Μπορεί ένα φυτό να ενδιαφερθεί για τον… πλησίον του, όπως θα μπορούσε να κάνει ένας σκύλος για ένα αβοήθητο γατάκι; Αυτό υποστηρίζουν ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Κολοράντο στο Μπόλντερ και από το Χάρβαρντ, οι οποίοι βρήκαν ενδείξεις αλτρουιστικής συμπεριφοράς στο καλαμπόκι.
Κάθε γονιμοποιημένος καρπός αραβοσίτου περιέχει ένα έμβρυο και ένα κομμάτι ιστού, το ενδοσπέρμιο, το οποίο τρέφει το έμβρυο καθώς ο καρπός αναπτύσσεται. Όπως εξηγεί η καθηγήτρια Πάμελα Ντιγκλ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, οι επιστήμονες συνέκριναν την ανάπτυξη και τη συμπεριφορά των εμβρύων και των ενδοσπερμίων σε καρπούς με την ίδια μητέρα και τον ίδιο πατέρα, με την ανάπτυξη και τη συμπεριφορά εμβρύων και ενδοσπερμίων που είχαν γενετικά διαφορετικούς γονείς.
«Τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι τα έμβρυα που είχαν την ίδια μητέρα και τον ίδιο πατέρα με το ενδοσπέρμιο που βρισκόταν μέσα στον καρπό τους, ζύγιζαν σημαντικά περισσότερο σε σχέση με τα έμβρυα που είχαν την ίδια μητέρα, αλλά διαφορετικό πατέρα», λέει η Ντιγκλ. «Βρήκαμε ότι το ενδοσπέρμιο που δεν έχει τον ίδιο πατέρα με το έμβρυο, δεν του δίνει την ίδια ποσότητα τροφής και μοιάζει να είναι λιγότερο συνεργάσιμο.»
Η έρευνά τους ήταν ιδιαίτερα επίπονη – «σαν να ψάχνεις βελόνα στα άχυρα», όπως λένε οι ίδιοι οι επιστήμονες, καθώς μέσα σε τρία χρόνια καλλιέργησαν πάνω από 100 βλαστούς, απομακρύνοντας, καταγράφοντας και ζυγίζοντας κάθε πυρήνα καλαμποκιού.
Παρότι τα περισσότερα είχαν ενδοσπέρμια και έμβρυα του ιδίου χρώματος – μια ένδειξη ότι είχαν την ίδια μητέρα και τον ίδιο πατέρα – ελάχιστα ήταν αυτά που είχαν ενδοσπέρμια και έμβρυα διαφορετικού χρώματος, άρα και δύο διαφορετικούς πατέρες.
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι τα φυτά «μπορούν να στερήσουν, κατά την προτίμησή τους, θρεπτικές ουσίες από υποδεέστερους απογόνους τους, όταν οι πόροι είναι περιορισμένοι». Υποστηρίζουν όμως ότι η έρευνά τους, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύονται στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, ρίχνει για πρώτη φορά φως σε μια τέτοια «συνεργασία μεταξύ αδελφών στα φυτά».
«Ένας από τους πλέον θεμελιώδεις νόμους της φύσης είναι ότι, αν είσαι αλτρουιστής, καλύτερα να είσαι απέναντι στους στενότερους συγγενείς σου. Ο αλτρουισμός εξελίσσεται μόνο εάν ο ευεργέτης είναι στενός συγγενής του ευεργετούμενου», λέει ο καθηγητής Νεντ Φρίντμαν από το Χάρβαρντ, ο οποίος μετείχε στις έρευνες. «Το ενδοσπέρμιο δίνει όλη του την τροφή στο έμβρυο κι έπειτα πεθαίνει – δεν υπάρχει πιο αλτρουιστική πράξη από αυτήν.»
