Για την Κίνα, η πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο ήταν μια βόλτα με… τρενάκι. Αλλά πριν από τη δεύτερη, το Πεκίνο προετοιμάζεται τώρα για έναν μεγάλο εμπορικό πόλεμο.
Πιθανώς η πιο δραστική συνέπεια για την Κίνα -εάν ο Τραμπ τηρήσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις – είναι η απειλή του να επιβάλει ειδικούς δασμούς 60% σε όλες τις κινεζικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με υπολογισμούς Κινέζων οικονομολόγων, δασμοί 60% θα μπορούσαν να προκαλέσουν συρρίκνωση της αναμενόμενης οικονομικής ανάπτυξης κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες, δηλαδή κατά το ήμισυ.
Αυτό θα ήταν ένα σημαντικό πλήγμα για την ήδη ασταθή κινεζική οικονομία, η οποία υποφέρει από υψηλή ανεργία των νέων, μια συνεχιζόμενη κρίση στην αγορά ακινήτων και στο εθνικό χρέος.
Κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, η Ουάσιγκτον επέβαλε δασμούς αξίας άνω των 360 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε κινεζικά προϊόντα.
Τα τιμωρητικά αυτά μέτρα ανάγκασαν το Πεκίνο να κάτσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Το 2020, οι δύο πλευρές υπέγραψαν μια εμπορική συμφωνία στην οποία η Κίνα δεσμεύτηκε να προσαρμοστεί και να υιοθετήσει μέτρα για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και να εισάγει επιπλέον 200 δισεκατομμύρια δολάρια σε αγαθά, από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Και αυτή τη φορά, οι δασμοί θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως μέσο άσκησης πίεσης για την έναρξη διαπραγματεύσεων, εξηγεί ο καθηγητής νομικής Χένρι Γκάο από το Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης, ο οποίος ερευνά το διεθνές εμπόριο. «Δεδομένης της αδύναμης οικονομικής θέσης της Κίνας αυτή τη στιγμή, αναμένω ότι θα υπάρξει μεγαλύτερη προθυμία για συζήτηση», εκτιμά.
Πίεση και για το Ουκρανικό
Ο Τραμπ μπορεί επίσης να θέλει να χρησιμοποιήσει τις εμπορικές συνομιλίες για να εξασφαλίσει την υποστήριξη του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ στη διαπραγμάτευση ενός ψηφίσματος για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία – τον οποίο ο Ρεπουμπλικάνος ηγέτης έχει υποσχεθεί να τελειώσει γρήγορα.
Ο Τραμπ δεν έχει πει πώς θα το πετύχει, αλλά και στο παρελθόν είχε ζητήσει τη βοήθεια του Σι, όταν είχε να κάνει με τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν.
«Αυτή η δυναμική θα μπορούσε τώρα να επαναληφθεί, εξηγεί ο Γουάνγκ Χουιγιάο, ιδρυτής του think tank Center for China and Globalization, με έδρα το Πεκίνο. «Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος τόσο της Ρωσίας όσο και της Ουκρανίας», τονίζει ο κινέζος καθηγητής. «Αυτοί οι στενοί οικονομικοί δεσμοί δίνουν στην Κίνα μια μοναδική ευκαιρία να παίξει μεγαλύτερο ρόλο στις ειρηνευτικές προσπάθειες».
Αλλά και οι οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Μόσχα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 προκαλούν μεγάλη ανησυχία στην Κίνα.
Οι ΗΠΑ δεν θα δίσταζαν να επιβάλουν κυρώσεις στις εμπορικές τράπεζες της Κίνας, για παράδειγμα λόγω των επιχειρηματικών τους σχέσεων με τη Ρωσία ή για άλλους λόγους.
Ο φόβος των αμερικανικών κυρώσεων
Η Κίνα μείωσε μάλιστα την κατοχή ομολόγων του Δημοσίου των ΗΠΑ κατά περίπου ένα τρίτο τα τελευταία τρία χρόνια-στα 774,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Μόνο τον Αύγουστο, το Πεκίνο πούλησε 1,9 δισεκατομμύρια δολάρια σε αμερικανικά ομόλογα. Ο λόγος είναι η ανησυχία για πιθανές κυρώσεις των ΗΠΑ.
Τα συναλλαγματικά αποθέματα της Κίνας φτάνουν τα 3,3 τρισεκατομμύρια δολάρια και το Πεκίνο θεωρεί πώς πρέπει επειγόντως να προσαρμόσει τη στρατηγική του, λέει ο Ζανγκ Μινγκ, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Οικονομικών και Τραπεζών στην Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών. Και δεν είναι μόνος.
Όπως γράφει η South China Morning Post, ο φόβος για πιθανές μελλοντικές κυρώσεις των ΗΠΑ έχουν προκαλέσει συναγερμό στους πολιτικούς κύκλους του Πεκίνου.
Υπάρχει άλλωστε ένα σενάριο στο οποίο ο Τραμπ έχει απειλήσει με ακόμη υψηλότερους δασμούς -100 έως 200%- στα κινεζικά προϊόντα: σε περίπτωση εισβολής της Κίνας στην Ταϊβάν.
Αν και οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν την Ταϊβάν ως χώρα, είναι ο ισχυρότερος υποστηρικτής και ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων στην κυβέρνηση της Ταιπέι.
Ο Ζου Φενγκ, ειδικός στις διεθνείς σχέσεις στο Πανεπιστήμιο της Ναντζίνγκ θεωρεί πάντως απίθανο ο Τραμπ να υποστηρίξει ξαφνικά την ανεξαρτησία της Ταϊβάν.
Σύμφωνα με τα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης, στο συγχαρητήριο μήνυμά του προς τον Τραμπ μετά τη νίκη του, ο Σι Τζιπινγκ ζήτησε να ξεπεραστούν οι διαφορές μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας και να ξεκινήσει μια νέα εποχή. Μένει να δούμε πώς θα είναι αυτή η «νέα εποχή».
