Μια μικρή χώρα στην καρδιά της Ευρώπης φαίνεται να εκτίθεται περισσότερο από κάθε άλλη στη νέα οικονομική ατζέντα του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ και της πολιτικής «Η Αμερική Πρώτα».
Πολλοί την αποκαλούν το «Ντιτρόιτ της Ευρώπης» λόγω της ακμάζουσας αυτοκινητοβιομηχανίας της. Ο λόγος για τη Σλοβακία, η οποία παράγει περισσότερα αυτοκίνητα κατά κεφαλήν από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο. Η υπόσχεση του Τραμπ να επιβάλει γενικούς δασμούς 10% ή 20% σε όλα τα αγαθά που εισέρχονται στις ΗΠΑ απειλεί το στάτους της χώρας ως παγκόσμιου ηγέτη στην παραγωγή αυτοκινήτων.
Ο Τραμπ τη Δευτέρα επανέλαβε τη δέσμευσή του να επιβάλει νέους δασμούς στην Κίνα, τον Καναδά και το Μεξικό αμέσως μόλις αναλάβει την εξουσία. Τα μέτρα περιλαμβάνουν επιπλέον δασμούς 10% σε όλα τα κινεζικά προϊόντα που εισέρχονται στις ΗΠΑ και δασμό 25% σε όλα τα προϊόντα που προέρχονται από τον Καναδά και το Μεξικό.
Το γεγονός ότι η Ευρώπη δεν συμπεριλήφθηκε στην πρώτη ανακοίνωση του Τραμπ για τους δασμούς θα θεωρηθεί ευπρόσδεκτη είδηση για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αν και το μπλοκ των 27 πιθανότατα ανησυχεί ότι είναι απλώς θέμα χρόνου να στρέψει την προσοχή του ο Αμερικανός πρόεδρος στον ευρωπαϊκό κλάδο αυτοκινήτου.
Αυτό θα ήταν ένα πραγματικά σοβαρό πρόβλημα για τη Σλοβακία. Η χώρα των μόλις 5,5 εκατομμυρίων κατοίκων βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο εμπόριο των ΗΠΑ, με τα αυτοκίνητα να αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό μέρος των εξαγωγών της στην αμερικανική αγορά και τον κλάδο να απασχολεί έμμεσα πάνω από 250.000 άτομα.
«Η Σλοβακία έχει μετατραπεί σε ένα Ντιτρόιτ της Ευρώπης», δήλωσε στο CNBC μέσω τηλεφώνου ο Βλαντιμίρ Βάνο, επικεφαλής οικονομολόγος στο Globsec, δεξαμενή σκέψης που εδρεύει στην Μπρατισλάβα. «Το 1990, μετά την πτώση του Σιδηρού Παραπετάσματος, η Σλοβακία παρήγαγε ακριβώς μηδενικά αυτοκίνητα. Αλλά ήταν πολύ ισχυρή σε αυτό που στην τοπική μας γλώσσα θέλουμε να αποκαλούμε ειδικές κατασκευές. Είναι απλώς ένας ωραίος τρόπος για να πούμε παραγωγή όπλων, τεθωρακισμένων οχημάτων, τανκς», εξηγεί ο Βάνο.
Πώς μπήκε στο ραντάρ των μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών
Η γερμανική Volkswagen ήταν η πρώτη αυτοκινητοβιομηχανία που εντόπισε τις δυνατότητες της Σλοβακίας στη μηχανική και την παραγωγή εξαρτημάτων για αυτοκίνητα. Ξεκίνησε με τη συναρμολόγηση κιβωτίων ταχυτήτων για να περάσει γρήγορα στην πλήρη παραγωγή οχημάτων.
Παράλληλα με το εργοστάσιο της Volkswagen στη Μπρατισλάβα, η Peugeot που ανήκει στη Stellantis, η Kia της Hyundai Motor και η Jaguar Land Rover της Tata έχουν δημιουργήσει από τότε κόμβους παραγωγής στη χώρα.
Η σουηδική Volvo το 2022 ανακοίνωσε σχέδια να γίνει η πέμπτη εταιρεία αυτοκινήτων που θα δραστηριοποιηθεί στη χώρα, με ένα εργοστάσιο κλιματικά ουδέτερο να είναι έτοιμο να ανοίξει στην ανατολική Σλοβακία το 2026. Η Volvo είπε το εργοστάσιο αξίας 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ θα κατασκευάζει μόνο ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
Ερωτηθείς σε ποιο βαθμό η Σλοβακία πρέπει να ανησυχεί για την προοπτική των δασμών Τραμπ, ο Βάνο, σημείωσε: «Είναι ανησυχητικό. Αλλά πρέπει να περιμένουμε να δούμε». Πρόσθεσε ότι ενώ φαίνεται πως η Σλοβακία μπορεί να κάνει «πολύ λίγα» βραχυπρόθεσμα, οι αυτοκινητοβιομηχανίες της χώρας έχουν αποδείξει ότι είναι σχετικά καλές στην αντιμετώπιση των προκλήσεων στο παρελθόν.
Η Σλοβακία, εν τω μεταξύ, είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας επιβατικών αυτοκινήτων της Ευρώπης στις ΗΠΑ, μαζί με τη Σουηδία, με εξαγωγές αξίας 4 δισεκατομμυρίων ευρώ στις ΗΠΑ το 2023. Οι εξαγωγές επιβατικών αυτοκινήτων της Σλοβακίας αντιπροσωπεύουν σχεδόν τα τρία τέταρτα (74%) του συνολικού πακέτου εξαγωγών της προς την αμερικανική αγορά, αφήνοντας τη χώρα έντονα εκτεθειμένη στην επικείμενη απειλή των δασμών Τραμπ.
Υπό απειλή και η Γερμανία
Η Γερμανία απειλείται επίσης. Είναι μακράν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας επιβατικών αυτοκινήτων της περιοχής στις ΗΠΑ, με εξαγωγές αξίας 23 δισεκατομμυρίων ευρώ πέρυσι, σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από την Eurostat και την ING Research. Αντιστοιχούν στο 15% των συνολικών εξαγωγών της Γερμανίας στις Η.Π.Α. Οι γίγαντες αυτοκινήτων της Ευρώπης αντιμετωπίζουν μια «τέλεια καταιγίδα» προκλήσεων, σχολίασε ο οικονομολόγος της ING, Ρίκο Λούμαν.
Όπως εξήγησε ο Λούμαν, ανώτερος οικονομολόγος στον τομέα των μεταφορών και της εφοδιαστικής στην ολλανδική τράπεζα ING, η προοπτική των αμερικανικών δασμών στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα είναι πιθανό να επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την κακή κατάσταση της γερμανικής οικονομίας. Ήδη έχουν σοκάρει τους Γερμανούς τα λουκέτα σε εργοστάσια και οι μαζικές απολύσεις από σειρά μεγάλων βιομηχανιών.
«Είναι η καρδιά της μεταποιητικής βιομηχανίας, σωστά;» είπε ο Λούμαν στο CNBC μέσω βιντεοκλήσης. «Η αυτοκινητοβιομηχανία συνδέεται τελικά με τη βιομηχανία χάλυβα και τη χημική βιομηχανία, επομένως είναι η πλήρης αλυσίδα εφοδιασμού που εμπλέκεται εδώ».
