Οι αρχές της Βραζιλίας αποφάσισαν να κλείσουν τη μεγαλύτερη χωματερή της Λατινικής Αμερικής, όπου εκατοντάδες ντόπιοι κέρδιζαν τα προς το ζην αναζητώντας υλικά προς ανακύκλωση μέσα σε βουνά σκουπιδιών. Η χωματερή Ζαρντίμ Γκραμάτσο στο Ρίο ντε Τζανέιρο, η οποία έγινε γνωστή παγκοσμίως μέσα από ταινία που προτάθηκε για Όσκαρ, κλείνει εξαιτίας της διαρροής τοξικών αποβλήτων στη θάλασσα, εν μέσω φόβων για το περιβάλλον και για τον τουρισμό.
Η απόφαση για το κλείσιμο της χωματερής μετά από 34 χρόνια έρχεται λίγες εβδομάδες πριν από τη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών Ρίο+20 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, κατά τη διάρκεια της οποίας η μεγαλούπολη θα φιλοξενήσει δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες. Η σκουπιδούπολη είναι χτισμένη πάνω σε βάλτο και «καταπίνει» το 70% των απορριμμάτων σχεδόν 12 εκατομμυρίων ανθρώπων.
Από χωματερή – σύμβολο της άναρχης εξάπλωσης του Ρίο ντε Τζανέιρο σε βάρος του περιβάλλοντος, το Ζαρντίμ Γκραμάτσο θα δώσει τη θέση του σε ένα σταθμό, όπου τα αέρια του θερμοκηπίου που παράγονται με την αποσύνθεση των απορριμμάτων θα μετατρέπονται σε καύσιμο που θα τροφοδοτεί σπίτια, ακόμη και αυτοκίνητα. Η εταιρία που ανέλαβε την επεξεργασία υπολογίζεται ότι μέσα στην επόμενη δεκαπενταετία θα κερδίσει περίπου 232 εκατομμύρια δολάρια από άδειες άνθρακα. Τμήμα των απορριμμάτων θα μεταφέρεται σε άλλη, ιδιωτική χωματερή.
‘Ανεργοι εκατοντάδες «καταντόρες»
Η ιστορία της χωματερής και των «καταντόρες» («συλλέκτες»), όπως ονομάζονται οι 1.700-2.000 άνθρωποι που ταΐζουν τις οικογένειές τους χάρη σε αυτήν, έγινε γνωστή μέσα από το πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ “Waste Land”. Οι διαμαρτυρίες τους έπεισαν τις τοπικές αρχές να τους χορηγήσουν από 7.500 δολάρια εν είδει αποζημίωσης, ωστόσο οι «καταντόρες» δεν είναι ικανοποιημένοι αφού κέρδιζαν έως και 45 δολάρια την ημέρα σε μια χώρα, όπου ο βασικός μισθός είναι περίπου 300 δολάρια. «Τα 7.500 δολάρια είναι ένα τίποτα για όσους δουλεύαμε εδώ για όλη μας τη ζωή», λέει μία «καταντόρα», η ‘Aνα Κάρλα Νιστάλντο. «Μεγάλωσα τα παιδιά μου με χρήματα από τα σκουπίδια και είχαν ό,τι χρειάζονταν».
Η χωματερή άνοιξε το 1978 χωρίς να έχουν ληφθεί ούτε τα στοιχειώδη μέτρα ασφαλείας και επί σχεδόν 20 χρόνια λειτουργούσε σχεδόν χωρίς καμία επιτήρηση. Το 1996, η δημοτική αρχή παρενέβη για να βάλει τέλος στην παιδική εργασία, να καταγράψει τους «καταντόρες» και να θέσει ορισμένες προδιαγραφές σχετικά με τον τύπο σκουπιδιών που επιτρέπεται να απορρίπτονται.
Αέρια του θερμοκηπίου
Στα απορρίμματα που αποσυντίθενται οφείλεται το 20% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην περιοχή. Η επεξεργασία και η μεταφορά τους στην ιδιωτική χωματερή αναμένεται να οδηγήσει σε μείωση των εκπομπών κατά 1,4 χιλιάδες τόνους το χρόνο.
Πριν από λίγους μήνες, οι αρχές της Πόλης του Μεξικού προχώρησαν στο κλείσιμο μιας από τις μεγαλύτερες χωματερές στον κόσμο. Αμέσως άρχισαν να ξεπηδούν χιλιάδες μικρές παράνομες χωματερές σε ολόκληρη την πόλη. Το Ρίο ωστόσο φαίνεται πως είναι καλύτερα προετοιμασμένο αφού ο νέος χώρος απόθεσης απορριμμάτων, που τηρεί τις απαραίτητες προδιαγραφές ασφαλείας, ήδη λειτουργεί.
