Δεν είναι κρυφό ότι ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Τζερόμ Πάουελ διατηρούν ψυχροπολεμικές σχέσεις από το 2018, όταν ο δεύτερος εξόργισε τον πρώτο με την πολιτική του για τα επιτόκια. Τώρα η ομάδα του Τραμπ διαρρέει ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ σχεδιάζει να απολύσει τον Πάουελ και ο Έλον Μασκ σπεύδει να στείλει σήμα ότι στηρίζει την ιδέα κατάργησης της ανεξαρτησίας της Federal Reserve.
Την περασμένη εβδομάδα δημοσιογράφοι ρώτησαν ανοιχτά τον Τζερόμ Πάουελ εάν θα παραιτηθεί, σε περίπτωση που ο Λευκός Οίκος του το ζητήσει. Η απάντησή του σύντομη και ξεκάθαρη: «Όχι». Οι επίμονοι δημοσιογράφοι τότε έθεσαν δεύτερο ερώτημα: Μπορεί ο νέος πρόεδρος να τον αποπέμψει; Η απάντηση και πάλι σαφής: «Δεν επιτρέπεται από τον νόμο».
Μόνο που οι νόμοι μπορούν και να αλλάξουν. Ήδη κυκλοφορούν στα social media θέσεις και ερμηνείες «ειδικών», σύμφωνα με τις οποίες το Σύνταγμα των ΗΠΑ ορίζει ότι η Federal Reserve θα πρέπει να είναι υπό τον έλεγχο του εκάστοτε προέδρου και να αναφέρεται σε αυτόν. Κάτι τέτοιο βεβαίως θα σήμαινε ότι ξαφνικά ο πανίσχυρος αυτός θεσμός θα έπαυε να είναι μία ανεξάρτητη νομισματική αρχή και θα μπορούσε να εξελιχθεί σε πολιτικό εργαλείο.
Μάλιστα ο Έλον Μασκ, ο οποίος όπως όλα δείχνουν θα έχει ρόλο και επιρροή στις αποφάσεις Τραμπ, έσπευσε να αναδημοσιεύσει μία τέτοια ανάρτηση από τον γερουσιαστή Μάικ Λι, δείχνοντας ότι ενστερνίζεται την άποψη που λέει ότι η ανεξαρτησία της Fed έχει φτάσει σε βαθμό που δεν υποστηρίζεται από το συνταγματικό δίκαιο.
— Elon Musk (@elonmusk) November 8, 2024
Θα τα πουν στα δικαστήρια;
Οι ακλόνητες απαντήσεις του Πάουελ αποκαλύπτουν, όπως σημειώνει η Wall Street Journal σε σημερινό της δημοσίευμα, ότι οποιαδήποτε απόπειρα εξαναγκασμού του Πάουελ να αποχωρήσει πριν λήξει η θητεία του το 2026, πιθανότατα θα οδηγήσει σε μια άνευ προηγουμένου δικαστική μάχη – για την οποία μάλιστα οι αξιωματούχοι της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ προετοιμάζονται σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα από το 2018. Η απάντηση σε ένα «απολύεσαι», θα ήταν «θα τα πούμε στα δικαστήρια».
«Εάν ο πρόεδρος των ΗΠΑ πετύχαινε να απομακρύνει τον Πάουελ, θα σήμαινε ότι κάθε μελλοντικός διοικητής της Fed θα κινδύνευε με απομάκρυνση αν δεν αρέσει στον πρόεδρο», δήλωσε στη WSJ ο Σκοτ Άλβαρεζ, ο οποίος υπηρέτησε ως γενικός σύμβουλος της Fed από το 2004 έως το 2017.«Δεν νομίζω ότι αυτό είναι ένα προηγούμενο που θα ήθελε να δημιουργήσει ο Τζέι (Πάουελ) και γι’ αυτό νομίζω ότι θα το παλέψει. Αυτό θα ήταν ένα τρομαχτικό προηγούμενο», συμπλήρωσε. Ουσιαστικά αυτό που φοβούνται στη Fed είναι μία κατάσταση ανάλογη με εκείνη που έζησε η Τουρκία για ένα μεγάλο διάστημα, όταν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καταρατομούσε τον έναν κεντρικό τραπεζίτη μετά τον άλλο.
Σίγουρα, ο Πάουελ και άλλοι ανώτεροι αξιωματούχοι της Fed προσπάθησαν προεκλογικά να αποφύγουν να πουν οτιδήποτε προκλητικό για τον Τραμπ ή τις εκλογές. Δεεν επιδίωξαν σε καμία περίπτωση να θέσουν δημόσια το ζήτημα πιθανής απομάκρυνσής του και της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας. Επανεμφανίστηκε ως θέμα την περασμένη εβδομάδα μόνο ως απάντηση σε επανειλημμένες υποθετικές ερωτήσεις.
Ίσως όλα μείνουν στη σφαίρα των σεναρίων
Θα πρέπει πάντως να επισημάνουμε ότι παρά το γεγονός ότι το ζήτημα απασχολεί έντονα τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης τα τελευταία 24ωρα, o Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει κάνει καμία αναφορά εδώ και μήνες, που να αφήνει να εννοηθεί ότι είναι στις προτεραιότητές του να διώξει τον Πάουελ από τη θέση. Σε σχετική ερώτηση από το Bloomberg τον περασμένο Ιούνιο είχε μάλιστα απαντήσει: «Θα τον άφηνα να τελειώσει τη θητεία του, ειδικά αν πίστευα ότι έκανε το σωστό».
Οι άνθρωποι που συμβουλεύουν τον Τραμπ για το θέμα, σύμφωνα με τη WSJ, δεν συμφωνούν οι ίδιοι για το πόσο μακριά πρέπει να φτάσει ο πρόεδρος. Όσοι έχουν εμπειρία σε αγορές, τον έχουν συμβουλεύσει να μην αντικαταστήσει τον Πάουελ. Ο Σκοτ Μπέσεντ, διαχειριστής επενδύσεων που είναι επί του παρόντος σύμβουλος του εκλεγμένου προέδρου, είπε τον περασμένο μήνα ότι ο Τραμπ θα έπρεπε να ανακοινώσει ποιον προορίζει για διάδοχο του Πάουελ, ώστε να μετατρέψει τον τελευταίο σε «κουτσή πάπια». Σε συνέντευξή του την περασμένη εβδομάδα, ο Μπέσεντ είπε με βάση την πρόσφατη κριτική, που δέχθηκε η ιδέα του, δεν πίστευε πλέον ότι αξίζει να επιμείνει.
Άλλοι σύμβουλοι του Τραμπ τάσσονται υπέρ μίας πιο ευθείας αμφισβήτησης του Πάουελ. Πιστεύουν ότι η κεντρική τράπεζα και οι υποστηρικτές της στην Ουάσιγκτον και στη Wall Street έχουν ανάγει σε φετίχ την ανεξαρτησία της Fed σε βαθμό που δεν υποστηρίζεται από το συνταγματικό δίκαιο και δεν είναι καλό για την οικονομία.
