Η βελγική μη κυβερνητική οργάνωση Apopo εκπαιδεύει δεκάδες αρουραίους στη νότια Τανζανία ώστε να ανιχνεύουν νάρκες, οι οποίες μετά εξουδετερώνονται από ειδικούς.
Οι Βέλγοι εκπαιδευτές χρησιμοποιούν 1500 απενεργοποιημένες νάρκες για την εκπαίδευση των αρουραίων, οι οποίοι επιβραβεύονται με φρούτα κάθε φορά που ανιχνεύουν τα υπολείμματα εκρηκτικής ύλης.
Με τον τρόπο αυτό έχουν ανιχνευτεί χιλιάδες νάρκες στην Ανγκόλα και στη Μοζαμβίκη, με τη δεύτερη να αναμένεται να είναι ελεύθερη από ναρκοπέδια στο εγγύς μέλλον. Οι αρουραίοι που εκπαιδεύονται τώρα ενδεχομένως θα επιστρατευτούν για την ανίχνευση ναρκών στην Καμπότζη, όπου τρεις δεκαετίες συγκρούσεων άφησαν πίσω τους αμέτρητες νάρκες.
Ο ιδρυτής της Apopo, Μπαρτ Βέετχενς, εξέτρεφε από μικρός ποντίκια, αρουραίους, χάμστερ και άλλα τρωκτικά, και όταν πριν από 20 χρόνια διάβασε ότι κάποια τρωκτικά μπορούν να μάθουν να αναγνωρίζουν τη μυρωδιά εκρηκτικών, αποφάσισε να ερευνήσει ποιο θα ήταν το καταλληλότερο για την ανίχνευση ναρκών.
Ο Βέετχενς κατέληξε στο γιγαντιαίο αφρικανικό αρουραίο του είδους Cricetomys gambianus. Οι αρουραίοι αυτοί διαθέτουν εφάμιλλη οσμή με τα σκυλιά, ζουν έως και οκτώ χρόνια, ενώ με μέσο βάρος ενός κιλού δεν πυροδοτούν τις νάρκες κατά προσωπικού που ενεργοποιούνται από πίεση.
Οι αρουραίοι βρίσκονται σε πληθώρα σε όλη την υποσαχάρια Αφρική, όπου αντιμετωπίζονται είτε ως παράσιτα είτε ως έδεσμα. Το μόνο τους μειονέκτημα είναι ότι αποτελούν νυκτόβια ζώα με μεγάλη ευαισθησία στον ήλιο, επομένως για τους σκοπούς της αποστολής οι εκπαιδευτές προστατεύουν τις ουρές και τα αυτιά των αρουραίων με αντηλιακό.
Το κόστος εκπαίδευσης κάθε ζώου φτάνει τα 6.250 ευρώ, ωστόσο οι αρουραίοι παραμένουν οικονομικότεροι και γρηγορότεροι σε σχέση με τους ανθρώπους ναρκαλιευτές. Οι αρουραίοι της Apopo μπορούν να σαρώσουν μία περιοχή 200 τετραγωνικών μέτρων σε μόλις 20 λεπτά, ενώ οι άνθρωποι εξοπλισμένοι με ανιχνευτές μετάλλων θα χρειάζονταν πέντε ημέρες για την ίδια έκταση.
Πέρα από την ανίχνευση ναρκών, οι αρουραίοι της Apopo έχουν βρει και αντίστοιχα σημαντική ιατρική χρήση, καθώς μπορούν να ανιχνεύουν κρούσματα φυματίωσης σε δείγματα ανθρώπινου σάλιου από διάφορες κλινικές και νοσοκομεία. Σύμφωνα με την Αpopo, οι αρουραίοι μέχρι σήμερα έχουν εντοπίσει πάνω από 7.000 κρούσματα φυματίωσης που είχαν διαφύγει από το ανθρώπινο ιατρικό προσωπικό.
