Το μέτωπο των εμπορικών πολέμων άνοιξε μετά την ορκωμοσία του ο νέος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ, επιβεβαιώνοντας την επιθυμία του να επιβάλει δασμούς 25% σε προϊόντα από τους γείτονες Καναδά και Μεξικό, από την 1η Φεβρουαρίου.
«Εξετάζουμε δασμούς περίπου 25% στο Μεξικό και στον Καναδά, επειδή αφήνουν πολλούς ανθρώπους να εισέλθουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και πολλή φαιντανύλη (ένα θανατηφόρο οπιοειδές)», δήλωσε ο Τραμπ από τον Λευκό Οίκο, λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία του.
Αυτή ήταν μια από τις βασικές υποσχέσεις του Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, αν και οι δύο γειτονικές χώρες των Ηνωμένων Πολιτειών προστατεύονται θεωρητικά από τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου που υπεγράφη κατά την πρώτη του θητεία. Στη συνέχεια ο κ. Τραμπ παρουσίασε αυτή τη συμφωνία ως την «καλύτερη δυνατή».
«Αυτή είναι μια σοβαρή στιγμή για τον Καναδά», απάντησε η Μέλανι Τζόλι, η Καναδή υπουργός Εξωτερικών στον Τύπο, καλώντας τους συμπολίτες της να είναι «ενωμένοι».
«Η χώρα μας είναι έτοιμη να ανταποκριθεί σε όλα τα σενάρια, αλλά συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι θα ήταν λάθος για την αμερικανική κυβέρνηση να επιβάλει τελωνειακούς δασμούς», συνέχισε ο Καναδός υπουργός Οικονομικών, Ντομινίκ Λε Μπλαν.
Ηδη, οι πρώτες συνέπειες έχουν γίνει όμως ορατές: Το μεξικανικό πέσο και το καναδικό δολάριο, υποχώρησαν έναντι του αμερικανικού νομίσματος. Οι επενδυτές να αναμένουν μείωση των εξαγωγών στις ΗΠΑ από τις δύο χώρες, γεγονός που θα αποδυναμώσει τα εθνικά τους νομίσματα.
Εμπορικό έλλειμμα
Ο απερχόμενος πρωθυπουργός του Καναδά Τζάστιν Τριντό είχε επισκεφθεί τον Τραμπ πριν την ορκωμοσία, στο σπίτι του στη Φλόριντα, για να τον μεταπείσει. Μάταιος κόπος. Αμέσως μετά, σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό NBC, ο Τραμπ κατέστησε σαφές ότι θα εφαρμόσει τους τιμωρητικούς δασμούς: «Είμαι μεγάλος υποστηρικτής των δασμών», είπε ο Τραμπ, «κάνουν την Αμερική πλούσια». Επιπλέον, πρόσθεσε, η Αμερική «επιδοτεί» τον Καναδά με 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, εννοώντας το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ . «Αν πρόκειται να τους επιδοτούμε, τότε ας γίνουν μια πολιτεία των ΗΠΑ», είχε πει χαρακτηριστικά.
Πιθανώς μια άμεση απάντηση θα ήταν η επιβολή αντι-δασμών από τον Καναδά. Η αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κρίστια Φριλαντ είπε πάντως ότι ο Καναδάς «ούτε θα κλιμακώσει τον εμπορικό πόλεμο, αλλά ούτε θα κάνει πίσω».
«Αυτή είναι μια προσέγγιση που ο Τραμπ βλέπει ως αδυναμία», λέει ο Γκάρι Χαφμπάουερ, ειδικός στις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ-Καναδά στο «Peterson Institute for International Economics», μια δεξαμενή σκέψης στην Ουάσιγκτον. «Ο Τραμπ δεν λειτουργεί σε έναν κόσμο δικαιοσύνης. Λειτουργεί σε έναν κόσμο ισχύος», πρόσθεσε.
Ο Χαφμπάουερ λέει ότι όταν ο Τραμπ ανακοινώσει τους δασμούς κατά του Καναδά και του Μεξικού, θα δώσει και στις δύο χώρες προθεσμία δύο εβδομάδων ή ενός μήνα για να τις αναγκάσει να κάνουν πολιτικές παραχωρήσεις: Να σταματήσουν την παράνομη μετανάστευση στις ΗΠΑ, το εμπόριο με το θανατηφόρο οπιοειδές φαιντανύλη και – στην περίπτωση του Καναδά – να αυξήσει τις αμυντικές του δαπάνες στο 2% από 1,4% του ΑΕΠ που ξοδεύει σήμερα.
Πλήγμα για την καναδική οικονομία
Η επιβολή δασμών στον Καναδά θα πλήξει σκληρά την οικονομία της χώρας – ειδικά την αυτοκινητοβιομηχανία και τους προμηθευτές της, τις εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου καθώς και τις βιομηχανίες ξύλου και χάρτου, εξηγεί ο Χαφμπάουερ. «Συνολικά, η οικονομία του Καναδά θα συρρικνωθεί κατά 4%, ένα σημαντικό ποσοστό», προσθέτει.
Πιθανοί αντι-δασμοί που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ο Καναδάς για να αμυνθεί, θα είχαν περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα. Στην ισχυρή αγορά των ΗΠΑ δεν θα είχαν σημαντική επίπτωση.
Κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, ο Καναδάς επέβαλε δασμούς στις εισαγωγές μοτοσυκλετών Harley-Davidson και σε αγροτικά προϊόντα από τις ΗΠΑ.
«Μόνο χαμένοι» από τον εμπορικό πόλεμο
Αμερικανοί ειδικοί υποστηρίζουν πάντως ότι οι δασμοί θα έπλητταν την αμερικανική οικονομία, καθώς οι πολίτες θα πρέπει , για παράδειγμα, να πληρώσουν 10-20% πιο ακριβά την αγορά αυτοκινήτων που κατασκευάζονται στη Βόρεια Αμερική. Το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και όλα τα παράγωγα προϊόντα θα γίνουν επίσης ακριβότερα. Με αυτόν τον τρόπο, ο Τραμπ θέτει σε κίνδυνο τη σημαντικότερη προεκλογική του υπόσχεση: τη σημαντική μείωση του πληθωρισμού. «Αντίθετα, ο πληθωρισμός θα αυξηθεί ξανά από 2,7 σε 3,7 %», υποστηρίζει ο Χαφμπάουερ και προσθέτει : «Σε έναν εμπορικό πόλεμο θα υπάρξουν μόνο χαμένοι».
Τι θα γίνει με ΕΕ και Κίνα
Πριν από την εκλογή του, ο Ντόναλντ Τραμπ έδειξε αποφασισμένος να επιβάλει νέους τελωνειακούς δασμούς ευρύτερα, σε όλα τα εισαγόμενα προϊόντα, για να διατηρήσει το αμερικανικό παραγωγικό σύστημα. Δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να φτάσουν το 60%, ή και περισσότερο, για τα κινεζικά προϊόντα και ως 20% στα ευρωπαϊκά.
Ερωτηθείς για τις προθέσεις του, ο Ντόναλντ Τραμπ απάντησε ότι δεν ήταν «ακόμη έτοιμος» να κάνει τέτοιες διευθετήσεις και ότι θα μιλήσει με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.
Ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου ζήτησε πάντως από τις αρμόδιες υπηρεσίες να αναζητήσουν τα αίτια των εμπορικών ελλειμμάτων που αντιμετωπίζει η χώρα και να «προτείνουν τα κατάλληλα μέτρα, όπως γενικευμένες τελωνειακές προσαυξήσεις».
Ο Χάουαρντ Λούτνικ, που θα αναλάβει το υπουργείο Εμπορίου, δήλωσε μάλιστα ότι «αν οι ξένες εταιρείες θέλουν να αποφύγουν τους αμερικανικούς εμπορικούς φραγμούς, το μόνο πράγμα που μπορούν να κάνουν είναι να φτιάξουν εργοστάσια στις Ηνωμένες Πολιτείες και να προσλάβουν Αμερικανούς με πολύ καλούς μισθούς».
Αργά ή γρήγορα, στο εμπορικό στόχαστρο του νέου προέδρου θα βρεθεί και η ευρωζώνη – η οποία εξάγει περισσότερα προϊόντα στις ΗΠΑ από όσα εισάγει. «Οι Ευρωπαίοι είναι σκληροί, πολύ σκληροί. Δεν αγοράζουν τα αυτοκίνητά μας, ούτε τα αγροτικά προϊόντα μας, δεν αγοράζουν σχεδόν τίποτα», δήλωσε ο Τραμπ μετά την ορκωμοσία του, στον Λευκό Οίκο. «Συνεπώς, θα λύσουμε αυτό το πρόβλημα επιβάλλοντας τελωνειακούς δασμούς ή αναγκάζοντας τους Ευρωπαίους να αγοράζουν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριό μας».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι «έτοιμη να υπερασπιστεί τα οικονομικά της συμφέροντα» εάν χρειαστεί, διαβεβαίωσε ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Οικονομία, Βάλντις Ντομπρόβσκις, προσθέτοντας ότι μια πιθανή εμπορική σύγκρουση θα είχε «σημαντικό οικονομικό κόστος για όλους, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών».
