Εδώ και χρόνια, σε μια προσπάθεια να σώσουν τις ζωές ελεφάντων, αλλά και ανθρώπων, στη Σρι Λάνκα, επιστήμονες επιχειρούν τη μετεγκατάσταση των παχύδερμων μακριά από τους ανθρώπους. Το πρόγραμμα όχι μόνο δεν φέρνει αποτέλεσμα, αλλά έχει ως συνέπεια το θάνατο ακόμη περισσότερων ανθρώπων και ελεφάντων, όπως αποκαλύπτει μία μελέτη.
Οι επιστήμονες παρακολούθησαν 12 ασιατικούς ελέφαντες, οι οποίοι μεταφέρθηκαν σε προστατευόμενες περιοχές της Σρι Λάνκα. Είδαν ότι η μετεγκατάστασή τους δεν συνέβαλε ούτε στην προστασία των ιδίων ούτε απέτρεψε τις συγκρούσεις με ανθρώπους: πέντε από τους ελέφαντες θανατώθηκαν μέσα σε διάστημα οκτώ μηνών από την απελευθέρωσή τους. Οι ίδιοι σκότωσαν, την ίδια περίοδο, πέντε ανθρώπους.
«Η υπηρεσία Προστασίας της Άγριας Ζωής μεταφέρει ελέφαντες εδώ και πολλά χρόνια», δήλωσε ο Πριθιβιράτζ Φερνάντο, βιολόγος άγριας ζωής στο Κέντρο Διατήρησης και Έρευνας της Ρατζαγιρίγια, στη Σρι Λάνκα, βασικός συντάκτης της νέας έκθεσης. «Ποτέ όμως δεν μαθαίναμε τι τους συνέβαινε».
Σε συνεργασία με Αμερικανούς συναδέλφους του από το Ινστιτούτο Βιολογίας Διατήρησης Σμιθσόνιαν, ο Φερνάντο άρχισε, το 2004, να παρακολουθεί αυτούς τους ελέφαντες, τους οποίους χαρακτηρίζει «προβληματικούς». Όλοι τους ήταν αρσενικοί και είχαν… βεβαρημένο ιστορικό επιθέσεων σε χωράφια, εισβολών σε σπίτια ή επιθέσεων εναντίον ανθρώπων, ενίοτε με τραγικά αποτελέσματα.
Οι ασιατικοί ελέφαντες αριθμούν περίπου 35.000 – 50.000 μέλη και απαντώνται σε 13 ασιατικές χώρες. Έχουν ωστόσο εκλείψει στο 78% των περιοχών, όπου ζούσαν αρχικά και θεωρούνται απειλούμενο είδος. Στη Σρι Λάνκα ζουν σήμερα 6.000 τέτοιοι ελέφαντες, οι περισσότεροι από αυτούς έξω από προστατευόμενες περιοχές.
Κάθε χρόνο σκοτώνονται περισσότεροι από 70 άνθρωποι και 200 ελέφαντες, στις μεταξύ τους συγκρούσεις. «Πιστεύαμε ότι η πρακτική [της μεταφοράς των ελεφάντων] περιόριζε τις συγκρούσεις μεταξύ ανθρώπων και ελεφάντων, βοηθώντας στη διάσωση των τελευταίων», αναγνωρίζει ο Φερνάντο.
Με τη βοήθεια τεχνολογίας GPS, οι επιστήμονες μελέτησαν επί τρία χρόνια τους ελέφαντες για να διαπιστώσουν ότι η μεταφορά τους δεν βοηθά στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Τοποθέτησαν ειδικά κολάρα σε 12 ελέφαντες, οι οποίοι είχαν μετεγκατασταθεί, και τους συνέκριναν με άλλα 12 – επίσης «προβληματικά» ζώα, τα οποία παρέμειναν στις περιοχές, όπου ζούσαν και έρχονταν συχνά σε σύγκρουση με ανθρώπους.
Δύο από τους μετεγκατεστημένους ελέφαντες θανατώθηκαν στα καταφύγια. Οι υπόλοιποι είχαν βγει από τα όρια των προστατευόμενων περιοχών και είχαν επιστρέψει στην αρχική τους περιοχή ή σε νέες τοποθεσίες, όμως στην πλειονότητά τους, είχαν επιτεθεί ξανά εναντίον ανθρώπων, με τραγικές συνέπειες και για τις δύο πλευρές.
«Παρακολουθώντας τους ελέφαντες αρχίζεις να καταλαβαίνεις τα ζώα, να βλέπεις τι κάνουν για να επιβιώσουν και να κατανοείς γιατί κάνουν αυτά που τελικά τα οδηγούν στο θάνατο», αναφέρει σε γραπτή ανακοίνωση ο Πίτερ Λάιμπρουγκερ από το Σμιθσόνιαν. «Καταλαβαίνεις όμως επίσης ότι οι ελέφαντες συνιστούν μια σοβαρή απειλή για τους ανθρώπους και τις περιουσίες τους».
Οι επιστήμονες λένε ότι πολλές φορές, οι αρμόδιοι αξιωματούχοι αποφασίζουν τη μετεγκατάσταση των ελεφάντων εξαιτίας πιέσεων από τις κοινότητες. Οι αρχές καλούνται τώρα να βρουν εναλλακτικές λύσεις περιορισμού του προβλήματος, εξηγώντας στον κόσμο ότι οι υπάρχουσες μέθοδοι δεν αποδίδουν.
