Πριν από 15 χρόνια, τον Σεπτέμβριο του 2009, ο τότε πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου είχε εξαγγείλει από το βήμα της ΔΕΘ πως στόχος του ήταν να μετατραπεί η Ελλάδα σε «Δανία του Νότου». Έκτοτε βέβαια πολύ νερό κύλησε στον Θερμαϊκό, η χώρα χρεοκόπησε και με τρία μνημόνια το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 25%. Και ενώ το ελληνικό δημόσιο χρέος ξεπέρασε ακόμη και το 170% του ΑΕΠ για να μειωθεί τελευταία στο 163%, η Δανία συνεχίζει να γράφει εκπληκτικά αποτελέσματα στην οικονομία της.
Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η Δανία βρίσκεται κοντά στο σημείο να μειώσει το δημόσιο χρέος της στο 27% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια.
Οι τράπεζες στην Κοπεγχάγη έφτασαν μάλιστα στο σημείο να εκτιμούν ότι το δημόσιο χρέος θα πέσει τόσο πολύ, ώστε να φοβούνται ένα σενάριο «έλλειψης» κρατικών ομολόγων, που είναι απαραίτητα για τις καθημερινές δραστηριότητες και τη διατήρηση της ρευστότητας στην αγορά.
Η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση της Δανίας έχει κατορθώσει να συσσωρεύσει ένα βουνό ρευστότητας, χάρη στα τεράστια δημοσιονομικά πλεονάσματα. Προχώρησε μάλιστα σε μια μεγάλη κρατική κατάθεση στην Κεντρική Τράπεζα, που σήμερα είναι γύρω στο 8% του ΑΕΠ. Όπως εξηγεί ο Γιαν Στόρουπ Νίλσεν, επικεφαλής οικονομολόγος στη Nordea, ο λόγος για αυτή τη μεγάλη κατάθεση είναι ότι το δανέζικο υπουργείο Οικονομικών έχει εκδώσει περισσότερα κρατικά ομόλογα από όσα χρειάζεται, τόσο για να διατηρήσει επαρκή ρευστότητα στην αγορά κρατικών ομολόγων της Δανίας, όσο και επειδή έχουν εκπλαγεί από τη χαμηλή ανάγκη για χρηματοδότηση. «Πιστεύουμε ότι το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα συνεχίσει να μειώνεται τα επόμενα χρόνια, αλλά μάλλον δεν θα πέσει κάτω από το 20% στο άμεσο μέλλον», σημειώνει ο ειδικός της Nordea. «Κάθε χρόνο περισσεύουν δισεκατομμύρια, κάτι που η κυβέρνηση δεν είχε υπολογίσει, επομένως τα σχέδια έκδοσης χρέους έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τις ανάγκες της χώρας. Αυτή τη στιγμή, το δημόσιο χρέος είναι περίπου 30% του ΑΕΠ», αναφέρει.
Γιγαντιαία πλεονάσματα
Η Δανία είναι η χώρα της ΕΕ με το μεγαλύτερο δημοσιονομικό πλεόνασμα. Από τις αρχές του 2021, κάθε τρίμηνο καταγράφει πλεόνασμα στα δημόσια οικονομικά. Μόνο το 2023, το συνολικό πλεόνασμα ήταν 3,3% του ΑΕΠ. Η ισχύς των δημόσιων οικονομικών υποστηρίχθηκε από τη σημαντική ανάκαμψη της απασχόλησης. Το ποσοστό ανεργίας είναι μόλις 2,5%. Αυτό βοηθά στην αύξηση των εσόδων της κυβέρνησης από φόρους εισοδήματος και ταυτόχρονα μειώνει δαπάνες όπως επιδόματα ανεργίας. «Αυτό παρέχει υψηλό βαθμό ελευθερίας όσον αφορά τον σχεδιασμό της δημοσιονομικής πολιτική», λέει ο Στόρουπ Νίλσεν.
Σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν, το 2020 – μεσούσης της πανδημίας – το δημοσιονομικό πλεόνασμα της Δανίας ήταν πάνω από ένα δισ. ευρώ, παρά το γεγονός ότι οι δημόσιες δαπάνες εκτοξεύτηκαν για να αντισταθμίσουν τις επιπτώσεις του Covid. Τα τρία επόμενα χρόνια μάλιστα το δημοσιονομικό πλεόνασμα έφτασε στα 13 και 11 δισ. Ποσά διόλου ευκαταφρόνητα, αφού η Δανία είναι μια χώρα με μόλις έξι εκατομμύρια κατοίκους και ΑΕΠ περίπου 380 δισ. ευρώ.
Αυτά τα πλεονάσματα έχουν ξεπεράσει το 3% του ΑΕΠ σε αρκετές περιπτώσεις, γεγονός που επέτρεψε τη μείωση του δημόσιου χρέους στο 33% του ΑΕΠ – το χαμηλότερο σε όλη την Ευρώπη, με εξαίρεση το Λουξεμβούργο, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat.
Ο ρόλος της απώλειας …βάρους
Η κεντρική τράπεζα της Δανίας προβλέπει μάλιστα σημαντικά μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη για το τρέχον έτος.
Ένας λόγος: η επιτυχία της φαρμακευτικής εταιρείας Novo Nordisk, η οποία έφερε στην αγορά τα δημοφιλή φάρμακα για την απώλεια βάρους και τη θεραπεία του διαβήτη με τις εμπορικές ονομασίες Wegovy και Ozempic. Η Ozempic και η Wegovy βοήθησαν τη Novo Nordisk να πετύχει ρεκόρ πωλήσεων και την έκαναν την πιο πολύτιμη εισηγμένη εταιρεία στην Ευρώπη, μπροστά από τον γαλλικό όμιλο ειδών πολυτελείας LVMH.
Η οικονομική επιτυχία της φαρμακευτικής εταιρείας Novo Nordisk τονώνει την οικονομία ολόκληρης της χώρας. Η κεντρική τράπεζα της Δανίας έχει σχεδόν διπλασιάσει τις προβλέψεις της για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Οι νομισματικές αρχές προέβλεψαν σήμερα ότι το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,4%φέτος. Προηγουμένως, η πρόβλεψη ήταν 1,3%
Η φαρμακευτική βιομηχανία
Η παραγωγή της φαρμακευτικής βιομηχανίας αυξήθηκε κατά λίγο περισσότερο από 15% το 2023. Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο, έως και το 70% της αύξησης του ΑΕΠ της Δανίας μπορεί πλέον να αποδοθεί στον φαρμακευτικό τομέα.
Εκτός από την επιτυχία της Novo Nordisk, η επανεκκίνηση του κοιτάσματος φυσικού αερίου της Δανίας Tyra αυτόν τον μήνα ανεβάζει επίσης τις οικονομικές προοπτικές. «Χωρίς αυτούς τους δύο παράγοντες, εκτιμούμε ότι η οικονομία της Δανίας θα αναπτυσσόταν μόνο κατά 0,8% φέτος», δήλωσε ο επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας, Κρίστιαν Κέτελ Τόμσεν.
