Η «τρόικα» αναλαμβάνει δράση στις Ηνωμένες Πολιτείες από τις αρχές του χρόνου.
Η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου αντιμετωπίζει μια διόλου κολακευτική κατάσταση στα δημόσια οικονομικά της: Το δημόσιο χρέος, από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια το 1980, είχε ανεβεί στα 20 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2016 όταν εξελέγη για πρώτη φορά ο Ντόναλντ Τραμπ, για να σκαρφαλώσει σήμερα στα 36 τρισεκατομμύρια.
Υπό τις τρέχουσες συνθήκες, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) αναμένει μάλιστα ότι το δημόσιο χρέος θα φθάσει τα 60 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2033.
Δεδομένης αυτής της κατάστασης, η οποία δεν είναι βιώσιμη με την πάροδο του χρόνου, η νέα κυβέρνηση Τραμπ θα πραγματοποιήσει ένα πείραμα που αξίζει να παρακολουθήσουμε προσεκτικά: Δημιούργησε μια υπηρεσία Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE), με επικεφαλής τον Ελον Μασκ και άλλον έναν δισεκατομμυριούχο- τον Βίβεκ Ραμασουάμι.
Δεν πρόκειται φυσικά μια επίσημη υπηρεσία με εκτελεστικές εξουσίες, αλλά μάλλον για μια Προεδρική Συμβουλευτική Επιτροπή που στοχεύει να βοηθήσει την κυβέρνηση να μειώσει τις δαπάνες και να βελτιώσει την αποδοτικότητα του προϋπολογισμού.
Στόχος είναι να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες κατά 2 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, έως το 2029. Ο Έλον Μασκ και αυτό το μικρό πρόβλημα των 36 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Το δημόσιο χρέος αυξάνεται με πολύ γρήγορο ρυθμό- πάνω από 163,7 δισεκατομμύρια δολάρια το μήνα κατά μέσο όρο τον περασμένο χρόνο.
Οι δαπάνες για τόκους χρέους είναι από τις υψηλότερες σε ολόκληρο τον προϋπολογισμό και συνεχίζουν να ανεβαίνουν 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια τον περασμένο χρόνο.
Όλο το χρέος των ΗΠΑ εκδίδεται φυσικά σε δολάρια επομένως, τεχνικά δεν υπάρχει σημείο στο οποίο η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να δηλώσει αδυναμία αποπληρωμής, καθώς η Fed θα μπορούσε θεωρητικά να εκδώσει όλη την προσφορά χρήματος που απαιτείται για την άμεση επιστροφή χρημάτων. Ωστόσο, αυτό θα πυροδοτούσε πρωτοφανή πληθωρισμό, τέτοιου μεγέθους που θα υπονόμευε σοβαρά την οικονομία για δεκαετίες, αν όχι για περισσότερο. «Θα ήταν σαν να σκοτώνετε έναν ασθενή σε μια προσπάθεια να θεραπεύσετε την ασθένεια. Δεν είναι πραγματικά μια λύση», εξηγούν παράγοντες της αγοράς
Υπάρχουν άλλωστε τα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα που παρουσιάζονται σχεδόν κάθε χρόνο από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 και τα οποία δεν φαίνεται πιθανό να μειωθούν στο άμεσο μέλλον, Οι πιο πρόσφατες προβλέψεις του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου δείχνουν ετήσια ελλείμματα περίπου στο 6% την επόμενη δεκαετία, φτάνοντας το 7% το 2034.
Περικοπές με… αλυσοπρίονο
Ο Έλον Μασκ, είναι άλλωστε γνωστός για την εμμονή του με τη μείωση του κόστους στις εταιρείες του και την προσεκτική αξιολόγηση των πιθανών αποδόσεων των επενδύσεών του. Το πιο τρανταχτό παράδειγμα ήταν η μείωση του εργατικού δυναμικού του πρώην Twitter-τώρα Χ -κατά περίπου 80% μετά την εξαγορά της πλατφόρμας από τον Μασκ. «Ισως να έλκεται από την ιδέα του …αλυσοπρίονου του προέδρου της Αργεντινής, Χαβιέρ Μιλέι για τη μείωση των κρατικών δαπανών», λένε παράγοντες της αγοράς.
Αλλωστε, μόνο η Αργεντινή υπό τον Μιλέι έχει αναλάβει μια μείωση των δαπανών του μεγέθους που ο Μασκ σκοπεύει να πραγματοποιήσει.
«Η ίδια αρχή ισχύει, ίσως ακόμη περισσότερο για δημόσιους οργανισμούς, σύμφωνα με τον Μασκ. Σε πολλές από τις πρόσφατες αναρτήσεις του στο Χ, ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο έχει επικρίνει αρκετά δημόσια έργα και πρωτοβουλίες που -κατά τη γνώμη του- είναι ακριβά και περιττά και πρέπει να κοπούν ανάλογα.
Δυστυχώς, συγκεκριμένες λεπτομέρειες σχετικά με το ποιοι τομείς θα επηρεαστούν από τις περικοπές και η πιθανή αποτελεσματικότητα αυτών των μέτρων παραμένουν ασαφείς. Μπορούμε να κάνουμε μόνο εικασίες, με βάση τις δημόσιες δηλώσεις του Μασκ, οι οποίες έχουν τονίσει τις ανησυχίες για πάρα πολλές Ομοσπονδιακές Υπηρεσίες και το υπερβολικά μεγάλο ομοσπονδιακό εργατικό δυναμικό.
Με περικοπές 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ο προϋπολογισμός θα πρέπει να συρρικνωθεί κατά περίπου 30%. Ωστόσο, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει εξαιρέσει από τις περικοπές τις πληρωμές συντάξεων (περίπου 1,45 τρισεκατομμύρια δολάρια το τελευταίο οικονομικό έτος) καθώς και τη δημόσια ασφάλιση υγείας για τους ηλικιωμένους Αμερικανούς (Medicare, δαπάνη 870 δισεκατομμυρίων δολαρίων).
Εξάλειψη κανονισμών
Οι στόχοι της DOGE είναι πάντως η εξάλειψη των κανονισμών που εκδίδουν οι διάφορες ομοσπονδιακές υπηρεσίες με στόχο τη μείωση του μεγέθους της διοίκησης και την εξοικονόμηση του κόστους». Υπάρχουν χιλιάδες κανονισμοί που εκδίδονται από ομοσπονδιακές υπηρεσίε και ο Μασκ θεωρείται ότι οι φορείς αυτοί δεν είχαν την εξουσία να εκδώσουν τους εν λόγω κανονισμούς. Μόλις εντοπιστούν όλοι αυτοί οι κανονισμοί, ο Πρόεδρος Τραμπ μπορεί να τους καταργήσει αμέσως με Εκτελεστικό Διάταγμα».
Οι περικοπές στις αμυντικές δαπάνες είναι επίσης δύσκολα δυνατές λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων στην παγκόσμια πολιτική κατάσταση. Το Πεντάγωνο δαπάνησε 826 δισεκατομμύρια δολάρια το τελευταίο οικονομικό έτος.
