«Δεν απέχουμε πολύ από τον… πανικό», λέει ο Θόρστεν Βάινελτ, επικεφαλής επενδυτικός σύμβουλος στην γερμανική Commerzbank. «Το σοκ των δασμών Τραμπ είναι ένα σοκ του αιώνα. Έχουμε περάσει τα χειρότερα;
Αυτό είναι δύσκολο να το πω», σημειώνει ο Γερμανός οικονομολόγος και προσθέτει: Οι δασμοί είναι υψηλότεροι από ό,τι ήταν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και επηρεάζουν σχεδόν όλες τις χώρες. Οι αγορές τιμολογούν όλο και περισσότερο σε μια Trumpcession-μια ύφεση λόγω Τραμπ, που προκαλείται από την περιοριστική δασμολογική πολιτική, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και στην Ευρώπη και την Κίνα. Οι ανησυχίες για μια παγκόσμια ύφεση αυξάνονται»
Ο σεισμός στις χρηματοπιστωτικές αγορές είναι μόνο ένα από τα σημάδια ότι το σοκ των δασμών από τις ΗΠΑ διαβρώνει ολοένα και περισσότερο τις παγκόσμιες οικονομικές προσδοκίες.
Οι οικονομολόγοι των μεγάλων τραπεζών μείωσαν διαδοχικά τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη. Η μεγαλύτερη αμερικανική επενδυτική τράπεζα JPMorgan ανεβάζει την πιθανότητα μιας παγκόσμιας ύφεσης φέτος στο 60%- προηγουμένως μιλούσε για 40%.
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, η αύξηση των δασμών κατά 22% αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση από το 1968, δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος Μπρους Κέισμαν.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο , συνεκτιμώντας και τα αντίμετρα από την Κίνα και την Ευρώπη, προβλέπει μείωση του αμερικανικού ΑΕΠ ,περίπου δύο ποσοστιαίες μονάδες. Και για το παγκόσμιο ΑΕΠ, κατά μία ποσοστιαία μονάδα. Η απάντηση της Κίνας με δασμούς 34%, έχει ήδη κάνει αυτό το αποτέλεσμα πιο πιθανό.
Μόλις τον περασμένο Ιανουάριο, το ΔΝΤ είχε προβλέψει 3,3% ανάπτυξη για φέτος.
Και πιστωτική κρίση;
«Η εμπιστοσύνη στην ικανότητα του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να …ηρεμήσει το τζίνι που έβγαλε από το μπουκάλι, έχει εξασθενίσει», λένε στη Ναυτεμπορική, Ευρωπαίοι παράγοντες της αγοράς.
Μια τόσο σοβαρή διαταραχή στο παγκόσμιο εμπόριο θα μπορούσε να έχει ευρύτερες συνέπειες. Η εστίαση είναι πρωτίστως στην αγορά των αμερικανικών ομολόγων, όπου τα ασφάλιστρα κινδύνου για ομόλογα από εταιρείες με χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα (τα λεγόμενα junk bonds) έχουν πρόσφατα αυξηθεί σημαντικά. Αυτό το ασφάλιστρο επί της απόδοσης των κρατικών ομολόγων, έφτασε στο 4,6%, το υψηλότερο επίπεδό του εδώ και έξι μήνες.
«Αυτό σημαίνει ότι η αγορά ανησυχεί όλο και περισσότερο για τις ελλείψεις ρευστότητας και τα προβλήματα πληρωμών. Οι ειδικοί στα ομόλογα αναμένουν ήδη υψηλότερο ποσοστό αθέτησης υποχρεώσεων για ομόλογα υψηλού κινδύνου. Το πρόβλημα θα μπορούσε να επιδεινωθεί από προβλήματα ρευστότητας μεγάλων παικτών στα χρηματιστήρια – ειδικά hedge funds που αναλαμβάνουν υψηλούς κινδύνους με πολλά δανεικά κεφάλαια», εξηγούν στη «Ν» οι ίδιες πηγές.
Τι μπορεί να κάνει η Fed;
Σε αυτό το πλαίσιο, οι αγορές εξετάζουν τώρα όλο και περισσότερο τη νομισματική πολιτική και στρέφουν τα μάτια στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Όπως και οι οικονομικές προβλέψεις, οι προσδοκίες για τα επιτόκια αλλάζουν επί του παρόντος δραστικά. Μέχρι πρόσφατα, οι περισσότεροι παρατηρητές της Fed περίμεναν μόνο δύο μειώσεις επιτοκίων φέτος.
Τώρα πλέον, οι ειδικοί της JPMorgan αναμένουν από τον Ιούνιο μέχρι και τον Ιανουάριο του 2026, θα γίνεται μείωση επιτοκίων σε κάθε συνεδρίαση ακόμα κι αν ο πρόεδρος της Fed Τζερόμ Πάουελ έδειξε μικρή προθυμία να το κάνει. Ως εκ τούτου, το εύρος των βασικών επιτοκίων στις ΗΠΑ θα μειωθεί από το τρέχον 4,25 έως 4,5% σε 2,75 έως 3,0%.
«Τέτοια βήματα θα ωφελούσαν βέβαια την παγκόσμια οικονομία – αλλά ταυτόχρονα θα αύξαναν τον κίνδυνο στασιμοπληθωρισμού», λένε παράγοντες της αγοράς.
Ποιος θα πληρώσει το μάρμαρο
Όλα αυτά δείχνουν μια μακροπρόθεσμη διακοπή της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης. Ακόμα κι αν ο Πρόεδρος Τραμπ και οι σύμβουλοί του καταφέρουν να ανακόψουν την εμπορική αναταραχή, οι προοπτικές ανάπτυξης φέτος δεν θα επιστρέψουν στα προ της «Ημέρας Απελευθέρωσης», επίπεδα. Το ερώτημα είναι βέβαια, ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό…
