Στην εποχή των ταραγμένων αγορών και του πολιτικού θορύβου, οι επενδυτικές συμβουλές δίνουν και παίρνουν στο TikTok και το Instagram – αλλά η αξιοπιστία τους είναι τουλάχιστον αμφίβολη.
Στις αρχές Απριλίου, καθώς οι αγορές κατέρρεαν υπό το βάρος των νέων δασμών του προέδρου Τραμπ, ο Jeremy Schneider, ένας από τους πιο γνωστούς Αμερικανούς finfluencers, ανέβαζε στο Instagram ένα screenshot από τον επενδυτικό του λογαριασμό: ζημία 250.000 δολαρίων μέσα σε δύο ημέρες. Όπως αναφέρει σε εκτενές ρεπορτάζ η Wall Street Journal, αντί να πανικοβληθεί, το εκμεταλλεύτηκε για να στείλει μήνυμα ψυχραιμίας στους 500.000 και πλέον ακολούθους του: «Μην αγγίζετε τίποτα – μείνετε σταθεροί στις επενδύσεις σας».
Ο Schneider είναι μόνο ένα από τα πρόσωπα που συμβολίζουν την άνοδο των «finfluencers» – των influencers που δίνουν οικονομικές συμβουλές μέσω social media. Σε μια εποχή όπου η αβεβαιότητα κυριαρχεί, η Gen Z και οι Millennials στρέφονται όλο και περισσότερο σε βίντεο και posts αντί για παραδοσιακούς οικονομικούς συμβούλους.
Ποιοι τους εμπιστεύονται
Οι περισσότεροι finfluencers δεν έχουν επίσημη πιστοποίηση, εξηγεί η WSJ. Δεν χρεώνουν προμήθειες, δεν συντάσσουν εξατομικευμένα χρηματοοικονομικά πλάνα. Αυτό που κάνουν είναι να μεταφράζουν τις σύνθετες έννοιες της αγοράς σε απλή, καθημερινή γλώσσα – συχνά με χιούμορ και προσωπικές αποκαλύψεις. Και αυτό φαίνεται να λειτουργεί.
Σύμφωνα με έρευνα της Charles Schwab το 2024, πάνω από το 40% των Αμερικανών δηλώνουν ότι έχουν λάβει υπόψη τους επενδυτικές συμβουλές από τα social media. Το ποσοστό αυτό ανεβαίνει θεαματικά στις νεότερες ηλικίες.
Παράλληλα, όμως, αυξάνεται και ο κίνδυνος. Σύμφωνα με έκθεση της SEC, οι νέοι επενδυτές που στηρίζονται αποκλειστικά στα social είναι πιο πιθανό να επενδύσουν σε ριψοκίνδυνα assets όπως κρυπτονομίσματα ή μετοχές μικρής κεφαλαιοποίησης. Ο διαχωρισμός ανάμεσα στη σοβαρή συμβουλή και την προώθηση προϊόντων είναι συχνά θολός.
Προσωπικότητα, πολιτική και κέρδος
Η επιτυχία των finfluencers στηρίζεται σε ένα μείγμα αυθεντικότητας και οικειότητας. Η Vivian Tu, πρώην εργαζόμενη στη Wall Street και πλέον γνωστή ως @your.richbff, έχει μετατρέψει την πλατφόρμα της σε πλήρες brand: βιβλίο, podcast, χιλιάδες βίντεο. Σε αγορές με έντονη μεταβλητότητα, αλλάζει το περιεχόμενο αυθημερόν, ακολουθώντας την ψυχολογία του κοινού.
Η Tori Dunlap, επίσης πρώην μάνατζερ μάρκετινγκ, υιοθετεί σαφώς πολιτικό τόνο. Σε ένα πρόσφατο βίντεο στο TikTok, κατηγόρησε ανοιχτά τον Τραμπ για τις αναταράξεις στις αγορές: «Άναψε τη φωτιά και μετά σου έδωσε τον πυροσβεστήρα», είπε. Η ίδια υποστηρίζει πως το κοινό της ζητά ειλικρίνεια, όχι ουδετερότητα.
Άλλοι επιλέγουν πιο ήπιο δρόμο. Ο Tyler Gardner, με πάνω από 1,3 εκατομμύρια ακολούθους, δίνει συμβουλές για συνταξιοδοτικά και ασφάλιση ενώ περπατάει στα δάση του Βερμόντ. Αποφεύγει πολιτικά σχόλια και εστιάζει στην ψυχραιμία. «Έχουμε ευθύνη να μη ρίχνουμε λάδι στη φωτιά», λέει.
Η επιρροή των finfluencers δεν είναι απλώς κοινωνική – είναι και οικονομική. Πολλοί συνεργάζονται με πλατφόρμες επενδύσεων ή fintech startups. Σύμφωνα με την Stacy Jones της Hollywood Branded, οι influencers οικονομικού περιεχομένου πληρώνονται 25–50% περισσότερο ανά καμπάνια από influencers σε άλλους τομείς, λόγω της εξειδίκευσής τους.
Ωστόσο, η γραμμή μεταξύ γνώμης και εμπορίου γίνεται όλο και πιο ασαφής. Οι χρήστες καλούνται να διακρίνουν ποια συμβουλή προσφέρει αξία και ποια οδηγεί απλώς σε affiliate links ή χορηγούμενες εφαρμογές.
Ανασφάλεια, επιρροή και views
Η Vivian Tu παρατηρεί πως πολλοί ακολούθοι της τη ρωτούν αν έχουν αποταμιεύσει αρκετά ενόψει ύφεσης. Η Nicole Victoria, πρώην μεσίτρια και νυν influencer, αντιμετωπίζει την κρίση ως ευκαιρία: «Όταν έρχεται ύφεση, οι τιμές πέφτουν. Άρα είναι η στιγμή να αγοράσεις περισσότερα με λιγότερα».
Οι συμβουλές αυτές αντηχούν όχι μόνο επειδή είναι απλές, αλλά γιατί αγγίζουν βαθύτερους φόβους – περί ταυτότητας, ευκαιριών, επιβίωσης. Το κοινό δεν ζητά απλώς επενδυτικές στρατηγικές· θέλει αναγνώριση και καθοδήγηση. Και σε αυτό οι finfluencers είναι, για την ώρα, οι καλύτεροι παίχτες της αγοράς.
Καθώς οι αγορές παραμένουν ασταθείς, η πρόκληση για τους finfluencers γίνεται υπαρξιακή, σημειώνει η WSJ. Όπως και οι επαγγελματίες διαχειριστές κεφαλαίων, έτσι και αυτοί καλούνται να αποδείξουν την αξία τους σε περιβάλλον αβεβαιότητας.
Αλλά η διαφορά είναι πως η επιβίωσή τους εξαρτάται όχι μόνο από τις αποδόσεις, αλλά από τα views, τα shares και τη διατήρηση μιας εύθραυστης εμπιστοσύνης. Αν τα καταφέρουν, ίσως να μην αλλάξουν απλώς το επενδυτικό τοπίο – αλλά και τον τρόπο με τον οποίο οι επόμενες γενιές θα καταλαβαίνουν τι σημαίνει «οικονομική παιδεία».
