Τα πρώτα επιβεβαιωμένα δείγματα παγωμένου νερού από τα βάθη της λίμνης Βοστόκ, στην Ανταρκτική, κατόρθωσαν να πάρουν στα χέρια τους Ρώσοι ερευνητές. Η εξέλιξη, ένα χρόνο αφότου ο εξοπλισμός τους ολοκλήρωσε τη διάνοιξη τρύπας σε βάθος σχεδόν 4 χιλιομέτρων, αποτελεί την κορύφωση μιας προσπάθειας 23 ετών.
«Ο πρώτος πυρήνας διαφανούς πάγου από τη λίμνη, μήκους 2 μέτρων, παρελήφθη στις 10 Ιανουαρίου, από βάθος 3.406 μέτρων», αναφέρει στην ανακοίνωσή του το ρωσικό Ινστιτούτο Ερευνών Αρκτικής και Ανταρκτικής. «Μέσα του υπήρχε ένας κάθετος δίαυλος πάγου, γεμάτος με φυσαλίδες».
Η λίμνη Βοστόκ, η μεγαλύτερη από τις εκατοντάδες λίμνες που κρύβονται κάτω από τους πάγους της Ανταρκτικής, βρίσκεται 1.300 χιλιόμετρα ανατολικά του Νοτίου Πόλου. Πιστεύεται ότι σχηματίστηκε πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια και πως «σφραγίστηκε» από τους πάγους πριν από τουλάχιστον 100.000 χρόνια.
Ενδέχεται να περιέχει πάγο και, ενδεχομένως, ζωντανούς οργανισμούς που παρέμειναν ανενόχλητοι όλο αυτό το διάστημα, βοηθώντας τους επιστήμονες να μελετήσουν πώς ήταν το κλίμα και το οικοσύστημα της Ανταρκτικής πριν από εκατομμύρια χρόνια. Η επιχείρηση θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει ένα πρώτο βήμα στην κατεύθυνση ακόμη πιο φιλόδοξων αποστολών για τον εντοπισμό ζωής σε παγωμένους δορυφόρους, όπως ο Εγκέλαδος και η Ευρώπη.
Το Φεβρουάριο του 2012, η ίδια ομάδα άντλησε δείγματα νερού, σερβίροντας μάλιστα λίγο και στο Βλαντίμιρ Πούτιν. Όπως ωστόσο παραδέχθηκαν και οι επιστήμονες, τα δείγματα αυτά ήταν πιθανό να μην προέρχονται από την ίδια τη λίμνη, αλλά από τον παγετώνα που την καλύπτει. Ο πυρήνας πάγου, αντιθέτως, μπορεί να συνδεθεί με μεγαλύτερη βεβαιότητα με το ίδιο το υδάτινο σώμα.
Βρετανική αποτυχία
Η ρωσική ανακοίνωση γίνεται λίγες ημέρες μετά το άδοξο τέλος ανάλογης βρετανικής αποστολής στη λίμνη Έλσγουορθ. Η Βρετανική Ερευνητική Ομάδα της Ανταρκτικής (BAS) επρόκειτο να τρυπήσει τη λίμνη, σε βάθος 3 χιλιομέτρων, με στόχο να μελετήσει πρώιμες μορφές ζωής σε ακραίες θερμοκρασίες και συνθήκες πίεσης.
Η αποστολή ματαιώθηκε ανήμερα τα Χριστούγεννα, μετά από μαραθώνιες προσπάθειες, λόγω τεχνικών προβλημάτων. «Ήταν μια πολύ δυσάρεστη στιγμή, όμως οι πληροφορίες που είχαμε στη διάθεσή μας καθιστούσαν αναπόφευκτη την απόφαση για τερματισμό [των εργασιών]», δήλωσε στο New Scientist ο Μάρτιν Σίγκερτ, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
«Είμαστε αποφασισμένοι να αντλήσουμε μαθήματα από την εμπειρία μας και να τα αξιοποιήσουμε σε ένα αναθεωρημένο σχέδιο», ξεκαθάρισε ο ίδιος εκτιμώντας ότι η διαδικασία θα διαρκέσει τουλάχιστον 3-5 χρόνια. «Ελπίζουμε πραγματικά να ολοκληρώσουμε αυτό που αρχίσαμε. Η επιστήμη συχνά χαρακτηρίζεται από πισωγυρίσματα».
