Τους μήνες πριν από την υπογραφή της Συμφωνίας του Παρισιού, ο τότε διάδοχος του θρόνου στο –πλούσιο σε πετρέλαιο Άμπου Ντάμπι- διερωτήθηκε φωναχτά για το μέλλον των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, μετά το τέλος της εποχής των ορυκτών καυσίμων. «Αφού θα έχουμε γεμίσει και το τελευταίο βαρέλι πετρελαίου, θα νιώσουμε θλίψη;» ανέφερε ο σεΐχης Μοχάμεντ Μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν, ενώπιον κυβερνητικών στελεχών το 2015. «Αν η επένδυσή μας σήμερα είναι σωστή, νομίζω θα γιορτάσουμε αυτή τη στιγμή», συμπλήρωσε.
Σύντομα ο σεΐχης παρέδωσε τη διεύθυνση της Abu Dhabi National Oil Co. (ADNOC), του 12ου μεγαλύτερου παραγωγού πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο, στον Σουλτάνο Αλ Τζάμπερ, στέλεχος στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από τα Εμιράτα. Η κίνηση φαινόταν να σηματοδοτεί μια αλλαγή σε μια χώρα που διαθέτει αναξιοποίητο πετρέλαιο αξίας περίπου 9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Ο πλούτος που παρήγαγε η ADNOC άλλαξε τη μορφή της ερήμου μέσα σε λίγες μόνο δεκαετίες, με τη δημιουργία αεροδρομίων, αστικών τοπίων, ακόμη και γηπέδων γκολφ. Κάποιος που είχε περάσει μεγάλο μέρος της καριέρας του κάνοντας επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κλήθηκε να αναλάβει το τιμόνι της εταιρείας, με στόχο να διαπιστωθεί πώς θα μπορούσε κανείς να πουλά ενέργεια επ’ αόριστον – ακόμη και χωρίς εκπομπές που προκαλούν υπερθέρμανση του πλανήτη.
Τώρα, ο Αλ Τζάμπερ επελέγη για να λύσει έναν ακόμη γρίφο. Ο επικεφαλής της ADNOC διοργανώνει στο τέλος Νοεμβρίου στο Ντουμπάι τη διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (COP28), με τη συμμετοχή αρχηγών κρατών, διπλωματών, ακτιβιστών και επιχειρηματιών από κάθε γωνιά του κόσμου. Όπως επισημαίνει σε δημοσίευμά του το Bloomberg, αυτό σημαίνει ότι το ζήτημα της κλιματικής κρίσης έχει ανατεθεί ουσιαστικά σε έναν μεσάζοντα, πίσω από τον οποίο βρίσκεται ένας αυταρχικός ηγεμόνας. Πρόκειται για ένα στοίχημα, επισημαίνει το πρακτορείο. Το άτομο με τη μεγαλύτερη επιρροή σε ό,τι αφορά την υπερθέρμανση του πλανήτη φέτος, είναι επίσης το αφεντικό ενός από τους μεγαλύτερους ρυπαντές στον κόσμο.
Σε συνέντευξή του στο Bloomberg Green, ο Αλ Τζάμπερ εξέφρασε την άποψή του ότι δεν είναι αντιφατικό ένα στέλεχος του κλάδου του πετρελαίου να διευθύνει ένα κρίσιμο φόρουμ για το κλίμα. Σημείωσε ότι ο ρόλος του ως το δημόσιο πρόσωπο της καθαρής ενέργειας από τα ΗΑΕ, προκάλεσε συχνά παρεξηγήσεις. «Μπορώ να σας πω ότι στις περισσότερες από τις συναντήσεις, οι άνθρωποι συνήθιζαν να αντιδρούν με διαφορετικό τρόπο» τόνισε, ανατρέχοντας στις πρώτες μέρες του στην κρατική εταιρεία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Masdar. «Κάποιοι θα ενθουσιάζονταν πολύ και κάποιοι μπερδεύονταν: Έλεγαν “είστε ένα μεγάλο έθνος που παράγει πετρέλαιο”».
Οι αντιδράσεις
Οργανώσεις υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος εξέφρασαν την αντίθεσή τους στο γεγονός πως ο Αλ Τζάμπερ θα ηγηθεί της συνόδου για το κλίμα. Απέστειλαν, δε, επιστολή στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, λέγοντας ότι το έργο του Αλ Τζάμπερ «απειλεί τη νομιμότητα και την αποτελεσματικότητα» της συνόδου. Στο ίδιο πλαίσιο, Αμερικανοί βουλευτές ζήτησαν να ασκηθούν πιέσεις, προκειμένου να αντικατασταθεί ο Αλ Τζάμπερ.
Όσοι αντιδρούν στην επιλογή του, εκφράζουν φόβους ότι μια επιχείρηση πετρελαίου θα εμπλακεί ενεργά στη σύνοδο κορυφής για το κλίμα. Όπως επισημαίνει το Bloomberg, επικαλούμενο πηγές με γνώση του θέματος, υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό συμβαίνει ήδη: Μερικοί σύμβουλοι και μέλη του προσωπικού που εργάζονται για την COP28 πληρώνονται από την ADNOC. Εκπρόσωποι του Αλ Τζάμπερ ανέφεραν σε γραπτή δήλωσή τους ότι η COP28 χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση των ΗΑΕ και οι «αυστηροί κανόνες διακυβέρνησης» διασφαλίζουν τον διαχωρισμό από την κρατική εταιρεία πετρελαίου.
Οι αντιδράσεις προκάλεσαν την απογοήτευση τον Αλ Τζάμπερ, σύμφωνα με συνεργάτες του, καθώς περίμενε ότι τα χρόνια εργασιακής εμπειρίας του στην πράσινη ενέργεια, θα τον έκαναν αποδεκτό. Ορισμένες χώρες και διπλωμάτες πράγματι στάθηκαν στο πλευρό του – ανάμεσά τους ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κλίμα, Φρανς Τίμερμανς. Ο Αμερικανός Τζον Κέρι εξέφρασε την εκτίμηση η «σύγκρουση συμφερόντων» που επικαλούνται ορισμένοι, θα βοηθούσε στην πραγματικότητα στην ταχύτερη εξεύρεση λύσεων.
Τόσο ο Αλ Τζάμπερ, όσο και οι επικριτές του, συμφωνούν πάντως σε κάτι: Ότι, οκτώ χρόνια μετά το Παρίσι, χρειάζεται δράση άμεσα, καθώς οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έφθασαν ξανά σε επίπεδα ρεκόρ το 2022. Αναφερόμενος σε προηγούμενες συνόδους του ΟΗΕ για το κλίμα, ο Αλ Τζάμπερ δήλωσε πως «ο σκοπός όλων όσων κάναμε σε προηγούμενες COP, έχει αλλάξει».
Ο 49χρονος θέλει «μετασχηματιστική πρόοδο». Όπως σημειώνει το Bloomberg, ακόμα κι αν η μεταρρύθμιση της διαδικασίας των συνόδων του ΟΗΕ για το κλίμα δεν βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη, υπάρχει ακόμα μια ευκαιρία για μια σημαντική πρόοδο στην COP28, με την εισαγωγή μιας βασικής φράσης στο τελικό ανακοινωθέν, για σταδιακή κατάργηση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Η περσινή σύνοδος κορυφής, την οποία φιλοξένησε η Αίγυπτος, ολοκληρώθηκε με τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες να αντιδρούν σε μια τέτοια διατύπωση.
Ο Αλ Τζάμπερ προσπάθησε, χωρίς επιτυχία, να δημιουργήσει μια πόλη μηδενικών εκπομπών άνθρακα στην έρημο, κοντά στο αεροδρόμιο του Άμπου Ντάμπι. Μέχρι το 2008, το τολμηρό του όραμα είχε μεγάλη υποστήριξη από τον σεΐχη, ο οποίος διέθεσε 15 δισεκατομμύρια δολάρια για τη δημιουργία του Masdar City. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος της ζώνης ανάπτυξης της πόλης παραμένει άδειο. Η προθεσμία ολοκλήρωσης του 2016 παρήλθε και έχει τεθεί νέος στόχος για το 2030.
Ο Αλ Τζάμπερ δεν μπορεί να επιβάλει συναίνεση μεταξύ όλων των χωρών. Αλλά ως πρόεδρος της COP, θα θέσει το περίγραμμα της προόδου που είναι δυνατό να επιτευχθεί, επισημαίνει το Bloomberg.
