Πριν από περίπου 252 εκατομμύρια χρόνια, η Γη βίωσε τη μαζικότερη εξαφάνιση ειδών που έχει καταγραφεί. Η Πέρμια – Τριασική Εξαφάνιση είναι σήμερα γνωστή και ως «Μεγάλος Αφανισμός», αφού κατά τη διάρκειά της αφανίστηκαν σχεδόν όλοι οι υδρόβιοι και περίπου 7 στους 10 χερσαίους οργανισμούς που ζούσαν στον πλανήτη. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας νέας μελέτης, ενδέχεται να προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από μικρόβια που απελευθέρωναν τεράστιες ποσότητες μεθανίου στη γήινη ατμόσφαιρα.
Επιστήμονες έχουν μέχρι σήμερα διατυπώσει πολλές θεωρίες για το τι οδήγησε στον ξαφνικό Μεγάλο Αφανισμό, μπροστά στον οποίο πιστεύεται ότι ωχριούσε ακόμη και το συμβάν που προκάλεσε την εξαφάνιση των δεινοσαύρων, πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια. Μεταξύ άλλων, έχουν υποστηρίξει ότι προκλήθηκε από αστεροειδή ή από πολύ υψηλά επίπεδα υδραργύρου εξαιτίας της έντονης ηφαιστειακής δραστηριότητας.
Την περίοδο, κατά την οποία εκδηλώθηκε το συμβάν, τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα εκτινάχθηκαν απότομα. Επιστήμονες από το ΜΙΤ άρχισαν να διερευνούν τα αίτια αυτής της ανόδου εικάζοντας ότι ήταν βιολογικά και πως βασικός υπαίτιος ήταν το μονοκύταρο Methanosarcina, το οποίο αναπαρήχθη με ταχύτατους ρυθμούς στους ωκεανούς απελευθερώνοντας μεθάνιο σε ασύλληπτα μεγάλες ποσότητες, οξειδώνοντας τη θάλασσα και αφανίζοντας αμέτρητα είδη που δεν μπόρεσαν να προσαρμοστούν στις απότομες αλλαγές.
Αναλύοντας καταθέσεις άνθρακα, οι ερευνητές διαπίστωσαν πράγματι μεγάλη άνοδο στα επίπεδα των αερίων που περιέχουν άνθρακα – δηλαδή CO2 ή μεθανίου – την περίοδο του αφανισμού. Τους φάνηκε ωστόσο απίθανο γι’ αυτό να ευθύνονταν μόνο οι ηφαιστειακές εκρήξεις. «Μιας ταχείας αρχικής απελευθέρωσης διοξειδίου του άνθρακα από ηφαίστειο θα ακολουθούσε η σταδιακή μείωση» των επιπέδων, αναφέρει σε γραπτή ανακοίνωση ο επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας Γκρέγκορι Φουρνιέ. «Εμείς είδαμε το αντίθετο: μια ταχεία και διαρκή άνοδο. Αυτό δείχνει εξάπλωση μικροβίου. Η ανάπτυξη των μικροβιακών πληθυσμών είναι ένα από τα λίγα φαινόμενα που μπορούν να αυξήσουν την παραγωγή άνθρακα εκθετικά ή και ακόμη ταχύτερα.»
Έτσι, όπως γράφουν στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, κλίνουν στο συμπέρασμα ότι μια γενετική μεταβολή επέτρεψε στο μικρόβιο να μετατραπεί σε βασικό παραγωγό μεθανίου από τις συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα στον ωκεανό, ενώ η έξαρση της ηφαιστειακής δραστηριότητας προκάλεσε απότομη αύξηση των επιπέδων νικελίου, κάτι που με τη σειρά του ευνόησε την εξάπλωση των μικροβίων.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα βρετανών και κινέζων επιστημόνων, το σοκ που υπέστη η Γη από το Μεγάλο Αφανισμό ήταν τόσο μεγάλο που χρειάστηκε 10 εκατομμύρια χρόνια για να ανακάμψει πλήρως, αν και πολλά είδη χάθηκαν για πάντα. Αρχαίοι κάβουρες, αστακοί, τα πρώτα θαλάσσια ερπετά και τα τετράποδα που εξελίχθηκαν σε δεινοσαύρους ήταν τα ζώα που προέκυψαν με την ανάκαμψη των οικοσυστημάτων.
