Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει επανειλημμένα διακηρύξει την «επιστροφή της βιομηχανίας» στις Ηνωμένες Πολιτείες, χαιρετίζοντας τις εξαγγελίες επιχειρήσεων που υπόσχονται μαζικές επενδύσεις στην αμερικανική παραγωγή, από μικροτσίπ μέχρι αυτοκίνητα.
Όμως οι εξαγγελίες είναι εύκολες, παρατηρεί το CNN. Το ερώτημα είναι: γιατί να επιλέξουν κράτη και πολυεθνικές να επενδύσουν σε μια χώρα που μέσα σε λίγες εβδομάδες έχει ανατρέψει την παγκόσμια οικονομική τάξη; Από τη σταθερότητα και την αξιοπιστία, οι ΗΠΑ μετατράπηκαν —μετά την ορκωμοσία Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου — σε πηγή σύγχυσης και αβεβαιότητας, σημειώνει το αμερικανικό δίκτυο και επισημαίνει πως ο Αμερικανός πρόεδρος θα πρέπει όταν μιλάει για ένα reset στην παγκόσμια τάξη
Κανείς δεν το είπε πιο ξεκάθαρα από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: «Η Δύση όπως την ξέραμε δεν υπάρχει πια», δήλωσε την Τετάρτη σε γερμανικό μέσο. Με άλλα λόγια: οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον το μοναδικό εμπορικό παιχνίδι στην πόλη.
Ο κόσμος δεν περιστρέφεται μόνο γύρω από την Ουάσινγκτον
Οι ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, με ΑΕΠ σχεδόν 30 τρισ. δολάρια. Όμως η Κίνα, δεύτερη στον κατάλογο, φτάνει τα 18 τρισ., ενώ η συνολική οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αγγίζει τα 17 τρισ. ευρώ—περίπου 19 τρισ. δολάρια.
Όπως είπε χαρακτηριστικά στο CNN η γενική διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, Νγκόζι Οκόντζο-Ιγουεάλα, «έχουμε 166 μέλη. Το εμπόριο των ΗΠΑ αποτελεί το 13% του παγκόσμιου. Αυτό σημαίνει πως το 87% του εμπορίου γίνεται μεταξύ των υπολοίπων μελών του ΠΟΕ».
Παρά τα θεαματικά ποσοστά ανάπτυξης των ΗΠΑ τις τελευταίες δεκαετίες, ο Τραμπ επιμένει πως «οι άλλες χώρες μάς εκμεταλλεύτηκαν». Στο πλαίσιο αυτό, έχει ήδη επιβάλει δασμούς 25% σε αλουμίνιο και χάλυβα, 25% σε προϊόντα από Μεξικό και Καναδά που δεν συμμορφώνονται με τη νέα εμπορική συμφωνία, 145% στα κινεζικά προϊόντα, 25% στα αυτοκίνητα και 10% γενικό δασμό σε όλες τις εισαγωγές.
Απόφαση σήμερα, αλλαγή αύριο
Αυτά τα ποσοστά, όμως, δεν αποτυπώνουν την ταχύτητα και την αστάθεια με την οποία κινούνται οι αποφάσεις Τραμπ: ανακοινώσεις δασμών που ανακαλούνται λίγες μέρες μετά, μόνο για να αντικατασταθούν από νέες. Το συνεχώς μεταβαλλόμενο τοπίο έχει κάνει την επιχειρηματική και πολιτική στρατηγική εξαιρετικά δύσκολη, τόσο για εταιρείες όσο και για κυβερνήσεις.
Ο οίκος Moody’s προειδοποίησε ότι οι δασμοί που ήδη ισχύουν «είναι πιθανό να επιβραδύνουν σημαντικά την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη». Και επιπλέον, «η ασυνεπής χάραξη πολιτικής έχει υπονομεύσει την παγκόσμια εμπιστοσύνη».
Ο διοικητής της Fed, Τζερόμ Πάουελ, μιλώντας στο Οικονομικό Κλαμπ του Σικάγου, παραδέχτηκε πως «πρόκειται για πολύ θεμελιώδεις αλλαγές πολιτικής. Δεν υπάρχει σύγχρονο προηγούμενο για να τις αναλύσουμε».
Η δήλωσή του οδήγησε τις αγορές σε πτώση, με τους επενδυτές να ανησυχούν για την αβεβαιότητα. Ο Τραμπ απάντησε την επομένη στο X (Twitter), γράφοντας: «Η αποπομπή του Πάουελ δεν μπορεί να έρθει αρκετά σύντομα!»
Η Κίνα βγαίνει μπροστά
Όπως επισημαίνει το CNN, οι συνέπειες αγγίζουν ήδη εταιρείες όπως η Nvidia και η Boeing, καθώς και καταναλωτές που ψωνίζουν ρούχα ή καλλυντικά από την Temu ή τη Shein.
Η Κίνα, από την πλευρά της, έχει προ πολλού ξεκινήσει τη διαφοροποίηση των εμπορικών της σχέσεων, μειώνοντας την εξάρτηση από τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον Σενγκ Λαϊγιούν, υποδιευθυντή της Στατιστικής Υπηρεσίας της Κίνας, οι εξαγωγές της Κίνας προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν από 19,2% του συνόλου το 2018 σε 14,7% το 2024.
Ο Σι πραγματοποίησε ήδη περιοδεία στην Ασία ζητώντας την ενότητα της ασιατικής οικογένειας. Ταυτόχρονα επιδιώκει στενότερους δεσμούς με την ΕΕ, παρά τις περιστασιακές συγκρούσεις για τα φθηνά κινεζικά προϊόντα.
Σε ερώτηση για το αν ανησυχεί για την προσέγγιση Κίνας και συμμάχων των ΗΠΑ, ο Τραμπ απάντησε: «Όχι, όχι. Κανείς δεν μπορεί να μας ανταγωνιστεί».
Η Ευρώπη κερδίζει έδαφος
Όμως η αποστασιοποίηση από τις ΗΠΑ δεν περιορίζεται στην Κίνα. Πολλοί Καναδοί έχουν ήδη ακυρώσει ταξίδια στις ΗΠΑ σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την πολιτική δασμών του Τραμπ. Ο Καναδός πρωθυπουργός Μαρκ Κάρνεϊ δήλωσε πως Καναδάς και ΕΕ θα ενισχύσουν τη συνεργασία τους στην οικονομία και την ασφάλεια.
Η φον ντερ Λάιεν επιβεβαίωσε την τάση: «Όλοι ζητούν περισσότερες εμπορικές σχέσεις με την Ευρώπη—και δεν πρόκειται μόνο για οικονομία. Πρόκειται για κοινό σύστημα κανόνων και προβλεψιμότητα. Η Ευρώπη φημίζεται για τη σταθερότητα και την αξιοπιστία της, κάτι που ξαναγίνεται περιζήτητο».
Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ κάλεσε σε ευρωπαϊκή ενότητα, λίγο πριν από τη νέα ανακοίνωση Τραμπ για «ανταποδοτικούς» δασμούς στις 2 Απριλίου. «Πρόκειται για μια στιγμή που μπορούμε να αποφασίσουμε να πάρουμε την τύχη μας στα χέρια μας. Είναι μια πορεία προς την ανεξαρτησία», δήλωσε στο γαλλικό ραδιόφωνο France Inter.
