Τροποποιήσεις διαδικασιών κτηματογράφησης, υποχρέωση να περιληφθούν στο Κτηματολόγιο και τα δημόσια ακίνητα, αλλά και ρυθμίσεις για τη δόμηση στους μικρούς οικισμούς, καθώς και για τα ακίνητα που, ενώ είναι εντός σχεδίου είναι δυνατόν το κράτος να αξιώσει την κυριότητα χαρακτηρίζοντάς τα δασικά, περιλαμβάνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος (ΥΠΕΚΑ), το οποίο κατατίθεται στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή της Βουλής.
Με το σχέδιο νόμου δεν αλλάζει το τέλος κτηματογράφησης (35 ευρώ ανά δικαίωμα, με εξαίρεση τα δικαιώματα σε χώρους στάθμευσης ή αποθήκες που αποτελούν αυτοτελείς ιδιοκτησίες, που είναι 20 ευρώ), ωστόσο θεσπίζει προσαύξηση αν δεν εισπραχτεί εντός προθεσμίας δύο μηνών από την ειδοποίηση του οφειλέτη. Ειδικότερα, το τέλος αυτό προσαυξάνεται σε ποσοστό 20% για τις πρώτες 15 ημέρες καθυστέρησης και εν συνεχεία, εάν ο οφειλέτης δεν καταβάλει το τέλος, πλέον των ανωτέρω προσαυξήσεων, το οφειλόμενο ποσό διπλασιάζεται, χωρίς να ισχύει το προβλεπόμενο για το αναλογικό τέλος ανώτατο ύψος των 900 ευρώ.
Αναλυτικότερα, το νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ:
* Καταργείται το όριο των 2.000 τ.μ. και όλα ανεξαρτήτως τα ακίνητα που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλεως δεν μπορούν, καταρχάς, να χαρακτηριστούν δασικά. Σήμερα, για κατόχους ακινήτου, χωρίς κτίσμα ή με πολύ μικρό κτίσμα, εντός σχεδίου (άνω των 2.000 τ.μ.) μπορούσε το Δημόσιο να αξιώσει την κυριότητα του ακινήτου, καθώς το ακίνητο μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως δασικό. Δεν συνέβαινε όμως το ίδιο με ιδιοκτήτες που το ακίνητό τους είτε ήταν μικρότερο των 2.000 τ.μ. είτε καλυπτόταν περισσότερο από 30% του συντελεστή δόμησης της περιοχής όπου βρισκόταν.
Για πολλές από τις εκτάσεις αυτές έχουν συντελεστεί πράξεις αναλογισμού και ρυμοτόμησης και πράξεις εφαρμογής των σχεδίων τους. Στις εκτάσεις – περιοχές αυτές το κράτος επιτρέπει νομίμως τη δόμηση και την άσκηση δικαιοπραξιών επί πάρα πολλές δεκαετίες. Εκτιμάται ότι, η διάταξη αυτή από τη μια λύνει προβλήματα και παύει το νομικό παράδοξο, από την άλλη όμως μπορεί να ανοίξει την όρεξη σε καταπατητές σε υπό ένταξη στο σχέδιο πόλης περιοχές.
* Επιλύει το πρόβλημα όλων των μικρών οικισμών όπου δεν εκδίδονται άδειες δόμησης εδώ και τρία χρόνια, καθώς απαγορεύτηκε η έκδοσή τους με μόνη προϋπόθεση την παραχώρηση λωρίδας για τη διάνοιξη των απαιτούμενων δρόμων. Απαντώνται ασάφειες και δυσχέρειες εφαρμογής στις διατάξεις που αφορούν τη δόμηση και ειδικότερα την έκδοση αδειών δόμησης σε ιδιοκτησίες που βρίσκονται εντός των ορίων οικισμών και είτε έχουν πρόσωπο σε προϋφιστάμενους κοινόχρηστους χώρους είτε έχουν πρόσωπο αποκλειστικά και μόνο σε κοινόχρηστους χώρους που δημιουργήθηκαν μετά το 1985.
Οπου υπάρχουν καθυστερήσεις στην έγκριση της πρότασης κύρωσης του δικτύου κοινοχρήστων χώρων, που υπερβαίνουν τους 3 μήνες, θα επιτρέπεται η δόμηση, υπό εκείνους τους όρους και τις προϋποθέσεις που θα διασφαλίσουν τόσο τη νομιμότητα της διοικητικής πράξης της άδειας δόμησης όσο και τη συμβατότητά της με τη διοικητική πράξη της κύρωσης του δικτύου των κοινοχρήστων χώρων του οικισμού.
* Με βάση το άρθρο 8 του νομοσχεδίου σε ακίνητο που βρίσκεται μέσα σε σχέδιο πόλεως ή μέσα σε οικισμό που προϋφίσταται του έτους 1923 ή μέσα σε οικισμό κάτω των 2.000 κατοίκων, που έχει οριοθετηθεί, ο νομέας του θεωρείται κύριος έναντι του Δημοσίου εφόσον: α) νέμεται, μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, αδιαταράκτως για δέκα έτη το ακίνητο, με νόμιμο τίτλο από επαχθή αιτία, υπέρ του ιδίου ή του δικαιοπαρόχου του, που έχει καταρτισθεί και μεταγραφεί μετά την 23.2.1945, εκτός εάν κατά την κτήση της νομής βρισκόταν σε κακή πίστη, ή β) νέμεται, μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, το ακίνητο αδιαταράκτως για χρονικό διάστημα τριάντα ετών, εκτός εάν κατά την κτήση της νομής βρισκόταν σε κακή πίστη.
* Σε περίπτωση που κατά την επεξεργασία της δήλωσης της Διεύθυνσης Δασών διαπιστωθεί ότι εντός γεωτεμαχίου περιλαμβάνονται τμήματα δασικού χαρακτήρα μικρότερα των 100 τ.μ., τα τμήματα αυτά ακολουθούν το χαρακτηρισμό του γεωτεμαχίου. Σε περίπτωση που εντός γεωτεμαχίου, κυρίως δασικού χαρακτήρα, περιλαμβάνονται τμήματα άλλου χαρακτήρα μικρότερα των 100 τ.μ., αυτά ακολουθούν το χαρακτηρισμό του γεωτεμαχίου. Σημειώνεται ότι η διάταξη αυτή ανατρέπει τη λογική της υφιστάμενης νομοθεσίας με βάση την οποία προτεραιότητα έχει ο χαρακτηρισμός ως δασικό.
Διαγωνισμοί για τα 16 εκατομμύρια δικαιωμάτων
Από τα 38 εκατομμύρια σχεδόν συνολικά δικαιώματα έχουν πλήρως κτηματογραφηθεί τα 7 εκατομμύρια, τα 15 περίπου εκατομμύρια βρίσκονται υπό επεξεργασία, ενώ για τα 16 εκατομμύρια θα ακολουθήσουν διαγωνισμοί.
Στόχος του ΥΠΕΚΑ είναι να προκηρυχθούν μέχρι τον Ιούνιο οι διαγωνισμοί για τα 16 εκατομμύρια εκκρεμούντων δικαιωμάτων. Σκοπός της επιτάχυνσης είναι μέσα σε 8 μήνες να αναδειχθούν οι πρώτοι ανάδοχοι και σε 12 μήνες να έχουν ανατεθεί. Αυτή η βασική αρχή (ανάθεση εντός 12 μηνών) θα ακολουθηθεί σε όλες τις περιπτώσεις διαγωνισμών κτηματογράφησης. Δεν προβλέπεται στο νομοσχέδιο η συγχώνευση της Κτηματολόγιο ΑΕ με τον ΟΚΧΕ (Οργανισμό Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων) κάτι που έχει εμφανιστεί ως θέση της κυβέρνησης.
Με το εν λόγω νομοσχέδιο επιταχύνονται οι επιμέρους διαδικαστικές φάσεις της κτηματογράφησης, αφού καθιερώνεται η δυνατότητα περαίωσης της κτηματογράφησης σε όσες κτηματολογικές ενότητες το σύνολο των ακινήτων τους έχει περιληφθεί στους προσωρινούς κτηματολογικούς πίνακες και διαγράμματα, ενώ κατά των στοιχείων της εγγραφής τους δεν έχει υποβληθεί αίτηση διόρθωσης ή ένσταση ή δεν επηρεάζονται από τέτοιες.
Περιορίζονται γραφειοκρατικές διαδικασίες, καθώς εισάγεται η ατελώς υποβολή αίτησης διόρθωσης προδήλου σφάλματος στα προσωρινά κτηματολογικά στοιχεία, τροποποιείται η σύνθεση των Επιτροπών ενστάσεων και καθιερώνεται η δυνατότητα γνωστοποίησης της ένστασης στους θιγόμενους με κάθε πρόσφορο τρόπο. Εισάγονται παρεκκλίσεις ως προς τη διαδικασία διενέργειας διαγωνισμών και υπογραφής των συμβάσεων που έχουν σχέση με το Κτηματολόγιο, με την εξάντληση των δυνατοτήτων που προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία. Μια από αυτές είναι ότι δεν θα αναγράφεται ο κωδικός της πίστωσης στην προκήρυξη, κάτι πάντως που δύσκολα θα περάσει ως έχει. Εκτιμάται ότι ο χρόνος ολοκλήρωσης των διαγωνισμών μειώνεται άνω του 70%.
Η αμοιβή των μελών της Επιτροπής Διαγωνισμού και της γραμματειακής υποστήριξης αυτής καθορίζεται, με βάση πάντα το εν λόγω σχέδιο νόμου, κατά παρέκκλιση του άρθρου 21 του ν. 4024/2011 ή και κάθε άλλης σχετικής διάταξης νόμου, με απόφαση του υπουργού ΠΕΚΑ μετά από πρόταση της εταιρείας Κτηματολόγιο Α.Ε. Πιθανότατα και αυτή η ρύθμιση να διαφοροποιηθεί για τους γνωστούς δημοσιονομικούς λόγους.
Δηλώσεις ιδιοκτησίας
Με το υπό τελική διαμόρφωση σχέδιο νόμου καθιερώνεται υποχρέωση του Δημοσίου για υποβολή δηλώσεων εγγραπτέων δικαιωμάτων κατά το στάδιο της κτηματογράφησης. Το Ελληνικό Δημόσιο υποχρεούται στο εξής να υποβάλει δηλώσεις ιδιοκτησίας σε κάθε περιοχή που θα εντάσσεται στο μέλλον στο Κτηματολόγιο.
Επίσης μειώνονται τα βήματα για την κύρωση του δασικού χάρτη από δεκατρία σε επτά και μειώνονται οι χρόνοι ολοκλήρωσης των σταδίων της διαδικασίας κύρωσης. Τίθενται αποκλειστικές προθεσμίες.
Επιλύεται το πρόβλημα ότι μέχρι σήμερα δεν πιστοποιείται η θέση κάθε ακινήτου εντός ή εκτός περιοχής Natura 2000, ορίζοντας ως αρμόδια την Κτηματολόγιο ΑΕ, η οποία θα εκδίδει κάθε σχετικό πιστοποιητικό. Αναλαμβάνει επίσης την ψηφιακή ενημέρωση και τήρηση των ορίων των περιοχών των χερσαίων προστατευόμενων περιοχών και των τύπων οικοτόπων σε εθνικό επίπεδο. Ρυθμίζονται επείγοντα ζητήματα ολοκλήρωσης πολεοδομικού σχεδιασμού και ιδιωτικής πολεοδόμησης, παρατείνοντας τις σχετικές προθεσμίες. Ακόμη, προβλέπεται ότι μπορεί να χαρακτηρίζονται ως συνεχείς ελεγχόμενες κυνηγετικές περιοχές εκτάσεις, ανεξαρτήτως ιδιοκτησίας, όχι μικρότερες των 2.500 στρεμμάτων, εντός του χώρου της ηπειρωτικής Ελλάδας αντί 5.000 στρεμμάτων μέχρι σήμερα στη νησιωτική Ελλάδα.
ΤΕΤΗ ΗΓΟΥΜΕΝΙΔΗ – [email protected]
