Σε όλο τον κόσμο, οι κάρτες και οι εφαρμογές είναι ο προεπιλεγμένος τρόπος πληρωμής – αλλά πουθενά αλλού δεν είναι πιο εμφανής η μετάβαση από τα μετρητά από ό,τι στη Σουηδία. Η Τράπεζα της Σουηδίας σημειώνει ότι η ποσότητα των μετρητών που κυκλοφορούν στη χώρα έχει μειωθεί στο μισό από το 2007.
Εν μέρει αυτό οφείλεται σε έναν μοναδικό σουηδικό νόμο που δίνει προτεραιότητα στην «ελευθερία των συναλλαγών» έναντι οποιασδήποτε νομικής υποχρέωσης αποδοχής μετρητών. Με άλλα λόγια, εναπόκειται στις επιχειρήσεις -συμπεριλαμβανομένων των τραπεζών- αν θα δέχονται μετρητά. Τα μέσα μαζικής μεταφοράς, τα καταστήματα και οι υπηρεσίες συνήθως δεν δέχονται μετρητά ως πληρωμή και δεν υπάρχει υποδομή για την πληρωμή λογαριασμών στο ταμείο.
Η μετάβαση στην έλλειψη μετρητών επιταχύνθηκε όταν μια ομάδα τραπεζών δημιούργησε την εφαρμογή πληρωμών μέσω κινητού τηλεφώνου Swish το 2012. Μέχρι το 2017, η Σουηδία χρησιμοποιούσε λιγότερα μετρητά από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σήμερα, πάνω από το 80% του πληθυσμού έχει λογαριασμό Swish.
Για τους περισσότερους Σουηδούς, η οικονομία χωρίς μετρητά είναι γρήγορη και βολική. Εφόσον έχετε τραπεζικό λογαριασμό και έχετε πρόσβαση στην τεχνολογία, πιθανότατα ζείτε ήδη μια ζωή χωρίς μετρητά. Αλλά για τους λίγους ανθρώπους που εξακολουθούν να εξαρτώνται από τα μετρητά, η ζωή γίνεται όλο και πιο δύσκολη.
Μια πρόσφατη έρευνα που αναλύει το Conversation δείχνει πώς αυτό επηρεάζει τις ασθενέστερες ομάδες στην κοινωνία χωρίς μετρητά της Σουηδίας. Οι ερωτηθέντες ζουν σε συνθήκες εξάρτησης από τα μετρητά λόγω φτώχειας, που σημαίνει ότι βασίζονται σε πληρωμές με μετρητά επειδή δεν έχουν τραπεζικό λογαριασμό, δεν έχουν πίστωση ή δεν μπορούν να αγοράσουν ψηφιακή τεχνολογία. Αν και είναι δύσκολο να μετρηθεί πόσοι ακριβώς άνθρωποι εξαρτώνται από τα μετρητά, οι ηλικιωμένοι, ιδιαίτερα, δυσκολεύονται να πληρώσουν τους λογαριασμούς ψηφιακά. Ορισμένοι απ’ όσους έδωσαν συνέντευξη για την έρευνα είναι άστεγοι ή έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας. Άλλοι ζουν με πολύ χαμηλό εισόδημα. Τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν είναι τόσο πρακτικά όσο και πολιτισμικά. Αισθάνονται σαν παραβάτες, υποτιμημένοι και αποκλεισμένοι από τη συμμετοχή τους σε μεγάλο μέρος της καθημερινής ζωής.
Εξάρτηση από τα μετρητά στη Σουηδία
Στη Σουηδία, αν τα μετρητά είναι τα μόνα χρήματα που έχει κανείς ή τα μόνα χρήματα που μπορεί να διαχειριστεί χωρίς βοήθεια, τότε ζει σε «φούσκες μετρητών». Τα μετρητά λειτουργούν σαν ένα τοπικό νόμισμα, απομονωμένο από την υπόλοιπη οικονομία. Στη φούσκα μετρητών, μπορείτε να αγοράζετε είδη πρώτης ανάγκης και να πηγαίνετε σε καφετέριες χωρίς έξοδα, αλλά δεν μπορείτε να πληρώσετε για στάθμευση και δεν μπορείτε να πληρώσετε λογαριασμούς χωρίς βοήθεια. Εθελοντές σε τοπικές κοινοτικές ομάδες είπαν ότι περνούν τον περισσότερο χρόνο τους κάνοντας τις τραπεζικές συναλλαγές των ανθρώπων για λογαριασμό τους.
Η μετάβαση της Σουηδίας σε μια κοινωνία χωρίς μετρητά
Οι Σουηδοί είναι γνωστό ότι υιοθετούν νωρίς και άκριτα την τεχνολογία – αυτό έχει γίνει μέρος της αυτοεικόνας της χώρας. Το 2017, επιχειρηματικοί ερευνητές προέβλεψαν ότι τα μετρητά θα είναι άνευ σημασίας στη Σουηδία μέχρι τον Μάρτιο του 2023. Αυτό δεν συνέβη ακριβώς, αλλά ήταν αρκετά κοντά.
Τα τελευταία 150 χρόνια, οι τεχνολογικές καινοτομίες και η επιχειρηματικότητα έχουν ωθήσει τη χώρα από τη σοβαρή φτώχεια σε μια από τις πλουσιότερες της Ευρώπης.
Η περίπτωση της Σουηδίας είναι ακόμη πιο ιδιαίτερη λόγω του διάχυτου ρόλου των τραπεζών στην υποδομή πληρωμών και ταυτοποίησης. Οι τράπεζες δημιούργησαν την ευρέως χρησιμοποιούμενη εφαρμογή πληρωμών Swish και εκδίδουν επίσης την ηλεκτρονική ταυτότητα που απαιτείται για την πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες όπως η εφορία και τα επιδόματα ασθένειας, αναπηρίας και ανεργίας. Κατά συνέπεια, αν δεν είστε πελάτης τράπεζας, δεν μπορείτε να έχετε πρόσβαση σε αυτές τις δημόσιες υπηρεσίες.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο φόβος της μόλυνσης έκανε το χειρισμό των φυσικών χρημάτων να μοιάζει με κίνδυνο για την υγεία. «Μισώ τα μετρητά. Είναι βρώμικα», όπως το έθεσε ένας Σουηδός επιχειρηματίας τεχνολογίας.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες σε συνδυασμό οδήγησαν σε μια σύγχρονη σουηδική κοινωνία όπου το ψηφιακό χρήμα είναι καλό και τα μετρητά συνδέονται με το έγκλημα και τη βρωμιά. Για τους ανθρώπους που εξακολουθούν να εξαρτώνται από τις πληρωμές με μετρητά, αυτό το στίγμα ενισχύει την αίσθηση του αποκλεισμού τους.
Στη Σουηδία, όπως και σε πολλές άλλες χώρες, η οικονομία χωρίς μετρητά μοιάζει αναπόφευκτη τα επόμενα χρόνια.
naftemporiki.gr
