Η απότομη αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου από το καλοκαίρι του 2021 και η παγκόσμια ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, έχουν πλήξει σκληρά την ευρωπαϊκη βιομηχανία.
Πολλές ευρωπαϊκές χώρες αναγκάστηκαν να αναδιοργανώσουν ριζικά τις προμήθειες φυσικού αερίου. Ενώ το ποσοστό των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ ήταν 45% το 2021, υποχώρησαν εφέτος στο 15%
Το χάσμα στην προσφορά αερίου μειώθηκε χάρη στη σημαντική αύξηση των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Ειδικότερα οι Ηνωμένες Πολιτείες προμήθευσαν σχεδόν το μισό LNG που εισήχθη στην Ευρώπη το 2023, αυξάνοντας σημαντικά τις παραδόσεις τους σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.
Αλλά, ένα χρόνο πριν, τον Ιανουάριο του 2024, ο Τζο Μπάιντεν πήρε μια απόφαση που γέμισε με αβεβαιότητα τις ενεργειακές αγορές του κόσμου και ειδικότερα της Γηραιάς ηπείρου: Σταμάτησαν τις νέες άδειες εξαγωγής LNG στο εξωτερικό, προκειμένου να επανεξεταστούν οι περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις από την αύξηση των εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Τώρα όλα αλλάζουν
Η νέα διοίκηση Τραμπ έρχεται όμως τώρα να άρει αυτούς τους περιορισμούς από την πρώτη μέρα που θα έρθει στην εξουσία. «Ήρθε η ώρα να αρθεί η παύση στις νέες άδειες εξαγωγών LNG και να αποκατασταθεί η αμερικανική ενεργειακή ηγεσία σε όλο τον κόσμο», δήλωσε ο Μάικ Σόμερς, πρόεδρος του Αμερικανικού Ινστιτούτου Πετρελαίου. «Μετά από σχεδόν ένα χρόνο παύσης με πολιτικά κίνητρα που απλώς αποδυνάμωσε την παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια, δεν ήταν ποτέ πιο ξεκάθαρο ότι το αμερικανικό LNG είναι κρίσιμο για την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης για μια προσιτή, αξιόπιστη ενέργεια, υποστηρίζοντας παράλληλα τους συμμάχους μας στο εξωτερικό», τόνισε ο Σομερς.
Η S&P Global δημοσίευσε μια μελέτη στην οποία δείχνουν ξεκάθαρα ότι η συνέχιση του αποκλεισμού στις εξαγωγές LNG θα είχε πολύ σοβαρό αντίκτυπο στο αμερικανικό ΑΕΠ. «Από το 2016, οι εξαγωγές LNG είχαν ενισχύσει το ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 408 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, συνέβαλαν στη δημιουργία 273.000 θέσεων εργασίας και αύξησαν το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 803 δισεκατομμύρια», αναφέρει η S&P Global.
Ως εκ τούτου, εξηγεί ότι «αν συνεχιστεί η παύση, το πλήγμα θα είναι πολύ σημαντικό με «συσσωρευμένη απώλεια άνω των 250 δισ. για το ΑΕΠ του και 100.000 θέσεις εργασίας που δεν θα δημιουργηθούν».
Επιπλέον, αν οι ΗΠΑ δεν εξάγουν LNG στον υπόλοιπο κόσμο, θα αυξηθούν οι παγκόσμιες τιμές λόγω της μεγαλύτερης έλλειψης ενεργειακού εφοδιασμού.
«Αυτό θα είχε καταστροφικές συνέπειες για τις ΗΠΑ μεσοπρόθεσμα, δεδομένου ότι τώρα είναι που διαμορφώνονται οι ενεργειακές διαδρομές σε όλο τον κόσμο και ως εκ τούτου, θα μπορούσε η Αμερική να χάσει βασικές αγορές. «Η παράταση της παύσης στις εξαγωγές LNG θα έθετε σε κίνδυνο την ικανότητα να ενεργεί η Ουάσιγκτον ως αξιόπιστος προμηθευτής ενέργειας στην Ευρώπη και την Ασία», εκτιμά η S&P Global, τονίζοντας ότι οι ΗΠΑ έχουν τέτοια «αφθονία πόρων» που «μετριάζουν κάθε πιθανή αρνητική επίπτωση». Επιπλέον, «η εγχώρια αγορά φυσικού αερίου στις ΗΠΑ είναι μεγαλύτερη από την εξαγωγική αγορά LNG, ελαχιστοποιώντας τον αντίκτυπο των ξένων πωλήσεων στις εγχώριες τιμές».
Ηδη, ο Τραμπ προειδοποίησε την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι πρέπει να καλύψει το τεράστιο ενεργειακό της έλλειμμα με μεγάλες αγορές αμερικανικού πετρελαίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου», όπως αναφέρει σε ανάρτηση του στο Truth Social. Αλλιώς, θα επιβληθούν δασμοί μέχρι τελικής πτώσης», όπως έγραψε χαρακτηριστικά ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ.
Η αντίδραση της ΕΕ
Για την ιστορία, το 59% του φυσικού αερίου που εισέρχεται μέσω αγωγών στην Ευρώπη προέρχεται από χώρες όπως η Νορβηγία, η Αλγερία, η Λιβύη και το Αζερμπαϊτζάν. Το υπόλοιπο 49% εισάγεται με τη μορφή LNG και οι ΗΠΑ είναι ο μεγάλος προμηθευτής. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 50% του υγροποιημένου φυσικού αερίου που φτάνει στα λιμάνια της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, του Βελγίου ή της Ολλανδίας προέρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ηδη, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σημείωσε ότι η ΕΕ εξακολουθεί να εισάγει ενέργεια από τη Ρωσία και αναρωτήθηκε: «Γιατί να μην την αντικαταστήσουμε με το αμερικανικό LNG, το οποίο είναι φθηνότερο και μειώνει τις τιμές της ενέργειας;».
Αλλωστε, η Ευρώπη θυμάται τι συνέβη στην πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, όταν ξεκίνησε έναν εμπορικό πόλεμο με την ΕΕ για τις επιδοτήσεις στην Airbus που κηρύχθηκαν παράνομες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Επί προεδρίας Τραμπ, η Ουάσιγκτον επέβαλε το 2017 δασμούς σε διάφορα ευρωπαϊκά προϊόντα όπως το κρασί, το λάδι, τον χάλυβα και το αλουμίνιο. Ένα χρόνο αργότερα, αυτές οι κυρώσεις περιορίστηκαν και υπήρξε «εκεχειρία» στον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-ΕΕ, με αντάλλαγμα να αυξηθούν κατά 181% οι εισαγωγές αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Οι κλιματικοί κίνδυνοι
Περιβαλλοντικές οργανώσεις αντιτάσσουν πάντως ότι εάν η εξαγωγική ισχύς των ΗΠΑ απελευθερωθεί χωρίς ελέγχους, οι χαμηλότερες τιμές παγκοσμίως θα εκτοπίσουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε άλλα έθνη, οδηγώντας σε αύξηση των παγκόσμιων εκπομπών , γεγονός που θα οδηγήσει προς τα πίσω τον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής. «Μια απεριόριστη αύξηση θα έδινε πλούτο στις εταιρείες LNG, αλλά το κλίμα θα πλήρωνε το τίμημα», αναφέρουν οικολογικές οργανώσεις.
Αλλά και το Αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας θεωρεί ότι η αύξηση των εξαγωγών θα προκαλούσε «σωρευτική αύξηση 711 εκατομμυρίων τόνων διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050, δηλαδή αύξηση 0,05% των παγκόσμιων εκπομπών».
