Αν και η Αμερική έχει μακρά ιστορία εμπορικής προσέγγισης στις διεθνείς σχέσεις, οι αγορές εδαφών σπάνια πραγματοποιούνται χωρίς διαμάχες. Αυτό θα πρέπει να το έχει κατά νου ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος θέλει να κλείσει το deal του αιώνα, αγοράζοντας τη Γροιλανδία.
Όταν ο Τόμας Τζέφερσον αγόρασε τη Λουιζιάνα το 1803, διπλασιάζοντας το μέγεθος της χώρας, ήρθε αντιμέτωπος με όσους υποστήριζαν ότι το Σύνταγμα απαγορεύει τη συνταγματική ερμηνεία, που θα απέκλειε μια τόσο τολμηρή ομοσπονδιακή ενέργεια.
Εξήντα τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν ο Γουίλιαμ Σιούαρντ, τότε υπουργός Εξωτερικών, αγόρασε την Αλάσκα από τη Ρωσία έναντι 7,2 εκατομμύρια δολάρια (162 εκατομμύρια σήμερα), η κίνηση χαρακτηρίστηκε ως «η τρέλα του Σιούαρντ». Σήμερα, η συμφωνία της Αλάσκας θεωρείται ως μαεστρία και η αγορά της Λουιζιάνας ως το μεγαλύτερο επίτευγμα ενός από τους μεγαλύτερους προέδρους της Αμερικής. Εκ των υστέρων, και οι δύο φαίνονται εξαιρετικά επικερδείς κινήσεις.
Αλλά η ιστορία ίσως να μην είναι τόσο ευγενική με τον Ντόναλντ Τραμπ αν αποκτήσει τη Γροιλανδία από τη Δανία με πίεση, σχολιάζει ο Economist. Στις 7 Ιανουαρίου, ο εκλεγμένος πρόεδρος αρνήθηκε να αποκλείσει τη χρήση στρατιωτικής ισχύος ή οικονομικού πολέμου για την επιδίωξη της Γροιλανδίας (και της Διώρυγας του Παναμά). Η Αμερική θα χάσει σίγουρα φίλους αν εκβιάσει κάποιον να παραχωρήσει εδάφη. Αλλά η επιδίωξη αυτή καθεαυτή έχει λογική. Κάτι που σημαίνει ότι μία πιο διπλωματική προσέγγιση και μία καλή προσφορά, θα είχε ίσως νόημα να επιδιωχθεί. «Μια τέτοια συμφωνία θα ενίσχυε την ασφάλεια της Αμερικής, και ίσως και των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ. Οι αυταρχικοί ηγέτες θα απογοητεύονταν. Και μια αγορά θα μπορούσε επίσης να ωφελήσει τους κατοίκους του νησιού, οι οποίοι πρέπει να έχουν τον τελευταίο λόγο», εκτιμά ο Economist. Ας μην αποκλείσουμε λοιπόν τελείως το να δούμε το καθοριστικής γεωπολιτικής σημασίας νησί να περνάει στον έλεγχο των ΗΠΑ.
Η αποτίμηση των 50 δισ. δολαρίων
Τι αξίζει όμως η Γροιλανδία; Ένα σημείο εκκίνησης είναι το ετήσιο ΑΕΠ του νησιού. Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία, το 2021 ήταν 3 δισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή το ένα επτάχιλιοστό του ΑΕΠ των ΗΠΑ. Μόνο 57.000 άνθρωποι ζουν στη Γροιλανδία, παρά το γεγονός ότι η έκτασή της είναι μεγαλύτερη από οποιαδήποτε αμερικανική πολιτεία.
Μεγάλο μέρος της παραγωγής της περιοχής προέρχεται από περίπου το 43% του εργατικού δυναμικού που απασχολείται από το κράτος (το μερίδιο των δημοσίων υπαλλήλων στην Αμερική είναι 15%). Περισσότερο από το μισό των δαπανών της κυβέρνησης καλύπτεται από τη Δανία, η οποία προσφέρει στην περιοχή 500 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Η μεγαλύτερη ιδιωτική βιομηχανία είναι η αλιεία.
Αφαιρώντας τον δημόσιο τομέα, υποθέτοντας ότι η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της Γροιλανδίας συνεχίζεται και ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Αμερικής θα λάμβανε το 16% του ΑΕΠ σε φόρους (ο εθνικός μέσος όρος), καθώς και προεξοφλώντας με τη 30ετή απόδοση των ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου, προκύπτει μια αποτίμηση 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αυτό είναι περίπου το ένα εικοστό των ετήσιων αμυντικών δαπανών της Αμερικής.
Πώς η αξία εκτινάσσεται από το λιώσιμο των πάγων
Ωστόσο, ο κ. Τραμπ επιθυμεί τη Γροιλανδία για τη στρατηγική της θέση και την τεράστια δυναμική της και όχι για τη μικρή σημερινή παραγωγή της. Το νησί βρίσκεται μεταξύ Αμερικής και Ρωσίας σε μια περιοχή που γίνεται πιο προσβάσιμη καθώς λιώνουν οι πάγοι της Αρκτικής.
Αν και η Αμερική διαθέτει ήδη τη Βάση Διαστημικής Δύναμης Pituffik στην βορειοδυτική ακτή του εδάφους, η οποία παρέχει στρατιωτικούς αισθητήρες έγκαιρης προειδοποίησης για πυραύλους, μια Γροιλανδία, που θα ανήκει στις ΗΠΑ, θα μπορούσε να παρακολουθεί καλύτερα το πέρασμα Ισλανδίας – Ηνωμένου Βασιλείου (GIUK), μια λωρίδα του Ατλαντικού Ωκεανού που αποτελεί πρόσβαση για τα ρωσικά υποβρύχια προς την ανατολική ακτή της Αμερικής και τον Βόρειο Ατλαντικό.
Αν ο Τραμπ είναι ο αγοραστής, ποιος θα είναι ο πωλητής;
Φτάνουμε όμως στο ερώτημα. Μπορεί όντως να αγοράσει κάποιος το νησί; Το 2009 η Δανία παραχώρησε στη Γροιλανδία το δικαίωμα να κηρύξει ανεξαρτησία, εφόσον ο λαός της το επιλέξει μέσω δημοψηφίσματος. Η εθνικιστική κυβέρνηση του νησιού θα ήθελε πολύ να ασκήσει αυτό το δικαίωμα. Την ίδια στιγμή, η Δανία παραχώρησε στο έδαφος τον έλεγχο των δικών του φυσικών πόρων (αν και καθώς αυξάνονται τα έσοδα της Γροιλανδίας, μειώνεται η επιχορήγηση που λαμβάνει από τη χώρα).
Συνεπώς, οποιαδήποτε αγορά δεν θα έπρεπε να γίνει από τη Δανία, καθώς αυτό θα ήταν πραγματικά αποικιοκρατικό, αλλά από τους ίδιους τους κατοίκους του νησιού. Αν η Αμερική πρόσφερε απλώς την ακατέργαστη αποτίμηση των μελλοντικών φορολογικών εσόδων, αυτό θα σήμαινε σχεδόν 1 εκατομμύριο δολάρια ανά κάτοικο. Δεδομένων των πλούσιων πόρων και της σημασίας της Γροιλανδίας, η Αμερική θα μπορούσε πιθανότατα να κάνει κάθε Γροιλανδό πολυεκατομμυριούχο.
