Skip to main content

Η κλιματική αλλαγή αποσυντονίζει τις μέλισσες

Η αύξηση των μέσων θερμοκρασιών την άνοιξη προκαλεί τις μέλισσες να εκκολάπτουν αυγά νωρίτερα, θέτοντας τις εκτός συγχρονισμού με τα άνθη που γονιμοποιούν, σύμφωνα με νέα μελέτη που δείχνει ότι η αλλαγή του κλίματος επηρεάζει τις σχέσεις μεταξύ ειδών που έχουν εξελιχθεί μαζί κατά τη διάρκεια εκατομμυρίων ετών.

Η επικονίαση από τα έντομα είναι εξαιρετικά σημαντική για πολλά φυτά. Για παράδειγμα τα έντομα είναι υπεύθυνα για την επικονίαση περίπου 80 με 85 τοις εκατό των εμπορεύσιμων καλλιεργειών, αναλογώντας περίπου στο ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων.

Η επιτυχής γονιμοποίηση εξαρτάται από έντομα που είναι ενεργά την ίδια στιγμή με τα ανθοφόρα φυτά, και για αυτό το λόγο πολλά φυτά έχουν εξελιχθεί ειδικά ώστε να προσελκύουν συγκεκριμένα έντομα.

Για παράδειγμα τα λουλούδια του είδους ορχιδέας sphegodes Ophrys μοιάζουν και μυρίζουν παρόμοια με το θηλυκό του κύριου επικονιαστή του, της μέλισσας nigroaenea Andrena. Αυτό ξεγελάει τις αρσενικές μέλισσες, οι οποίες προσπαθούν να ζευγαρώσουν με τα άνθη και μέσω αυτής της διαδικασίας μεταφέρουν τη γύρη της ορχιδέας πετώντας από λουλούδι σε λουλούδι.

Ωστόσο η κλιματική αλλαγή έχει αρχίσει να επηρεάζει αυτή τη σχέση μεταξύ φυτού και μέλισσας. Η μέλισσα nigroaenea Andrena φωλιάζει στο έδαφος και σε αντίθεση με τις κοινές μέλισσες δε ζει σε αποικίες, ενώ τα αυγά της εκκολάπτονται αρκετά νωρίς την άνοιξη.

Οι Βρετανοί ερευνητές συνέκριναν τις ημερομηνίες δραστηριότητας των μελισσών με τις ημερομηνίες ακμής των ανθών της ορχιδέας, χρησιμοποιώντας μετρήσεις πεδίου από το 1975 ως το 2009, και δεδομένα από μουσεία για τα έτη 1893-2007. Στη συνέχεια αντιπαράθεσαν τα δεδομένα με τις μετρήσεις θερμοκρασίας για την ίδια περίοδο. Η ανάλυσή τους έδειξε πώς οι πιο θερμές ανοιξιάτικες θερμοκρασίες επηρεάζουν περισσότερο τις μέλισσες από ότι τις ορχιδέες, οδηγώντας τα αυγά να εκκολάπτονται αρκετά νωρίτερα.

Συγκεκριμένα για κάθε βαθμό Κελσίου παραπάνω, οι αρσενικές μέλισσες εκκολάπτονται εννέα μέρες νωρίτερα και οι θηλυκές δεκαέξι, ενώ αντίθετα οι ορχιδέες ανθίζουν μόνο έξι ημέρες νωρίτερα. Επιπλέον, η αυξημένη θερμοκρασία οδηγεί τις θηλυκές μέλισσες να επωάζονται σε παρόμοιο ρυθμό με τις αρσενικές, αντί αργότερα όπως είναι το κανονικό, με αποτέλεσμα να υπάρχουν περισσότερες διαθέσιμες για ζευγάρωμα, μειώνοντας περαιτέρω τις πιθανότητες επικονίασης των φυτών.