Το 2025 θα είναι μια «φανταστική» χρονιά για τις Ηνωμένες Πολιτείες, διαβεβαίωσε ο νέος πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ: «Θα αντιμετωπίσουμε την κρίση στο Ισραήλ, τα προβλήματα μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και τον πληθωρισμό, που είναι καταστροφή για τη χώρα μας», είπε ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος στους δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια της πρωτοχρονιάτικης δεξίωσης στην κατοικία του Μαρ -α-Λάγκο της Φλόριντα.
Ηδη, ο S&P 500 έκλεισε το έτος με άνοδο κοντά στο 24%, αφού αυξήθηκε άλλο 24% το 2023. Ο Dow Jones προσθέτει σχεδόν 13%, ενώ ο Nasdaq πλησιάζει σε ετήσια άνοδο 30%.
Αναμφίβολα, η πιο ισχυρή οικονομία στον πλανήτη, με το δολάριο ως τον μέγιστο «κυβερνήτη» των νομισματικών πεπρωμένων του εμπορίου, της ενέργειας και των διεθνών συναλλαγματικών αποθεμάτων, θα είναι το επίκεντρο μιας αυθεντικής επανάστασης με επιπτώσεις σε όλον τον κόσμο.
Η πρόθεση του νέου προέδρου των ΗΠΑ να αλλάξει τις ροές του εμπορίου και των κεφαλαίων που ήταν το χαρακτηριστικό του νεοφιλελεύθερου δόγματος που βασιλεύει στον κόσμο από την αρχή της παγκοσμιοποίησης, αφήνει ένα ολοένα και βαθύτερο αποτύπωμα αβεβαιότητας.
Υπέρμαχος της ελεύθερης αγοράς Ντόναλντ Τραμπ σκέφτεται να ταρακουνήσει το παγκόσμιο εμπόριο με την επιβολή δασμών, επικαλούμενος την επείγουσα διόρθωση του αμερικανικού ελλείμματος έναντι της ΕΕ και της Κίνας με τη θέσπιση προστατευτικών μέτρων , ίσως και των πιο πρωτοφανών από το κραχ του 1929. Αλλάζοντας επίσης τους κανόνες του παιχνιδιού σε τομείς, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI), τα κρυπτονομίσματα αλλά και η διακοπή των μεταναστευτικών ροών, παρά το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις στα γηράσκοντα έθνη απαιτούν νέο εργατικό δυναμικό για τη χρηματοδότηση συντάξεων και κοινωνικών υπηρεσιών. Αλλά και αλλοδαπούς ειδικούς για να δραστηριοποιηθούν σε παραγωγικούς τομείς που αυξάνουν τον δείκτη ανταγωνιστικότητας.
Η παλιά τάξη πραγμάτων εξαφανίζεται
Η επιστροφή του Τραμπ ως 2.0 στον Λευκό Οίκο θα οδηγήσει στην εξαφάνιση της παλιάς τάξης πραγμάτων. Αυτό εκτιμούν η Εμμα Ασφορντ του Stimson Center, και ο Μάθιου Κρένιγκ , του Atlantic Council, όπως τόνισαν σε μια πρόσφατη στρογγυλή τράπεζα στο Foreign Policy , στην οποία εξετάστηκαν οι νικητές και οι ηττημένοι της επιστροφής μιας άλλης κυβέρνησης Τραμπ . «Οι επιλογές του ρεπουμπλικανού ηγέτη – διαβεβαιώνουν – δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας: το πρόβλημα είναι του κόσμου, όχι της Αμερικής . Θεωρεί ότι υπό την ηγεσία του «οι Αμερικανοί θα είναι πιο ελεύθεροι και θα ξεφορτωθούν τις ξένες ευθύνες». Χωρίς να προκληθεί η «καταστροφική κατάρρευση» της δεκαετία του 1930 από τον εμπορικό προστατευτισμό που οδήγησε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Κατά τη γνώμη του προέδρου Τραμπ, αυτό δεν θα είναι δυνατό. Αν και η πραγματικότητα προειδοποιεί ότι θα μπορούσε να επαναληφθεί . «Για κάποιο χρονικό διάστημα», συμφωνούν οι Ασφορντ και Κρένιγκ, « οι οιωνοί του Τραμπ θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν, ίσως για αρκετά χρόνια και να επιστρέψει τη χώρα στο παλιό αμερικανικό όνειρό της».
Παρά το γεγονός ότι φωνές όπως της Σάρα Μπιάνκι , πρώην νούμερο δύο της Υπηρεσίας Εξωτερικού Εμπορίου (USTR), που κατευθύνει την αμερικανική εμπορική πολιτική, λένε ότι «η εφαρμογή καθολικών δασμών στα αγαθά που προκύπτουν από μια ανταγωνιστική κούρσα θα οδηγούσε στην καταστροφή των αγορών κεφαλαίου ».
Η δήλωση προθέσεων του Τραμπ να προωθήσει την εκβιομηχάνιση των Ηνωμένων Πολιτειών και να εκφοβίσει τις εισαγωγές από εταίρους και γεωστρατηγικούς αντιπάλους, είναι κατά την Μπιάνκι «ο μεγαλύτερος κίνδυνος από τη δεκαετία του 1930»
Μείωση του εμπορικού ελλείμματος
Η Goldman Sachs εκτιμά ότι οι δασμοί Τραμπ θα μπορούσαν να προκαλέσουν απώλεια μισής μονάδας ετησίως στο ΑΕΠ της ΕΕ και νέα ύφεση στη Γερμανία. Σύμφωνα με στοιχεία του BEA (Bureau of Economic Analysis), η Κίνα και το Μεξικό,είναι οι δύο σημαντικότεροι παράγοντες που συμβάλλουν στην ανισορροπία του αμερικανικού εμπορικού ισοζυγίου.
Ακολουθούν η Γερμανία, ο Καναδάς και η Ιαπωνία -τρεις ιστορικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ-και η Ινδία, η οποία έχει κερδίσει θέσεις κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Μπάιντεν ως γεωστρατηγική εναλλακτική λύση στην Ασία για τη Συμμαχία του Ινδο-Ειρηνικού.
Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Τραμπ θέλει να φορολογήσει 60% για όλα τα προϊόντα που κατασκευάζονται στην Κίνα και 25% για τη συντριπτική πλειονότητα των προϊόντων που εισάγονται από το Μεξικό , που βασίζει το 27% του ΑΕΠ του στις εξαγωγές στις ΗΠΑ.
Ο Economist κάνει μάλιστα λόγο για μια λίστα εταιρειών που έχουν ήδη εκφράσει την πρόθεσή τους να φύγουν από την Κίνα.
Το φαινόμενο της μετεγκατάστασης επηρεάζει και τις επενδυτικές ροές , οι οποίες περιμένουν τις υποσχέσεις του Τραμπ για φοροελαφρύνσεις και απορρυθμίσεις ως κίνητρα για να τονώσουν τις αξίες των εταιρικών επιλογών στα χαρτοφυλάκια τους για αύξηση των επιχειρηματικών κερδών.
Το ισχυρό δολάριο
Ξένοι κλάδοι και επενδυτές έχουν επίσης να αντιμετωπίσουν την εξέλιξη του αμερικανικού δολαρίου, το οποίο ενισχύθηκε κατά 3% έναντι των υπολοίπων νομισμάτων τον περασμένο Νοέμβριο και βρίσκεται ήδη κοντά σε ανατίμηση 20% τα τελευταία δύο χρόνια. Είναι μάλιστα κοντά στο να αγγίξει την ισοτιμία με το ευρώ.
Το ενιαίο νόμισμα έκλεισε τη χρονιά κάτω από το φράγμα του 1,04 δολαρίων, καθώς η ισχύς του δολαρίου προκάλεσε κατακόρυφη πτώση σε επίπεδα που δεν είχαν δει από τον Νοέμβριο του 2022.
Ωστόσο, το νομισματικό παιχνίδι είναι πάντα εις βάρος πολλών άλλων τομέων που η κυβέρνηση Τραμπ αποφάσισε να αγγίξει με επιθετικότητα.
Μεταξύ άλλων, η εμπορική πολιτική που απαιτεί ένα αδύναμο δολάριο και, φυσικά, η πορεία που θα ακολουθήσει ο πληθωρισμός με ακριβότερους λογαριασμούς βιομηχανικών προμηθειών ή το έλλειμμα με χαμηλότερη είσπραξη φόρων και μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες . Και φυσικά το δημόσιο χρέος, με προοπτικές να φτάσει το 140% του υψηλότερου ΑΕΠ στον κόσμο.
Στόχος οι BRICS+
Οι αναδυόμενες αγορές έρχονται επίσης στο προσκήνιο. Ο Τραμπ στοχεύει άμεσα τους BRICS+. Ο λόγος; οι συζητήσεις του ομίλου ενάντια στην κυριαρχία του δολαρίου, η πρόταση για τη δημιουργία κοινού νομίσματος μεταξύ των μελών του ή διακηρύξεις της Κίνας για την καταπολέμηση της τεχνολογικής, νομισματικής, γεωπολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής υπεροχής του Λευκού Οίκου.
Οι BRICS +, σύμφωνα με το Census Bureau, πούλησαν προιόντα αξίας 578 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ το 2023. Μόνο οι εξαγωγές της Κίνας έφτασαν τα 427 δις. «Θα κάνουμε τους δασμούς στρατηγικό εργαλείο» , προειδοποιεί ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Μπιλ Χάγκερτι , δείχνοντας την πλήρη υποστήριξη του Κογκρέσου προς την κυβέρνηση Τραμπ. «Πρέπει να βάλουμε ισχυρό χέρι σε έθνη που διαφωνούν και παραβιάζουν τα εμπορικά μας συμφέροντα. Τα σύνορα και οι δασμοί είναι ένα ιδανικό μέσο για να μπει τέλος σε αυτές τις προσβολές».
