Στα μέσα Ιουλίου του 2021, η Γερμανία βίωσε τις «πλημμύρες του αιώνα» στην κοιλάδα του ποταμού Αρ στη Βόρεια Ρηνανία Βεστφαλία και στη Ρηνανία Παλατινάτο: Από τις καταρρακτώδεις βροχές, τεράστιες εκτάσεις καλύφθηκαν σε ελάχιστο χρονικό διάστημα από τα νερά , με αποτέλεσμα πάνω από 160 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους , κάπου 9.000 κατοικίες καταστράφηκαν, οι υποδομές σαρώθηκαν. Οι υλικές ζημιές από τις καταστροφές ξεπέρασαν τα 30 δισεκατομμύρια ευρώ. Δύο χρόνια μετά, η αποκατάσταση των κατεστραμμένων υποδομών δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
Η γερμανική μετεωρολογική υπηρεσία DWD συνέκρινε μάλιστα την καταιγίδα «Daniel» που σάρωσε την Ελλάδα, με την καταστροφή από τις πλημμύρες στην κοιλάδα Αρ: «Όταν πέφτουν 500 έως 1.500 λίτρα βροχής ανά τετραγωνικό μέτρο, αυτό αντιστοιχεί περίπου στο ετήσιο σύνολο βροχοπτώσεων στη Γερμανία», αναφέρει η γερμανική μετεωρολογική υπηρεσία. «Η κλιματική αλλαγή σημαίνει ότι “το μια φορά στον αιώνα”, θα γίνεται όλο και πιο συχνά» γράφει η τοπική εφημερίδα «National .
Από τις φονικές πλημμύρες αντλήθηκαν πολλά διδάγματα σχετικά με την πρόληψη τέτοιων φαινομένων, τονίζει ο Πρόεδρος του Ομοσπονδιακού Γραφείου Πολιτικής Προστασίας και Βοήθειας για Καταστροφές, Ραλφ Τίσλερ στην γερμανική Taz.Το κρατίδιο της Ρηνανίας-Παλατινάτου «άλλαξε τη νομική βάση για τις καταστροφές προκειμένου να δημιουργήσει σαφέστερες ευθύνες. Η προειδοποίηση αναβαθμίστηκε και τεχνικά: Όλοι οι δήμοι εκεί εφαρμόζουν τη διαχείριση κρίσεων τα τελευταία δύο χρόνια.
Η βελτίωση της πολιτικής προστασίας μπορεί να πετύχει άλλωστε μόνο με κοινές προσπάθειες σε ομοσπονδιακό και κρατικό επίπεδο. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση πρέπει να δει βέβαια πώς μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα η συνεργασία και ποιους πόρους χρειάζονται οι δήμοι. Πρέπει να είμαστε σε θέση να δράσουμε σήμερα, όχι σε πέντε ή έξι χρόνια», τονίζει ο Ραλφ Τίσλερ.
Εθνικό σχέδιο δράσης
Μετά τις φονικές πλημμύρες στην κοιλάδα του Αρ, οι ομοσπονδιακές και τοπικές αρχές προχώρησαν επίσης στην εκπόνηση ενός εθνικού σχεδίου δράσης για την πρόληψη των πλημμυρών και των έντονων βροχοπτώσεων. Ο επικεφαλής του έργου, Ολιβερ Μπούχολτς τόνισε ότι «με το σχέδιο δράσης, θέλουμε να δημιουργήσουμε τη βάση για την πρακτική εφαρμογή της πρόληψης υπερ-τοπικών πλημμυρών και έντονων βροχοπτώσεων.» Ο σχεδιασμός θα πρέπει να ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024 και το έργο χρηματοδοτείται από το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Έρευνας και διευθύνεται από το Πανεπιστήμιο RWTH του Άαχεν.
«Στόχος είναι οι πολίτες να μην αισθάνονται ανίσχυροι όταν αντιμετωπίζουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, αλλά να μπορούν να λάβουν και οι ίδιοι κάποια προληπτικά μέτρα. Αυτό ενισχύει την ανθεκτικότητα μιας κοινωνίας, αλλά πάνω από όλα βοηθά και στην αντιμετώπιση τέτοιων καταστροφικών γεγονότων. Όπου προκύπτουν καταστάσεις στις οποίες οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης φτάνουν στα όριά τους, κάθε χέρι βοήθειας και αλληλεγγύη μετράει», λέει ο Πρόεδρος του Ομοσπονδιακού Γραφείου Πολιτικής Προστασίας,
Εθνική ημέρα Πολιτικής Προστασίας
Η Γερμανική κυβέρνηση και τα κρατίδια έχουν επικεντρωθεί σε σε αυτό ,ιδιαίτερα τα δύο τελευταία χρόνια και έχουν δημιουργήσει το κοινό κέντρο αρμοδιοτήτων για την πολιτική προστασία των ομοσπονδιακών ως νέα πλατφόρμα συνεργασίας. Καταρτίζεται μάλιστα ένα εθνικό μητρώο πόρων προκειμένου να είναι δυνατός ο καλύτερος συντονισμός διοχέτευσης της βοήθειας.
Με αυτόν τον τρόπο, όλοι οι εταίροι συνεργάζονται εκ των προτέρων και είναι σε θέση να ενεργούν πιο γρήγορα. «Φυσικά, θέλουμε να αυξήσουμε και την ευαισθητοποίηση των πολιτών ακόμη περισσότερο, με εκστρατείες όπως η εθνική ημέρα πολιτικής προστασίας. Εκτός από τα ευρέως λειτουργικά συστήματα προειδοποίησης, πρέπει να υπάρχει καλύτερη συνεργασία μεταξύ όλων των παραγόντων προκειμένου να ληφθούν σωστές αποφάσεις όσο το δυνατόν γρηγορότερα σχετικά με τα μέτρα που θα ληφθούν σε περίπτωση κρίσης», λέει ο Ραλφ Τίσλερ. «Πρέπει να δημιουργήσουμε δομές και διαδικασίες που μπορούν τελικά να αντέξουν κάθε επικίνδυνη κατάσταση», τονίζει ο Γερμανός αξιωματούχος
Το «δάσος» και το «δένδρο»
Τα προληπτικά αυτά μέτρα αντιμετώπισης των ακραίων καιρικών φαινομένων, αποτελούν φυσικά «το δένδρο». Γιατί το «δάσος» είναι η κλιματική κρίση.
Οι επιστήμονες του ινστιτούτου «World Weather Attribution» είπαν ότι η ακραία βροχόπτωση στην κοιλάδα του Αρ ήταν έως και εννέα φορές πιο ισχυρή ,λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οι ειδικοί λένε ότι τέτοια γεγονότα θα γίνουν πιο πιθανά όσο επιδεινώνεται η κλιματική αλλαγή.
Οι τελευταίοι τρεις μήνες ήταν οι πιο ζεστοί από το 1940,τότε που ξεκίνησαν να καταγράφονται οι θερμοκρασίες στα αρχεία, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) . Το καλοκαίρι στο βόρειο ημισφαίριο χαρακτηρίστηκε από ακραία καιρικά φαινόμενα: επαναλαμβανόμενα και μεγάλης διάρκειας κύματα καύσωνα , καταστροφικές δασικές πυρκαγιές και σφοδρές καταιγίδες.
Στην Ανταρκτική, η κάλυψη των θαλάσσιων πάγων παρέμεινε σε χαμηλό ρεκόρ για αυτή την εποχή του χρόνου. Η παγκόσμια θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας αυξήθηκε ξανά. Η Μεσόγειος έχει επίσης θερμανθεί λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, εξηγεί ο ειδικός για το κλίμα Τόμπιας Φουκς από τη Γερμανική Μετεωρολογική Υπηρεσία.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες προειδοποιεί: «Η κλιματική κατάρρευση έχει αρχίσει». Οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει εδώ και καιρό για τις επιπτώσεις που θα είχε η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, είπε ο Γκουτέρες.«Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων πρέπει τώρα να αυξήσουν την πίεση στις κλιματικές λύσεις . Μπορούμε ακόμα να αποτρέψουμε το χειρότερο κλιματικό χάος – και δεν πρέπει να χάσουμε ούτε λεπτό»
Ακραίες βροχοπτώσεις και πλημμύρες
Οι συνέπειες αυτών των ακραίων φαινομένων γίνονται σήμερα έντονα αισθητές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Τουρκία, αλλά και στην Ισπανία. Μετά από τους καύσωνες, ακολούθησαν σφοδρές βροχοπτώσεις και πλημμύρες από την αρχή της εβδομάδας.
Το τέλος σε τέτοια ακραία καιρικά φαινόμενα δεν φαίνεται ακόμη. Γιατί το κλιματικό φαινόμενο Ελ Νίνιο μόλις έχει αρχίσει να αναπτύσσεται. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που σχετίζεται με την αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας στον κεντρικό και ανατολικό Ειρηνικό. «Δεδομένου ότι η γη έχει υπερθερμανθεί σημαντικά τα τελευταία 10 χρόνια λόγω της κλιματικής αλλαγής, οι συνέπειες του Ελ Νίνιο για τις πληγείσες περιοχές είναι πιθανό να είναι ακόμη πιο σοβαρές», προειδοποιεί ο Αντρέας Μπέκερ ,επικεφαλής του τμήματος παρακολούθησης του κλίματος στην Γερμανική Μετεωρολογική Υπηρεσία.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη δεν γίνονται αισθητές μόνο στην ξηρά. Οι υδάτινοι όγκοι στη Γηραιά Ηπειρο-λίμνες, ποτάμια και οι ωκεανοί και οι θάλασσες γύρω από την Ευρώπη, επηρεάζονται επίσης. Η θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας στα ανοικτά των ακτών της Ευρώπης αυξάνεται ταχύτερα από ό,τι στους ωκεανούς.
Στη Βαλτική για παράδειγμα, η αύξηση της θερμοκρασίας του νερού ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής συμβάλλει επίσης στην αυξημένη επέκταση των φτωχών σε οξυγόνο «νεκρών ζωνών» που όπου δεν υπάρχει θαλάσσια ζωή.
