«Φέρτε τον χρυσό μας πίσω στην πατρίδα», απαιτεί ο Μίκαελ Τζέγκερ, πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Φορολογουμένων, σε συνέντευξή του στο γερμανικό δίκτυο ZDF.
Η πατρίδα του, είναι η Γερμανία, η οποία έχει τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα χρυσού στον κόσμο- μετά τις ΗΠΑ. Μόνο που πάνω από 1.200 τόνοι- το ένα τρίτο των 3.375 τόνων του γερμανικού χρυσού- φυλάσσονται στις …Ηνωμένες Πολιτείες και στα θησαυροφυλάκια της Fed. Με την τιμή του κίτρινου μετάλλου να σπάει πρόσφατα και το φράγμα των 3.500 δολαρίων την ουγγιά, και με δεδομένη την «απρόβλεπτη πολιτική» του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, οι εκκλήσεις όπως αυτές του Τζέγκερ να επιστρέψει ο χρυσός στη Γερμανία, γίνονται όλο και πιο έντονες.
«Εκτός από ένα απλό διαφημιστικό κόλπο, αυτή η ανακοίνωση αντικατοπτρίζει τις βαθιές ανατροπές που επηρεάζουν επί του παρόντος το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα», λένε Ευρωπαίοι παράγοντες της αγοράς στη «Ναυτεμπορική». «Πάνω απ’ όλα, απεικονίζουν τη σταδιακή διάβρωση της αμερικανικής νομισματικής ηγεμονίας, που χαρακτηρίζεται πλέον από απώλεια εμπιστοσύνης στο δολάριο», προσθέτουν. Ήδη, κι άλλες χώρες, όπως η Ινδία και η Ολλανδία έχουν επαναπατρίσει σημαντικό μέρος του χρυσού τους από τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, τα τελευταία χρόνια.
Σε αυτούς τους ταραγμένους καιρούς, ο χρυσός δεν είναι άλλωστε μόνο ένα πολύτιμο μέταλλο. «Πάνω από όλα, ενσαρκώνει ένα σύμβολο οικονομικής ισχύος που συνδέει κάθε έθνος με το παρελθόν και την κυριαρχία του. Κάθε κράτος επιδιώκει να προστατευτεί από την επικρατούσα αβεβαιότητα – σε οικονομικό επίπεδο, ο χρυσός παίζει αυτόν τον ρόλο της σταθερότητας».
Ο χρυσός της Ελλάδας
Ο χρυσός μιας χώρας συχνά φυλάσσεται εκτός της εθνικής της επικράτειας, στη Νέα Υόρκη ή το Λονδίνο συγκεκριμένα, για οικονομικούς και ιστορικούς λόγους. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου για παράδειγμα, υπήρχαν φόβοι ότι ο χρυσός θα μπορούσε να κατασχεθεί από το ναζιστικό καθεστώς.
Αναφορικά με τον χρυσό της Ελλάδας, όλοι γνωρίζουμε, για παράδειγμα, την περίφημη ιστορία της φυγάδευσης του χρυσού, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στη Νότια Αφρική, με ενδιάμεσους σταθμούς την Κρήτη και την Αλεξάνδρεια.
Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας, Γιάννης Στουρνάρας, έχει ανακοινώσει επίσημα ότι «το 47% του χρυσού τηρείται στην Ελλάδα, με το υπόλοιπο να μοιράζεται μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών (29%), Βρετανίας (20%) και Ελβετίας (4%). Από το 1938, όταν εγκαινιάστηκε το κτίριο της Τραπέζης της Ελλάδας, υπάρχει ένας ασφαλής χώρος για να προστατεύει τον χρυσό της χώρας.
Χρυσός και Ψυχρός Πόλεμος
Ο καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Μπαϊρόιτ της Βαυαρίας, Θόρστεν Πολέιτ εξήγησε στο ZDF ότι ο βασικός λόγος που ο χρυσός δεν μεταφέρθηκε στη Γερμανία ήταν ο Ψυχρός Πόλεμος. Ο χρυσός έπρεπε να παραμείνει όσο το δυνατόν πιο μακριά από το Ανατολικό Μπλοκ. Στη συνέχεια όμως ήταν και η μαζική εξαγωγή των γερμανικών αυτοκινήτων, ιδίως του διάσημου «σκαραβαίου» της Volkswagen, που οδήγησε στη συσσώρευση χρυσού στο θησαυροφυλάκιο της Fed, στις ΗΠΑ. «Οταν η Γερμανία είχε εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ, η Ουάσιγκτον «κάλυπτε» με χρυσό. Δηλαδή, ο χρυσός παρέμενε στη Fed, απλά μεταφέρονταν από το «αμερικανικό τμήμα» σε εκείνο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας. Παρόμοιες πρακτικές υπήρχαν και με τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία.
Ένας άλλος λόγος, που ίσχυσε και μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ήταν ότι η ύπαρξη αποθεματικών χρυσού στις ΗΠΑ, διευκόλυνε την απόκτηση ξένου νομίσματος σε δολάρια. Δεν χρειαζόταν δηλαδή να μεταφερθεί επιπλέον χρυσός στις ΗΠΑ και η ρευστότητα θα μπορούσε να δημιουργηθεί γρήγορα εάν χρειαστεί.
Το 2013 όμως αποφασίστηκε ο «επαναπατρισμός» του γερμανικού χρυσού. Τουλάχιστον το 51% του γερμανικού χρυσού αποθηκεύεται πλέον στο θησαυροφυλάκιο της Deutsche Bundesbank. Υπάρχει επίσης ακόμη, γερμανικός χρυσός, στην Τράπεζα της Αγγλίας.
Ο Τραμπ και η αμφισβήτηση της Fed
H κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ, που αποθηκεύει τον γερμανικό χρυσό, είναι στην πραγματικότητα είναι ανεξάρτητη από την κυβέρνηση, αλλά ο πρόεδρος Τραμπ έχει επανειλημμένα ασκήσει έντονη κριτική στην ηγεσία της Fed τις τελευταίες εβδομάδες. Όσο και αν χθες, ο Αμερικανός πρόεδρος διαβεβαίωσε πώς δεν έχει σκοπό να απολύσει τον πρόεδρο της Fed, Τζερόμ Πάουελ. «Εάν όμως η κεντρική τράπεζα γίνει εξαρτημένη από την πολιτική των ΗΠΑ, αυτό θα μπορούσε επίσης να έχει συνέπειες για την ασφάλεια του αποθηκευμένου γερμανικού χρυσού», λένε οικονομολόγοι στο Βερολίνο .
Όμως η αβεβαιότητα για την ανεξαρτησία της Fed δεν είναι ο μόνος λόγος ανησυχίας για τον γερμανικό χρυσό. Εδώ και χρόνια κυκλοφορούσε η φήμη ότι ο χρυσός των Γερμανών δεν βρίσκεται πλέον στις ΗΠΑ, καθώς οι Αμερικανοί τον έχουν …ξοδέψει.
Κάθε χρόνο, η Deutsche Bundesbank δημοσιεύει βέβαια μια λίστα που τεκμηριώνει ακριβώς πού βρίσκεται ο γερμανικός χρυσός σε ράβδους. Ωστόσο, η λίστα βασίζεται σε επίσημες πληροφορίες από ξένες Κεντρικές Τράπεζες. Αν και η Bundesbank τονίζει συνεχώς την εμπιστοσύνη της στη Fed και την Τράπεζα της Αγγλίας, οι επικριτές αμφιβάλλουν για τις πληροφορίες.
Τα αμερικανικά αποθέματα
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν σκεφτεί κανείς ότι ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ και ο έμπιστός του Έλον Μασκ αμφισβητούν ακόμη και τα δικά τους αποθέματα χρυσού. Τα αμερικανικά αποθέματα χρυσού λέγεται ότι βρίσκονται στο Fort Knox – ένα από τα πιο ασφαλή μέρη στον κόσμο. Σύμφωνα με το ZDF, ο Τραμπ και ο Μασκ έχουν επανειλημμένα εκφράσει δημόσια κριτική για την υποτιθέμενη αποθήκευση αμερικανικού χρυσού στο φρούριο.
Επομένως, εάν δεν υπάρξει επιστροφή, κάποιοι οικονομολόγοι καλούν ήδη την Ένωση Ευρωπαίων Φορολογουμένων να ελέγξει τουλάχιστον τα γερμανικά αποθέματα χρυσού στις ΗΠΑ, σύμφωνα με το ZDF.
Ο κόσμος κινείται διακριτικά προς την επανοικειοποίηση του πλούτου του, μακριά από τους μύθους της ευτυχισμένης αλληλεξάρτησης που κουβαλά η παγκοσμιοποίηση. Η γερμανική απαίτηση για επαναπατρισμό των αποθεμάτων χρυσού εμφανίζεται λοιπόν πρώτα ως πολιτική απάντηση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες απειλούν τώρα την Ευρώπη σε όλα τα μέτωπα – εμπορικά με τους δασμούς και στρατιωτικά με την επαπειλούμενη κατάργηση της αμερικανικής αμυντικής ομπρέλας.
