Ακριβώς όπως οι Λουδίτες του 19ου αιώνα έκαναν λάθος σχετικά με τις συνέπειες της τεχνικής προόδου για τις θέσεις εργασίας, το ίδιο θα μπορούσε να ισχύει και για τους υπερασπιστές της πιο πρόσφατης θεωρίας της «απο- ανάπτυξης», γράφει ο Andy Mukherjee του Bloomberg. Όπως εξηγεί ενώ κάποιοι πουλάνε την ιδέα ως την καλύτερη ευκαιρία μας ενάντια στην υπερθέρμανση του πλανήτη, πρόκειται για κάτι που απειλεί να παγιδεύσει το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού σε βιοτικό επίπεδο που δεν θα ανεχόταν ποτέ ο ανεπτυγμένος κόσμος.
Στη δεκαετία του 1970, ο Ρουμάνος μαθηματικός Nicholas Georgescu-Roegen διετύπωσε έναν θερμοδυναμικό κανόνα για το πότε η ανθρωπότητα εξαντλεί τα αποθέματά της σε ορυκτά καύσιμα. Η οικονομική δραστηριότητα, είπε, αναπόφευκτα θα επιβραδύνει σε επίπεδο που μπορεί να υποστηριχθεί από ηλιακές ροές. Το συμπέρασμα αυτής της ιδέας είναι ότι, καθώς στα περισσότερα μέρη ο ήλιος λάμπει μόνο για μισή μέρα, δισεκατομμύρια άνθρωποι στην Ασία, τη Λατινική Αμερική και την Αφρική θα πρέπει απλώς να αποδεχτούν ότι αν προσπάθησαν να γίνουν τόσο πλούσιοι όσο οι άνθρωποι στη Δύση, αλλά τα εδάφη τους, τα μέσα διαβίωσης και οι ζωές τους θα υποστούν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής: κύματα καύσωνα, ξηρασίες, ξαφνικές πλημμύρες, καταστροφή κοραλλιογενών υφάλων.
Ένα ουτοπικό κοινωνικό κίνημα προωθείται εδώ και κάποιο χρονικό διάστημα, υποσχόμενο να τερματίσει την «εμμονή» με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την αντικατάστασή του με «καλό εγχώριο προϊόν» — παραγωγή που αποκλείει κακά πράγματα όπως πολέμους και οικολογική καταστροφή. Η ιδέα έχει υποστήριξη στην Ευρώπη, όπου ο μισός πληθυσμός είναι άνω των 44 ετών. Ωστόσο, οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν είναι πεπεισμένες ότι η αύξηση του ΑΕΠ αποτελεί πρόβλημα ακριβώς. Αν και η Κίνα γερνάει και επιβραδύνεται, εξακολουθεί να είναι μια χώρα με ανώτερο μεσαίο εισόδημα, όχι ένα πλούσιο έθνος. Η Ινδία είναι πολύ νεότερη και φτωχότερη.
Οι δύο αναδυόμενοι γίγαντες δεν έχουν απλώς ένα ιδεολογικό κοινό σημείο. Κατά την άποψή τους, η τεχνολογία μπορεί ακόμη και τώρα να επιτρέψει στους ανθρώπους παντού να φιλοδοξούν για μια πιο ευημερούσα ζωή χωρίς να καταστρέφει τον πλανήτη. Ο αρθογράφος παρακολούθησε μάλιστα ένα επιστημονικό πείραμα 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Kurnool, μια απομακρυσμένη, λοφώδη περιοχή στη νότια πολιτεία της Ινδίας, Άντρα Πραντές. Πρόκειται κυρίως για άγονη, βραχώδη γη.
Οι εργασίες ήταν σε πλήρη εξέλιξη για τους οκτώ στρόβιλους που θα περιστρέφονταν, μέχρι το επόμενο έτος, και θα παρήγαγαν ρεύμα όταν το νερό θα αναβλύζει πάνω τους από μια τεχνητή δεξαμενή. Αυτό το νερό, που κρατιέται αρχικά σε ένα χαμηλότερο δοχείο, θα αντλείται με τη δύναμη που συλλέγεται από τον ήλιο και τον άνεμο. Η γενναιοδωρία της φύσης θα μετατραπεί σε δυνητική ενέργεια πριν απελευθερωθεί σε ηλεκτρική ενέργεια μέσω της κινητικής ενέργειας. Η τεχνική ονομασία για αυτό είναι υδροηλεκτρική ενέργεια με αντλία αποθήκευσης. Το δίκτυο, που παρέχεται από το ηλιακό πάρκο 816 μεγαβάτ στην περιοχή του έργου, θα λαμβάνει σταθερή ισχύ όλο το εικοσιτετράωρο, ακριβώς όπως θα λάμβανε από μια μονάδα που λειτουργεί με άνθρακα ή φυσικό αέριο. Αλλά χωρίς οποιαδήποτε ρύπανση.
Το έργο, το οποίο ουσιαστικά θα μετατρέψει 4.000 μεγαβάτ διακοπτόμενης ηλιακής και αιολικής ενέργειας σε σταθερή, προγραμματισμένη ενέργεια, εκτελείται από τους Anil Chalamalasetty και Mahesh Kolli. Οι επιχειρηματίες τεχνολογίας, που συναντήθηκαν στο Λονδίνο στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ήθελαν να επιστρέψουν στην Ινδία οπλισμένοι με ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές τεχνολογίες.
Μέχρι το 2017 μάζεψαν χρήματα από τα κρατικά επενδυτικά ταμεία της Σιγκαπούρης και του Άμπου Ντάμπι και δημιούργησαν στο Kurnool αυτό που τότε ήταν το μεγαλύτερο ηλιακό αγρόκτημα στον κόσμο, σε μία τοποθεσία, που εκτείνεται σε 24 τετραγωνικά χιλιόμετρα (9 τετραγωνικά μίλια), ή περίπου 3.500 γήπεδα ποδοσφαίρου. Στη συνέχεια, όμως, οι συνιδρυτές υποχώρησαν. Δεν υπήρχε μεγάλη χαρά, αποφάσισαν, απλώς να παράγουν το επόμενο πράσινο ηλεκτρόνιο για τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας. Αυτό που χρειαζόταν πραγματικά ο κόσμος ήταν το επόμενο πράσινο μόριο. «Δεν θέλαμε να είμαστε στο παιχνίδι γιγαβάτ», μου είπε η Κόλι. «Εστιάσαμε στην απαλλαγή από τον άνθρακα μέσω της εκ νέου εκβιομηχάνισης».
Φανταστείτε να φτιάχνετε βαριά, ρυπογόνα υλικά όπως χάλυβας, αλουμίνιο και πλαστικά με καθαρή ενέργεια. Ο Chalamalasetty, επιστήμονας υπολογιστών, αρέσκεται σε μεταφορές από τη βιομηχανία λογισμικού. «Χτίζουμε τη μεγαλύτερη πλατφόρμα cloud αποθήκευσης ενέργειας στον κόσμο», λέει. Ακριβώς όπως τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που είναι αποθηκευμένα στο cloud έρχονται στα τηλέφωνά μας όταν το χρειαζόμαστε, οι βιομηχανικοί πελάτες μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές οποιαδήποτε ώρα της ημέρας ή της νύχτας. Ήδη συμβαίνει. Από τον Ιούνιο του επόμενου έτους, η ινδική κοινοπραξία της ArcelorMittal SA με τη Nippon Steel Corp. σχεδιάζει να μειώσει κατά 1,5 εκατομμύριο τόνους τις εκπομπές άνθρακα ετησίως, λαμβάνοντας έως και το 1/5 της ενέργειας που χρειάζεται το εργοστάσιό της στην πολιτεία Γκουτζαράτ από τις εγκαταστάσεις που επισκέφτηκα στο Άντρα Πραντές. Η εταιρεία κατασκευής αλουμινίου Hindalco Industries Ltd. θα λειτουργεί χυτήρια με πράσινη ενέργεια 24×7, μειώνοντας άλλους 680.000 τόνους εκπομπών κάθε χρόνο.
Η λύση δεν είναι η απο- βιομηχανιοποίηση και η απο- ανάπτυξη, τονίζει ο Andy Mukherjee, επικαλούμενος τα παραδείγματα αυτά, αλλά είναι ακριβώς η επανα-βιομηχανοποίηση.
