Για τον Τραμπ, η λέξη «δασμοί», υπήρξε μια «σταθερή αξία» και «η πιο όμορφη λέξη στο λεξικό». Την ανέδειξε πρώτη φορά κατά την δεκαετία του 1980, με «στόχο» την Ιαπωνία. Και ήρθε η σειρά του να την πυροδοτήσει
Οι ΗΠΑ, μετά από δεκαετίες νικών σε ένα διεθνές εμπορικό παιχνίδι του οποίου τους κανόνες έγραψαν και διαμόρφωσαν οι ίδιες, βρέθηκαν αντιμέτωπες με ένα τεράστιο εμπορικό έλλειμμα και έναν ισχυρό ανταγωνισμό από την Κίνα και τις ΗΠΑ.
Η απάντηση της αμερικανικής κυβέρνησης είναι να ρίξει γροθιά στο τραπέζι και να απαιτήσει να ξεκινήσουν όλα από την αρχή. Αυτό που θέλει εν τέλει, είναι φθηνότερο δολάριο για να αναζωογονηθεί η αμερικανική παραγωγή και να συγκρατηθεί ο κινεζικός ανταγωνισμός, ενώ παράλληλα να το διατηρήσει στο βάθρο τους ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα.
Οι δασμοί είναι η αιχμή του δόρατος ενός σχεδίου για την αξιοποίηση της ισχύος των ΗΠΑ ως του μεγαλύτερου καταναλωτή και του μεγαλύτερου οφειλέτη στον κόσμο για να εξαναγκάσει άλλες χώρες σε διαπραγμάτευση των όρων, από την οποία θα προκύψει μια «παγκόσμια οικονομική αναδιάταξη» προς όφελος της ελίτ των ΗΠΑ. Έτσι περιέγραψε τον στόχο, από τις πρώτες ημέρες της νέας διακυβέρνησης Τραμπ, ο υπουργός Οικονομικών δισεκατομμυριούχος Σκοτ Μπέσεντ.
Αλλά, αν και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι το εξωπραγματικό στοίχημα του Τραμπ θα πετύχει -ούτε καν για όσους ανήκουν στην κλίκα γύρω από τον Τραμπ, υπάρχει προηγούμενο στην ιστορία των ΗΠΑ, να φέρνουν οικονομικό χάος, που ναι μεν προκάλεσαν βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις αλλά στο τέλος της ημέρας έφεραν μακροπρόθεσμα κέρδη, στην χώρα, όπως υπενθυμίζει ο αρθρογράφος, του Guardian James Meadway
Αδιάφορο, αν υπόλοιπος κόσμος πλήρωσε το τίμημα.
Το σοκ του Βόλκερ
Τον Οκτώβριο του 1979, ο Πολ Βόλκερ, νεοδιορισθείς πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, ανέβασε τα επιτόκια στο εντυπωσιακό ποσοστό 13% σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό, ενώ αργότερα τα αύξησε στο 17%. Σύντομα οι ΗΠΑ βρέθηκαν σε ύφεση. Εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τις δουλειές τους τα επόμενα δύο χρόνια, κυρίως στη μεταποίηση, καθώς η εκτίναξη των επιτοκίων είχε ανεβάσει την αξία του δολαρίου, καθιστώντας τις αμερικανικές εξαγωγές λιγότερο προσιτές στην παγκόσμια αγορά.
Μετά από μια ελαφριά χαλάρωση της επιτοκιακής κόλασης από τη Fed, ο Βόλκερ χορήγησε και δεύτερη δόση του φαρμάκου, ανεβάζοντας τα επιτόκια στο 19% και αναγκάζοντας την οικονομία να οδηγηθεί εκ νέου σε ακόμη βαθύτερη ύφεση. Η ανεργία κορυφώθηκε στο 10% περίπου στα τέλη του 1982.
Αλλά στα μέσα του 1983, ο πληθωρισμός είχε μειωθεί στο 2,5%. Για το υπόλοιπο της δεκαετίας του 1980, η αμερικανική οικονομία γνώρισε άνθηση. Το «σοκ Βόλκερ» φαινόταν να έχει λειτουργήσει.
Ο «λαϊκός ήρωας» και η αναδιαμόρφωση της αμερικανικής οικονομίας
Ο Βόλκερ είναι σήμερα κάτι σαν λαϊκός ήρωας στο μυαλό των κεντρικών τραπεζιτών: Ο Μπεν Μπερνάνκι, πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2008, εξήρε την «ανεξαρτησία» και την προθυμία του Βόλκερ να αντιμετωπίσει με θράσος την οικονομική καταιγίδα.
Ωστόσο, πιο καθοριστική από τη μείωση του πληθωρισμού ήταν η αναδιαμόρφωση της αμερικανικής οικονομίας: με τη μεταποίηση σε ελεύθερη πτώση, οι επενδύσεις κατέληξαν στα χρηματοοικονομικά και τα ακίνητα, πυροδοτώντας αυτό που κατέληξε ως η μεγάλη πιστωτική φούσκα των δεκαετιών 1990 και 2000.
Η παγκόσμια οικονομία αναδιατάχθηκε γύρω από τις ΗΠΑ που λειτουργούσαν ως γιγαντιαία δεξαμενή για την ξένη παραγωγή – καταβροχθίζοντας τις εξαγωγές από τον υπόλοιπο κόσμο με απεριόριστο δανεισμό.
Η εξαιρετική άνθιση της Κίνας ήταν η άλλη όψη του χρέους και της αποβιομηχάνισης των ΗΠΑ.
Ένα σύστημα που μισήθηκε
Το σοκ του Βόλκερ, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη μεμονωμένη ενέργεια, δημιούργησε το παγκοσμιοποιημένο οικονομικό σύστημα που ο Τραμπ είναι τώρα αποφασισμένος να καταστρέψει.
Λίγοι θα στοιχημάτιζαν τότε στην ικανότητα του Βόλκερ να διαμορφώσει τον κόσμο.
Η αντίδραση της χρηματιστηριακής αγοράς στο σοκ ήταν άμεση και ομόφωνη. Οι αμερικανικές μετοχές σημείωσαν πτώση ρεκόρ 8% τις δύο πρώτες ημέρες μετά την ανακοίνωσή του.
Ο S&P 500, μέσα σε δύο χρόνια έχασε το 27% της αξίας του.
Οι κατασκευαστές και τα συνδικάτα το μίσησαν, δικαιολογημένα: βρίσκονταν στη λάθος πλευρά μιας κοσμοϊστορικής αναδιαμόρφωσης του αμερικανικού καπιταλισμού.
Κρίση χρέους για τον τρίτο κόσμο
Αλλά δεν ήταν οι μόνοι χαμένοι: η αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ σήμαινε ότι οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες έπρεπε να δαπανήσουν περισσότερα για την εξυπηρέτηση των χρεών, ακριβώς την ώρα που η ύφεση συμπίεζε τις κύριες εξαγωγικές τους αγορές. Το αποτέλεσμα ήταν η λεγόμενη « κρίση χρέους του τρίτου κόσμου», καθώς οι υπερχρεωμένες χώρες του παγκόσμιου Νότου βυθίστηκαν σε σπιράλ οικονομικής παρακμής και εκτίναξης του χρέους.
Με βάση τα παραπάνω, ο αρθρογράφος, καταλήγει στο συμπέρασμα, ότι θα ήταν λάθος να υποθέσουμε ότι η καταιγίδα Τραμπ δεν μπορεί να λειτουργήσει. Και «ότι όπου και αν πέσουν τώρα τα θραύσματα, δεν θα επιστρέψουν στις παλιές τους θέσεις», όπως σημειώνει χαρακτηριστικά.
naftemporiki.gr
Δείτε όλες τις εξελίξεις στο liveblog της Ναυτεμπορικής
