Τη συναντάμε στη Νότιο Αμερική σε οροπέδιο των Άνδεων, στα σύνορα της Βολιβίας και του Περού. Στα 3.812 μέτρα πάνω από τη θάλασσα είναι η σε μεγαλύτερο υψόμετρο πλεύσιμη λίμνη του κόσμου και σε όγκο νερού η μεγαλύτερη στην Νότια Αμερική.
Η στάθμη των υδάτων στη λίμνη Τιτικάκα – έχει υποχωρήσει σε ιστορικό ναδίρ μετά από έναν άνευ προηγουμένου χειμερινό καύσωνα. Η συγκλονιστική πτώση επηρεάζει τον τουρισμό, την αλιεία και τη γεωργία, στα οποία βασίζονται οι ντόπιοι για να βγάλουν τα προς το ζην.
«Δεν ξέρουμε τι θα κάνουμε από τώρα μέχρι τον Δεκέμβριο γιατί το νερό θα συνεχίσει να μειώνεται», λέει στο CNN ο 63χρονος Ναζάριο Τσάρκα, ο οποίος ζει στη λίμνη και βγάζει τα προς το ζην μεταφέροντας τουρίστες γύρω από τα νερά της.
Η «εσωτερική θάλασσα»…
Οι επισκέπτες εδώ και καιρό προσελκύονται από τα γαλάζια νερά και τον ανοιχτό ουρανό της μεγαλύτερης λίμνης της Νότιας Αμερικής, η οποία εκτείνεται σε περισσότερα από 3.200 τετραγωνικά μίλια.
Μερικές φορές περιγράφεται ως «εσωτερική θάλασσα» και είναι το σπίτι των ιθαγενών κοινοτήτων Aymara, Quechua και Uros. Το μεγάλο υψόμετρο εκθέτει επίσης τη λίμνη σε υψηλά επίπεδα ηλιακής ακτινοβολίας, η οποία ενισχύει την εξάτμιση και αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος των απωλειών νερού της.
… από την οποία εξαρτώνται 3 εκατομμύρια άνθρωποι
Περισσότεροι από τρία εκατομμύρια άνθρωποι ζουν γύρω από τη λίμνη, βασιζόμενοι στα νερά της για να ψαρέψουν, να καλλιεργήσουν και να προσελκύσουν τουρίστες που ενισχύουν την οικονομία μιας κατά τα άλλα περιθωριοποιημένης περιοχής. Τώρα η λίμνη κινδυνεύει να χάσει αυτή τη μαγεία.
Ενώ τα επίπεδα του νερού είναι γνωστό ότι κυμαίνονται κάθε χρόνο, αυτές οι αλλαγές έχουν γίνει πιο ακραίες λόγω της κλιματικής κρίσης.
Φέτος σύμφωνα με τον Σίξτο Φλόρες, διευθυντή της εθνικής υπηρεσίας μετεωρολογίας και υδρολογίας του Περού η βροχόπτωση ήταν 49% χαμηλότερη από τον ιστορικό μέσο όρο.
Πρόσφατη μελέτη που εξέτασε δορυφορικές εικόνες από το 1992-2020 έδειξε ότι η λίμνη Τιτικάκα χάνει περίπου 120 εκατομμύρια μετρικούς τόνους νερού ετησίως.
Οι κοινότητες που βασίζονται στην αλιεία δυσκολεύονται καθώς η χαμηλή στάθμη των υδάτων αυξάνει τα προβλήματα: μείωση των αποθεμάτων ψαριών λόγω της ρύπανσης και της υπεραλίευσης.
Η γεωργία έχει επίσης επηρεαστεί από την ξηρασία, με τις περιφερειακές αρχές να αναφέρουν ότι οι καλλιέργειες έχουν υποφέρει άσχημα την τελευταία περίοδο συγκομιδής. Η συντριπτική πλειονότητα των καλλιεργειών είναι κινόα και πατάτες.
Η τουριστική οικονομία δέχτηκε επίσης πλήγμα, αφού τα σκάφη που χρησιμοποιούσαν για να μεταφέρουν επισκέπτες γύρω από τη λίμνη καθηλώθηκαν καθώς τα νερά υποχώρησαν.
Η περιοχή Πούνο, η οποία περιβάλλει ολόκληρη την περουβιανή πλευρά της λίμνης Τιτικάκα, ήταν από καιρό γνωστή ως υπανάπτυκτη και περιθωριοποιημένη περιοχή της χώρας.
Οι άλλες προκλήσεις της περιοχής
Πιο πρόσφατα, η οικονομία έχει πληγεί από τις επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19 και ένα κύμα κοινωνικής αναταραχής. Το Πούνο έγινε το επίκεντρο των διαδηλώσεων που ζητούσαν την παραίτηση της προέδρου Ντίνα Μπολουάρτε, οι οποίες βασίστηκαν στην οργή που αναπτύχθηκε λόγω δεκαετιών ανισότητας, καταγγελιών για διαφθορά και στασιμότητας του βιοτικού επιπέδου.
Τώρα τα προβλήματα της λίμνης είναι ακόμη ένα πλήγμα. Να σημειώσουμε ότι ο πληθυσμός γύρω απο τη λίμνη και στην ομώνυμη παραλίμνια πόλη διατηρεί ακόμη κάποιες από τις παραδόσεις των Ίνκας. Το βολιβιανό Ναυτικό χρησιμοποιεί επίσης τη λίμνη για την διεξαγωγή ασκήσεων, παρά το γεγονός ότι η Βολιβία είναι περίκλειστη χώρα.
