Ολόκληροι πληθυσμοί μεγάλων αρχαίων δέντρων, τα οποία διαδραματίζουν πολύτιμο ρόλο στο πλαίσιο οικοσυστημάτων, υποβαθμίζονται σε ολόκληρο τον κόσμο και δεν αποκλείεται τελικά να αφανιστούν σε κάποιες περιοχές, προειδοποιούν ειδικοί.
Σε έκθεσή τους που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Science, διευκρινίζουν ότι η απώλεια υπεραιωνόβιων δέντρων παρατηρείται σε δάση όλων των τύπων, ανεξαρτήτως υψομέτρου, από τις σαβάννες της Αφρικής μέχρι τα δάση του Αμαζονίου. Εκτιμούν ότι σε κάποιες τοποθεσίες, για παράδειγμα στην Ισπανία ή στην Καλιφόρνια, ο αφανισμός των δέντρων αυτών είναι ζήτημα λίγων δεκαετιών.
Επισημαίνοντας πως «πρόκειται για ένα παγκόσμιο πρόβλημα», οι ερευνητές, από πανεπιστήμια της Αυστραλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, καλούν τις κυβερνήσεις να υιοθετήσουν αποτελεσματικότερες πολιτικές για την προστασία των αρχαιότερων και μεγαλύτερων δέντρων.
«Ακριβώς όπως τα μεγάλα ζώα, όπως οι ελέφαντες, οι τίγρεις και τα κητώδη θηλαστικά έχουν υποβαθμιστεί δραστικά σε πολλές περιοχές του κόσμου, υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι και τα μεγάλα αρχαία δέντρα κινδυνεύουν το ίδιο», σημειώνει ο Ντέιβιντ Λιντενμάιερ από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, ένας από τους συντάκτες της έκθεσης.
Ο Λιντενμάιερ και οι συνάδελφοί του μελέτησαν αρχεία δασοκομίας από τη δεκαετία του 1860 έως σήμερα, για να διαπιστώσουν ανησυχητικές απώλειες δέντρων 100-300 ετών στην Ευρώπη, τη Βόρεια και Νότια Αμερική, την Ασία, την Αυστραλία και την Αφρική. Μεταξύ των δέντρων που κινδυνεύουν είναι για παράδειγμα τα αμερικανικά πεύκα, τα ερυθρόδεντρα της Καλιφόρνιας ή τα μπαομπάμπ της Τανζανίας.
Αποδίδουν την υποβάθμιση σε μια σειρά παραγόντων, από την αποψίλωση και την εξάπλωση των καλλιεργειών μέχρι τις πυρκαγιές, την υλοτομία, την κλιματική αλλαγή και τα αλλόχθονα είδη που εισβάλλουν σε οικοσυστήματα, όπου δεν ανήκουν.
«Μιλάμε για την απώλεια των μεγαλύτερων ζωντανών οργανισμών στον πλανήτη, για τα μεγαλύτερα φυτά, τους οργανισμούς που παίζουν καθοριστικό ρόλο ρυθμίζοντας και εμπλουτίζοντας τον κόσμο μας», λέει χαρακτηριστικά ο Μπιλ Λόρανς από το Πανεπιστήμιο Τζέιμς Κουκ της Αυστραλίας. Όπως εξηγεί, τα δέντρα αυτά φιλοξενούν έως και το 30% όλων των πτηνών και ζώων σε κάποια οικοσυστήματα, ενώ παγιδεύουν τεράστιες ποσότητες άνθρακα και ανακυκλώνουν θρεπτικά συστατικά στο έδαφος.
«Πρέπει να γίνουν άμεσα στοχευμένες έρευνες για να κατανοήσουμε καλύτερα τις βασικές απειλές για την ύπαρξη αυτών των δέντρων και να εκπονήσουμε στρατηγικές αντιμετώπισής τους», γράφουν οι επιστήμονες. «Χωρίς τέτοιες πρωτοβουλίες, αυτοί οι εμβληματικοί οργανισμοί και τα πολλά είδη που εξαρτώνται από αυτούς, θα συρρικνωθούν σημαντικά ή θα χαθούν εντελώς», προειδοποιούν.
