Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρησιμοποιούν τη μετάβαση στην παραγωγή ενέργειας με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα για να δικαιολογήσουν νέες επιδοτήσεις στη βιομηχανία άνθρακα, αντί να επενδύουν σε καθαρές εναλλακτικές λύσεις, σύμφωνα με έκθεση του Ινστιτούτου Υπερπόντιας Ανάπτυξης (ODI).
Ενδεικτικά, έξι κράτη-μέλη της ΕΕ έχουν προσφέρει επιδοτήσεις ύψους 875 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως από το 2015, αναφέρει η έκθεση. Αυτό συμβαίνει παρά την υπογραφή της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, η οποία σηματοδότησε την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα.
Το κίνητρο των επιδοτήσεων είναι η διατήρηση των παλαιών μονάδων άνθρακα στο δίκτυο, ως εφεδρική πηγή για περιόδους κατά τις οποίες η μεταβλητή αιολική και η ηλιακή ενέργεια δεν μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση. Η Γερμανία και η Πολωνία είναι μεταξύ των χωρών που σχεδιάζουν περαιτέρω τέτοιους μηχανισμούς.
Η Γερμανία θα παρέχει επιδοτήσεις προκειμένου να διατηρήσει 2,7 γιγαβάτ παραγωγής άνθρακα στο σύστημα μέχρι το 2021. Η Πολωνία, με την πιο φιλική προς τον άνθρακα κυβέρνηση της Ευρώπης, προτίθεται να δαπανήσει περισσότερα από 20 δισεκατομμύρια ευρώ για αντίστοιχες επιδοτήσεις.
Η συνεπικεφαλής συγγραφέας της έκθεσης, Σίλα Γουίτλι χαρακτήρισε τη δικαιολόγηση των μηχανισμών αυτών ως «ψευδή», βασισμένη σε λανθασμένες προβλέψεις ζήτησης και σε μία προκατάληψη υπέρ των ορυκτών πηγών ενέργειας σε σχέση με την σταθερή παραγωγή ενέργειας από τις ανανεώσιμες πηγές.
«Αυτό που χρειαζόμαστε είναι επένδυση στις τεχνολογίες που θα υποστηρίξουν μακροπρόθεσμα αυτά τα συστήματα καθαρής ενέργειας. Οι μηχανισμοί αυτοί ευνοούν τους κατεστημένους φορείς, χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις ότι παρέχουν την καλύτερη λύση στο πρόβλημα», πρόσθεσε.
Συνολικά, στην έκθεση αναφέρονται 65 επιδοτήσεις ύψους 6,3 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως για δραστηριότητες εξόρυξης άνθρακα και παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε 10 χώρες της ΕΕ. Η εκτίμηση αυτή είναι πιθανώς συντηρητική, καθώς ορισμένα στοιχεία δεν είναι διαθέσιμα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προειδοποιήσει ότι οι επιδοτήσεις άνθρακα μπορεί να χαρακτηριστούν ως παράνομη κρατική ενίσχυση, αν και έχει ήδη εγκρίνει ορισμένα τέτοια προγράμματα, αρκεί οι νέες μονάδες άνθρακα να μην εκπέμπουν πάνω από 550 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα ανά κιλοβατώρα.
