείται η δέουσα προσοχή. Άλλωστε, όπως επισημαίνουν χαρακτηριστικά, η Κυριακή του Πάσχα λόγω και των ιδιαιτεροτήτων της ημέρας και της τρέχουσας συγκυρίας (που αναλύεται παρακάτω) μπορεί να αποτελεί κρίσιμο «ορόσημο», ωστόσο κάθε Κυριακή στο εξής, δύναται να εξελιχθεί σε «εφιάλτη» για το ηλεκτρικό σύστημα κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις που θα γιγαντώνουν την παραγωγή των ΑΠΕ στην Ελλάδα και την περιοχή, ενώ η ζήτηση θα «σέρνεται» λόγω ημέρας, επιφέροντας τα «γνωστά» αποτελέσματα.
Γιατί προκύπτει πρόβλημα
Σε συνθήκες αυξημένης διείσδυσης μονάδων ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα και ελλείψει συστημάτων αποθήκευσης, η πλεονάζουσα πράσινη ενέργεια δεν έχει άλλο δρόμο παρά να απορριφθεί, προκειμένου να διασφαλιστεί η ισορροπία του ηλεκτρικού συστήματος. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, το φαινόμενο των περικοπών βαίνει διογκούμενο τα τελευταία χρόνια, όντας σε άμεση συνάρτηση και συνάφεια με την διεύρυνση του «πράσινου στόλου» στο ενεργειακό μίγμα της χώρας. Ενδεικτικά, το 2022 μετρήσαμε 7 μέρες περιορισμού έγχυσης μονάδων ΑΠΕ στο δίκτυο, το 2023 43 ημέρες και το 2024 το νούμερο κορυφώθηκε στις 102 ημέρες και αναμένεται να καταγράψει νέο ρεκόρ την φετινή χρονιά.
Ως γνωστόν οι περικοπές χαρακτηρίζονται από εποχικότητα με τις περιόδους φθινοπώρου και άνοιξης να κορυφώνονται λόγω μειωμένης ζήτησης σε σχέση με τον χειμώνα (αυξημένες ανάγκες λόγω θέρμανσης) και το καλοκαίρι (αυξημένες ενεργειακές ανάγκες λόγω ψύξης). Το πρόβλημα που έχει ανακύψει και συνιστά την βασική ανησυχία ενόψει της εφετινής πασχαλινής περιόδου αφορά στο γεγονός ότι κατά πάσα πιθανότητα θα απαιτηθούν πολλαπλάσιες περικοπές προκειμένου να διασφαλιστεί η ευστάθεια του συστήματος, πράγμα που σημαίνει ότι στο κάδρο ενδέχεται να μπουν και καταναλωτές, καθώς σε διαφορετική περίπτωση, η «εναλλακτική» θα ήταν ένα ολικό μπλακαουτ. Το πρόβλημα εστιάζει στην περίοδο του Πάσχα με τα πρώτα επεισόδια να μην αποκλείονται και εντός Μαρτίου (πχ 25 Μαρτίου) όπου η ζήτηση αναμένεται να υποχωρήσει σημαντικά, αδυνατώντας να απορροφήσει την παραγόμενη πράσινη ενέργεια.
Η κατάσταση ωστόσο αναμένεται δυσκολότερη φέτος καθώς το ορθόδοξο Πάσχα συμπίπτει με το Καθολικό, πράγμα που σημαίνει ότι ανάλογες συνθήκες θα επικρατούν και στις γειτονικές χώρες, «ακυρώνοντας» την διέξοδο των εξαγωγών ρεύματος που σε άλλη περίπτωση αν υπήρχαν, θα διευκόλυναν την διαχείριση της πλεονάζουσας ενέργειας. Η «εικόνα» της κρίσης συμπληρώνεται με τα επιπλέον 800 MW φωτοβολταϊκών που συνδέθηκαν στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ και δεν διαθέτουν τηλεχειρισμό, διευρύνοντας την μάζα έργων που εν τέλει για να βρεθούν εκτός συστήματος θα πρέπει να ανταποκριθούν οι αντίστοιχοι παραγωγοί στις σχετικές εντολές των Διαχειριστών.
Σε αυτή την κατεύθυνση και προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν την πιθανότητα να μην ακολουθήσουν οι παραγωγοί τις εντολές των διαχειριστών, το πλαίσιο έκτακτων μέτρων προβλέπει την επιβολή «πέναλτι» 500 ευρώ ανά παραγόμενη Μεγαβατώρα. Βέβαια, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, η ευστάθεια του συστήματος και συνολικότερα η ενεργειακή ασφάλεια της χώρας δεν γίνεται να επαφίεται στην «καλή θέληση» των παραγωγών, όπου σε μια τέτοια περίπτωση, πάντα υπάρχει η πιθανότητα για αστοχίες που ωστόσο, μπορεί να καταλήξουν να καταρρεύσει το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας.
Στο «στόχαστρο» καταναλωτές
Υπό αυτό το πρίσμα και εφόσον πάντα οι περικοπές, όπου είναι δυνατόν, δεν επαρκούν για την εξισορρόπηση του συστήματος, η έσχατη λύση που επίσης συμπεριλήφθηκε στα έκτακτα μέτρα, αφορά τον αποκλεισμό μεικτών γραμμών. Αυτό πρακτικά σημαίνει γραμμές μεταφοράς μέσης τάσης που φιλοξενούν έργα ΑΠΕ και καταναλωτές. Η υπό διαβούλευση μεθοδολογία για τις περικοπές αναφέρει πως «ο ΑΔΜΗΕ ενημερώνει τον ΔΕΔΔΗΕ για την πρόσθετη απαίτηση περικοπών σε MW προκειμένου να προβεί σε αποσύνδεση αναχωρήσεων Μέσης Τάσης που περιλαμβάνουν σταθμούς ΑΠΕ και καταναλωτές.
Ο ΔΕΔΔΗΕ αποσυνδέει τις αναχωρήσεις Μέσης Τάσης με κριτήριο να μην αποκόπτονται κρίσιμα φορτία και με προτεραιότητα στις αναχωρήσεις που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη μετρούμενη έγχυση ενέργειας προς το ΕΣΜΗΕ». Ωστόσο, όπως επισημαίνεται και στη διαβούλευση πρόκειται για έσχατο μέτρο. Κι αυτό γιατί θα έχει παρενέργεια να μείνουν χωρίς ρεύμα καταναλωτές, «πληρώνοντας το μάρμαρο» για τα ελλιπή μέτρα διαχείρισης της πλεονάζουσας παραγωγής ΑΠΕ. Το να μείνουν κάποιοι καταναλωτές χωρίς ρεύμα είναι κάτι που, όπως είναι φυσικό, η κυβέρνηση δεν θα ήθελε με τίποτα να συμβεί.
Τα παραπάνω μέτρα καθώς και η συνολικότερη μεθοδολογία για τον περιορισμό έγχυσης μονάδων ΑΠΕ στο δίκτυο μεταφοράς και διανομής αποτυπώνονται σε σχετικό Μνημόνιο που έχουν συνάψει οι δύο Διαχειριστές ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ και μένει να εγκριθεί από την Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων. Αρμόδιες πηγές των διαχειριστών υπογραμμίζουν την ανάγκη να προχωρήσει γρήγορα η σχετική διαδικασία προκειμένου έγκαιρα να γνωστοποιηθεί το πλαίσιο στο σύνολο της αγοράς και αναλόγως να πάρουν τα μέτρα τους, αναγνωρίζοντας την σοβαρότητα και επιτακτικότητα της κατάστασης.
Οι άμεσες και μεσοπρόθεσμες δράσεις
Πέραν των όσων αναφέρθηκαν παραπάνω, οι δύο Διαχειριστές κατέληξαν σε ένα ολοκληρώμενο πλαίσιο δράσης για την αντιμετώπιση των έκτακτων καταστάσεων που δύναται να ανακύψουν. Σε αυτή την κατεύθυνση, με το πρόβλημα να εστιάζει στα φωτοβολταϊκά έργα που βρίσκονται συνδεδεμένα στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, το πρώτο βασικό μέτρο είναι να “τρέξει” ταχύτερα η διαδικασία εγκατάσταση συστημάτων τηλεελέγχου και τηλεεποπτείας προκειμένου να αυξηθεί κατά το μέγιστο δυνατό η διακοπτόμενη ισχύς ΑΠΕ. Σε αυτή την κατεύθυνση, τόσο ο ΑΔΜΗΕ όσο και ο ΔΕΔΔΗΕ προετοιμάζονται προκειμένου να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις έκτακτες συνθήκες που, όπως φαίνεται, θα έχουν διάρκεια τους επόμενους μήνες, με δεδομένη κορύφωση την Κυριακή του Πάσχα.
