Διακόπτεται από αύριο, 1η Ιανουαρίου, η μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου, μέσω αγωγών από την Ουκρανία προς την Κεντρική Ευρώπη. Η σύμβαση διαμετακόμισης μεταξύ της Gazprom και της ουκρανικής εταιρείας κοινής ωφέλειας Naftogaz λήγει και το Κίεβο αρνείται να την επεκτείνει.
Τελευταία ημέρα σήμερα λοιπόν, με τη ρωσική Gazprom να ανακοινώνει ότι θα διοχετευθούν μέσω των αγωγών, τα τελευταία 37,2 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Η εξέλιξη αυτή συνιστά μια ιστορική καμπή στον ευρωπαϊκό εφοδιασμό φυσικού αερίου. Η ποσότητα ρωσικού φυσικού αερίου που διέρχεται από την Ουκρανία εξακολουθεί να παίζει ρόλο, καθώς ήταν περίπου 140 τεραβατώρες ετησίως. «Αυτό αντιστοιχεί περίπου στο ένα έκτο της γερμανικής κατανάλωσης», εξηγεί η ειδικός της αγοράς φυσικού αερίου, Χάικε Λόχμαν.
Χώρες όπως η Σλοβακία, η Τσεχική Δημοκρατία και η Ουγγαρία εξακολουθούν να λαμβάνουν φυσικό αέριο μέσω αγωγών από τη Ρωσία και ο τερματισμός των παραδόσεων θα προκαλούσε προβλήματα. Οι Ούγγροι έχουν λιγότερα προβλήματα πάντως, καθώς μπορούν να αποκτήσουν ρωσικό αέριο με αγωγό, μέσω Τουρκίας.
Η κατάσταση είναι πιο δύσκολη για τη Σλοβακία, η οποία εξαρτάται από εισαγωγές από άλλες χώρες της ΕΕ.
Η Αυστρία συνέχιζε επίσης να λαμβάνει σημαντικό μέρος του φυσικού της αερίου από τη Ρωσία. Ωστόσο, χάρη στις πλήρεις εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου και τις εναλλακτικές διαδρομές εισαγωγής μέσω Ιταλίας και Γερμανίας, η Βιέννη αισθάνεται καλά προετοιμασμένη.
Τι θα γίνει με τις τιμές;
Ποια θα είναι η επίπτωση στις τιμές του φυσικού αερίου στην ΕΕ; Η Χάικε Λόχμαν δεν αναμένει ότι οι τιμές θα φτάσουν και πάλι στα υψηλότερα επίπεδα, όπως έγινε στην αρχή του ρωσικού πολέμου στην Ουκρανία.
«Οι τιμές αυξάνονται με βάση φήμες και στη συνέχεια πέφτουν ξανά βάσει των γεγονότων», εξηγεί. Ωστόσο, ο καιρός έχει επίσης μεγάλη επιρροή στην ανάπτυξη της αγοράς. «Αν κάνει πολύ κρύο, ο αντίκτυπος της έλλειψης αερίου θα είναι μεγαλύτερος από ό,τι αν έχουμε έναν πολύ ήπιο χειμώνα», προσθέτει.
Σύμφωνα με την έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας για τις Προοπτικές Αγορών Εμπορευμάτων, οι τιμές των κύριων πρώτων υλών προορίζονται να υποχωρήσουν το 2025. Όπως εξηγεί ο Νταβίντ Ταμπαρέλι, Πρόεδρος της Nomisma Energia, «υπάρχει πολύ φυσικό αέριο στον κόσμο, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τα κοιτάσματα προς εκμετάλλευση, οπότε μακροπρόθεσμα η τιμή θα πέσει. Βραχυπρόθεσμα, όμως, το κόστος για εμάς θα παραμείνει υψηλό και τον επόμενο χειμώνα».
Τα τελευταία χρόνια, οι ρωσικές προμήθειες στην Ευρώπη μειώθηκαν προοδευτικά και το γεγονός ότι θα λείψουν εντελώς, αντιπροσωπεύει έναν παράγοντα ακαμψίας της προσφοράς που θα μπορούσε να αυξήσει περαιτέρω την τιμή του φυσικού αερίου, ακόμη και αν αυτό το έλλειμμα έχει ήδη εν μέρει τιμολογηθεί στην αγορά.
Αν τελειώσει ο πόλεμος;
Θα μπορούσε να βελτιωθεί η κατάσταση εάν τελείωνε ο πόλεμος στην Ουκρανία; «Όχι σύντομα», λέει ο Ταμπαρέλι. Πρέπει επίσης να ειπωθεί ότι τα σημερινά επίπεδα τιμών, παρόμοια με αυτά που παρατηρήθηκαν αμέσως μετά το τέλος της πανδημίας και τα οποία φαινόταν μη βιώσιμα εκείνη την εποχή, αντιπροσωπεύουν πλέον τη «νέα κανονικότητα»
Για την Ευρώπη, το 2024 έκλεισε με εισαγωγή σχεδόν 50 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ μάλιστα προειδοποίησε την ΕΕ ότι κινδυνεύει με βαρείς δασμούς εάν δεν εισάγει πλέον LNG και πετρέλαιο από τις ΗΠΑ. Και αν αυτό το μερίδιο αυξηθεί, θα είναι σίγουρα πλεονέκτημα για τους παραγωγούς του εξωτερικού, δεδομένου ότι οι τιμές που είναι διαθέσιμες αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη, δεν προσφέρονται από τις ασιατικές χώρες.
«Η ενέργεια στην Ευρώπη θα κοστίζει πάντα περισσότερο από ό,τι στον υπόλοιπο κόσμο», λέει ο Πρόεδρος της Nomisma Energia.
