Υπό τη σκιά των νέων δεδομένων για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης, οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης συνεδριάζουν αύριο στις Βρυξέλλες με κύριο θέμα στην ατζέντα την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.
«Οι 20 υπουργοί θα προσπαθήσουν να καταλήξουν σε ένα κοινό πολιτικό κείμενο που θα συγκεντρώνει τις προτάσεις και τις απόψεις που έχουν διατυπωθεί, περισσότερο από ένα χρόνο για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας στην ΕΕ, ώστε να κλείσει το χάσμα παραγωγικότητας με τις άλλες παγκόσμιες δυνάμεις, ιδιαίτερα τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα», τονίζουν στη Ναυτεμπορική παράγοντες της αγοράς στις Βρυξέλλες. Σημειώνουν μάλιστα ότι αύριο θα επιχειρηθεί μια πρώτη προσπάθεια προσέγγισης μεταξύ των ευρωπαϊκών πρωτευουσών, ενόψει και της συνόδου κορυφής των 27 ηγετών στο τέλος της εβδομάδας, στη Βουδαπέστη.
Σύμφωνα με πληροφορίες της Ναυτεμπορικής, το προσχέδιο που θα βρουν αύριο οι 20 υπουργοί της ευρωζωνησ στο τραπέζι, τονίζει την ανάγκη ενίσχυσης της εμπιστοσύνης στο «ανοιχτό και βασισμένο σε κανόνες παγκόσμιο εμπόριο».
Σημειώνεται επίσης ότι η ΕΕ δεν πρέπει να αφήσει αναπάντητες τις «στρεβλωτικές» εμπορικές πρακτικές άλλων παραγόντων, σε μια σαφή αναφορά στις εξαγγελίες του προέδρου Τράμπ για επιβολή δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα.
Το προς συζήτηση κείμενο στο Eurogroup «αναγνωρίζει» ότι σε ορισμένες «περιπτώσεις» οι βιομηχανικές δημόσιες πολιτικές θα είναι απαραίτητες, αν και με «συγκεκριμένο και περιορισμένο» τρόπο και «ιδανικά συντονισμένες σε ευρωπαϊκό επίπεδο».
Στο πλαίσιο αυτής της ευρείας συζήτησης, το Eurogroup δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη συνέχιση της προώθησης της ένωσης της κεφαλαιαγοράς, ένα έργο που προέκυψε μετά την οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας αλλά έχει μπλοκαριστεί εδώ και χρόνια από τη Γερμανία και τους δορυφόρους της. Αλλά πολλές χώρες υποστηρίζουν ότι η ενοποίηση της κεφαλαιαγοράς στην ΕΕ είναι βασικός στόχος για να αποτρέψει τη φυγή των ευρωπαϊκών αποταμιεύσεων, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Διχάζει το ευρωομόλογο
Ο ρόλος της δημόσιας χρηματοδότησης είναι πάντως ο κύριος παράγοντας που διχάζει τα κράτη μέλη σε αυτή τη συζήτηση: η Γερμανία, η Ολλανδία και οι σκανδιναβικές χώρες αντιτίθενται στην έκδοση κοινού χρέους, το οποίο υποστηρίζεται από άλλους εταίρους όπως η Γαλλία, η Ισπανία και η Ελλάδα για την ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων.
«Το ζήτημα της χρηματοδότησης είναι κρίσιμο , αλλά ο σωστός τρόπος αντιμετώπισής του είναι πρώτα να συμφωνήσουμε για τις ανάγκες και μετά να συζητήσουμε για το πού θα βρεθούν τα κονδύλια », λένε πηγές της ΕΕ. Επισημαίνουν μάλιστα ότι οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες απαιτούν μια διαδικασία «ενοποίησης» των εθνικών προϋπολογισμών τα επόμενα χρόνια.
Προτεραιότητα ο επανεξοπλισμός
Οι βεβαιότητες άλλωστε και στην οικονομία που έχουν διαρκέσει εδώ και δεκαετίες τίθενται υπό αμφισβήτηση, μετά την έναρξη της δεύτερης θητείας του προέδρου Τραμπ στις ΗΠΑ.
Προτεραιότητα τώρα για την ΕΕ είναι πλέον ο επανεξοπλισμός και η ταχεία εφαρμογή του προγράμματος «REARM Europe» – ένα σχέδιο εξοπλισμού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με το οποίο θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν περίπου 800 δισ. ευρώ τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Για το σκοπό αυτό οι υπουργοί Οικονομικών θα πρέπει να συμφωνήσουν στη χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας ώστε να μην συνυπολογίζονται οι αμυντικές δαπάνες στο έλλειμα και στο χρέος ως προς το ΑΕΠ.
Το θέμα είναι βέβαια πόσο πρόθυμα είναι τα κράτη της ΕΕ και οι ιδιώτες επενδυτές να προωθήσουν μια «πολεμική βιονηχανία» στερώντας κονδύλια από την «πραγματική» οικονομία.
Η πρόταση του Προέδρου της Επιτροπής προκάλεσε αμφιβολίες και διαφωνίες :Πόσο μας κοστίζει; Ποιος πληρώνει; Θα είναι αποτελεσματικό; Είναι μια κούρσα εξοπλισμών που οδηγεί κατευθείαν σε παγκόσμιο πόλεμο;
Η ΕΕ δεν θα είναι ισχυρή, ούτε καν στρατιωτικά, αν δεν είναι πανίσχυρη οικονομικά, δηλαδή αν δεν επιστρέψει στη σταθερή ανάπτυξη.
Για την επανεκκίνηση της ανάπτυξης, χρειάζονται μια επεκτατική νομισματική πολιτική και ευέλικτα δημόσια οικονομικά, εγκαταλείποντας άκαμπτους κανόνες και στόχους που είναι πλέον αναμφισβήτητα ξεπερασμένοι. Τι νόημα έχει να τεθεί ένα όριο χρέους στο 60% του ΑΕΠ αν πρώτα με την οικονομική κρίση και μετά με την πανδημία όλες οι χώρες έχουν χρέος πολύ πέρα από αυτό το όριο και όσες δεν το έχουν κάνει από ιδεολογικό πείσμα, το πλήρωσαν ακριβά με μια χρονιά ύφεσης και προοπτική στασιμότητας.
Τα ταμεία συνοχής
Το έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έδωσε καταρχήν το πράσινο φως για την αύξηση των αμυντικών δαπανών.
Ο τελικός λόγος ανήκει στο τακτικό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα συγκληθεί στις 20 και 21 αυτού του μήνα.
Ένα από τα σημεία στα οποία υπάρχει διαφωνία είναι η δυνατότητα αξιοποίησης των 350 δισ. ευρώ που διατίθενται για τα ταμεία συνοχής.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υποστηρίζει ότι το επενδυτικό πρόγραμμα δεν θα είναι μόνο μια ώθηση για την αμυντική βιομηχανία της Ευρώπης – αλλά για ολόκληρη την υποδομή της Γηραιάς ηπείρου . Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για βασικές ψηφιακές τεχνολογίες στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης, των κβαντικών υπολογιστών, της ρομποτικής και των δορυφορικών επικοινωνιών.
Το γεγονός είναι πάντως ότι σήμερα το 80% των αμυντικών δαπανών πηγαίνει σε χώρες και εταιρείες εκτός Ε.Ε- κυρίως στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τη φον ντερ Λάιεν, αυτό θα πρέπει να αλλάξει το συντομότερο δυνατό.
Η Γερμανία δίνει τον τόνο
Το έναυσμα φαίνεται να δίνει πάντως η Γερμανία και ο εν αναμονή καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς με δύο συγκλονιστικές ανακοινώσεις: πρώτα από όλα, με τη συμφωνία με το SPD, για να χαλαρώσει το φρένο χρέους για την άμυνα, ξεπερνώντας τον συνταγματικό περιορισμό ενός ισοσκελισμένου προϋπολογισμού και δεύτερον, με τη δημιουργία ενός ταμείου 500 δισ. ευρώ σε διάστημα 10 ετών για επενδύσεις στις υποδομές.
Η αλλαγή ρυθμού είναι εντυπωσιακή και πολύ γρήγορη στο Βερολίνο μετά από χρόνια δισταγμού. «Ό,τι χρειαστεί», είπε ο Μερτς, απηχώντας τη γνωστή ρήση του Μάριο Ντράγκι. Η Bundestag πιθανότατα θα συνεδριάσει για να συζητήσει την πρόταση Μερτς την ερχόμενη Πέμπτη, με την παλιά της σύνθεση.
