O φετινός Ιούνιος κατέρριψε το ρεκόρ του αντίστοιχου μήνα του 2023 και ήταν ο πιο θερμός που έχει μετρηθεί ποτέ παγκοσμίως. Σύμφωνα με τα δεδομένα που δημοσιοποίησε σήμερα το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Κοπέρνικος, με σειρά καυσώνων, από το Μεξικό μέχρι την Κίνα και τη Σαουδική Αραβία, ο Ιούνιος του 2024 ήταν ο δέκατος τρίτος συνεχόμενος μήνας στη διάρκεια του οποίου καταγράφτηκε ρεκόρ μέσων θερμοκρασιών.
Με το σερί αυτό, τροφοδοτούμενο από την άνευ προηγουμένου υπερθέρμανση των ωκεανών, οι οποίοι απορροφούν το 90% της υπερβολικής ζέστης λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας, «η μέση παγκόσμια θερμοκρασία κατά τους 12 τελευταίους μήνες (Ιούλιος 2023 – Ιούνιος 2024) ήταν η υψηλότερη που έχει καταγραφτεί ποτέ», σύμφωνα με την υπηρεσία για την κλιματική αλλαγή (C3S) του παρατηρητηρίου Κοπέρνικος.
Την περίοδο αυτή, η μέση θερμοκρασία ήταν κατά «1,64° Κελσίου υψηλότερη από τον μέσο όρο της προβιομηχανικής εποχής», από το 1850 ως το 1900, όταν ακόμη η αποψίλωση των δασών, η καύση άνθρακα, αερίου και πετρελαίου δεν είχαν οδηγήσει στην υπερθέρμανση της Γης.
Ο Ιούνιος του 2024 είναι εξάλλου «ο 12ος συνεχόμενος μήνας που ξεπεράστηκε κατά 1,5° Κελσίου ο μέσος όρος της προβιομηχανικής εποχής», σημείωσε ο Κάρλο Μπουοντέμπο, διευθυντής της C3S. Το όριο του 1,5° Κελσίου είναι ο πιο φιλόδοξος στόχος της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα (2015), την οποία είχαν προσυπογράψει σχεδόν όλες οι χώρες. Αυτή η ανωμαλία θα πρέπει να καταγράφεται πάντως για αρκετές δεκαετίες προτού θεωρηθεί πως το κλίμα έχει σταθεροποιηθεί στο επίπεδο αυτό.
Μολονότι η θερμοκρασία έχει ήδη αυξηθεί κατά περίπου 1,2° Κελσίου σε σύγκριση με την περίοδο 1850-1900, η GIEC —η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή— προβλέπει πως οι πιθανότητες είναι 50-50 να ξεπεραστεί το όριο αυτό την περίοδο 2030-2035 με τον τρέχοντα ρυθμό εκπομπών, η κορύφωση των οποίων αναμένεται να καταγραφτεί το 2025.
Τον Ιούνιο, ενώ το θερμόμετρο ήταν κοντά ή κάτω από το φυσιολογικό επίπεδο για την εποχή (της περιόδου 1991-2020), στη Γαλλία και στη δυτική Ευρώπη οι περισσότεροι άνθρωποι αντιμετώπισαν υψηλότερες, σε ορισμένες περιπτώσεις εξαιρετικά υψηλότερες, θερμοκρασίες.
Οι επιπτώσεις ανά την υφήλιο
Στη Σαουδική Αραβία πάνω από 1.300 άνθρωποι πέθαναν κατά το μεγάλο προσκύνημα στη Μέκκα, καθώς η θερμοκρασία έφθανε ως ακόμη και τους 51,8° Κελσίου στο μεγάλο τζαμί της ιερής πόλης του ισλάμ.
Στη χώρα μας, η Ακρόπολη χρειάστηκε να κλείσει στα μέσα Ιουνίου, καθώς η θερμοκρασία ξεπερνούσε τους 44° Κελσίου. Στην Κίνα, ο βορράς, ανάμεσά τους και το Πεκίνο, υπέμεινε θερμοκρασίες πάνω από 40° Κελσίου, την ώρα που ο νότος σαρωνόταν από πλημμύρες.
Η Κένυα, το Αφγανιστάν και η Γαλλία επίσης χτυπήθηκαν από καταστροφικές πλημμύρες, άλλο φαινόμενο που επιτείνεται σε διεθνές επίπεδο εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη, καθώς αυξάνεται η μέγιστη υγρασία στην ατμόσφαιρα και, κατά συνέπεια, η δυνητική ένταση των βροχοπτώσεων.
Στις ΗΠΑ και στο Μεξικό, τα κύματα θανατηφόρου καύσωνα στα τέλη Μαΐου και στις αρχές Ιουνίου έγιναν 35 φορές πιο πιθανά εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με το επιστημονικό δίκτυο αναφοράς World Weather Attribution (WWA).
Στο μέτωπο των πυρκαγιών, ο Ιούνιος στην Αμαζονία, που υπομένει ιστορική ξηρασία, ολοκλήρωσε το χειρότερο εξάμηνο τα τελευταία 20 χρόνια ως προς των αριθμό των εστιών, ενώ κηρύχθηκε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» στη Μάτου Γκρόσου ντου Σουλ της Βραζιλίας.
Άλλη συνέπεια των καυσώνων: οι πληθυσμοί των Βαλκανίων, του Πακιστάν και της Αιγύπτου υπέστησαν εκτεταμένες διακοπές της ηλεκτροδότησης, συνώνυμες με το ότι έπαυαν να λειτουργούν άκρως απαραίτητες συσκευές: συστήματα εξαερισμού, ανεμιστήρες, κλιματιστικά, ψυγεία.
Οι προβλέψεις για τους επόμενους μήνες
Ο Ζιλιέν Νικολά, επιστήμονας του C3S δήλωσε πάντως στο Γαλλικό Πρακτορείο πως καθώς αναμένεται να εκδηλωθεί ως το τέλος της χρονιάς το κυκλικό κλιματικό φαινόμενα Λα Νίνια, συνώνυμο με χαμηλότερες θερμοκρασίες παγκοσμίως, «μπορούμε να αναμένουμε ότι η παγκόσμια θερμοκρασία θα μειωθεί τους επόμενους μήνες».
Η παγκόσμια θερμοκρασία στα τέλη του 2024 θα εξαρτηθεί κατά μεγάλο μέρος από την εξέλιξη του επιπέδου θερμότητας στους ωκεανούς, που καλύπτουν το 70% της επιφάνειας του πλανήτη και η θερμοκρασία των επιφανειακών νερών των οποίων είναι καθαρά πάνω από όλα τα χρονικά για πάνω από έναν χρόνο.
Η πολύ ασυνήθιστη ζέστη στην επιφάνεια του βόρειου Ατλαντικού ενίσχυσε έτσι την ισχύ του Μπέριλ, κυκλώνα μεγάλης ισχύος, που προκάλεσε καταστροφές στις Αντίλες από τον Ιούλιο. Άφησε πίσω του τουλάχιστον επτά νεκρούς στην Καραϊβική και στη Βενεζουέλα και πλέον απειλεί την αμερικανική πολιτεία Τέξας.
Όπως παρατήρησε ο Ζιλιέν Νικολά, «αν οι θερμοκρασίες-ρεκόρ επιμείνουν, παρά την εκδήλωση του Λα Νίνια, το 2024 μπορεί να είναι πιο ζεστό από το 2023», την πιο θερμή χρονιά στα χρονικά ως σήμερα, «όμως είναι πολύ νωρίς για να το πούμε».
