Η ρωσική πόλη Καζάν ετοιμάζεται να φιλοξενήσει μια συνάντηση με παγκόσμιες προεκτάσεις, από τις 22 έως τις 24 Οκτωβρίου – τη σύνοδο κορυφής των BRICS, που εκπροσωπούν μέχρι τώρα 9 χώρες με συνολικό πληθυσμό 3,7 δισεκατομμύρια ανθρώπους, το 46% του παγκόσμιου πληθυσμού, το 37,6% του ΑΕΠ και το 70% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου.
Σύμφωνα με το Κρεμλίνο, τουλάχιστον 24 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων έχουν ήδη επιβεβαιώσει τη συμμετοχή τους, στους οποίους θα προστεθούν και οκτώ υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι από άλλες χώρες. Ανακοινώθηκε επίσης η παρουσία του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
Η επιλογή του χρόνου της διοργάνωσης δεν είναι ασήμαντη, καθώς διεξάγεται μόλις δύο εβδομάδες πριν τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου. Συμβολικά, επίσης, έχει ιδιαίτερη σημασία για τη Ρωσία. Ο πρόεδρος Πούτιν βλέπει τη σύνοδο αυτή ως μια ευκαιρία για να σπάσει τη διπλωματική απομόνωση της Μόσχας, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Ανάμεσα στους ηγέτες που θα μετάσχουν είναι ο κινέζος πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, βασικός σύμμαχος της Ρωσίας, αλλά και ο τούρκος ομόλογός του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που φιλοδοξεί να ενταχθεί στην ομάδα των BRICS.
H πρόσφατη διεύρυνση των BRICS με την ενσωμάτωση νέων μελών όπως η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος, τα Εμιράτα και το Ιράν, ενισχύει το βάρος του μπλοκ στη διεθνή σκηνή.
Αυτή η επέκταση καταδεικνύει τη φιλοδοξία των BRICS να γίνουν ένα σημαντικό αντίβαρο στη δυτική ηγεμονία. «Θέλουν να αποτελέσουν αντίβαρο στα κράτη της G7 και συζητούν μια εναλλακτική νομισματική δύναμη στο δολάριο, το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα», αναφέρουν στη «Ναυτεμπορική» Ευρωπαίοι διπλωμάτες στις Βρυξέλλες.
«Στόχος των BRICS είναι να μεταρρυθμίσουν το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά και να σπάσουν την παντοκρατορία του αμερικανικού δολαρίου, με στόχο – όπως λένε – έναν δικαιότερο, πολυπολικό κόσμο που θα ωφελεί τον Παγκόσμιο Νότο», προσθέτουν οι ίδιες πηγές.
Νέα διεθνής πλατφόρμα συναλλαγών
Στη σύνοδο θα συζητηθεί επίσης η λεγόμενη «BRICS Bridge» – ένα διατραπεζικό σύστημα που θα βασίζεται σε μια υπερεθνική πλατφόρμα πληρωμών και θα λειτουργεί παρόμοια με το δυτικό Swift, που ελέγχεται από τις ΗΠΑ και χρησιμοποιείται από περίπου 11.000 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε κάπου 200 χώρες.
Οι BRICS φιλοδοξούν οι τραπεζικές πληρωμές να πραγματοποιούνται στα εθνικά νομίσματα των χωρών-μελών, μέσω της «Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας», η οποία δημιουργήθηκε το 2015 και στα εννιά χρόνια λειτουργίας της έχει χρηματοδοτήσει πάνω από 100 έργα υποδομής στις χώρες μέλη και άλλες αναδυόμενες οικονομίες, διαθέτοντας συνολικά πάνω από 35 δισ. δολάρια.
Στόχος επίσης είναι η διατήρηση της εθνικής κυριαρχίας των μεμονωμένων χωρών, χωρίς τη δημιουργία υπερεθνικών θεσμών. Αυτό θα προωθούσε το εμπόριο μεταξύ των εταίρων, διευκολύνοντας τις συναλλαγές μεταξύ κυβερνήσεων, εταιρειών και ιδιωτών.
Η φιλοδοξία των BRICS είναι να αποδυναμώνονται όλο και περισσότερο οι δυτικές κυρώσεις, με μια νέα νομισματική και χρηματοοικονομική τάξη για την προστασία των χωρών του Παγκόσμιου Νότου από την επιρροή του δολαρίου.
Νόμισμα “R5”
Η Ρωσία είναι ένας από τους κύριους υποστηρικτές της αποδολαριοποίησης, ειδικά μετά τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Η Ρωσία έχει ήδη αυξήσει σημαντικά τη χρήση του ρουβλίου και άλλων νομισμάτων στο εμπόριό της, κυρίως με την Κίνα.
Το πάγωμα, όμως, των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων σε δυτικές τράπεζες και οι οικονομικοί περιορισμοί έχουν εγείρει ανησυχίες και σε άλλες χώρες σχετικά με την ασφάλεια των αποθεμάτων τους σε δολάρια. Αυτό οδήγησε ορισμένες χώρες να διαφοροποιήσουν τα διεθνή τους συναλλαγματικά αποθέματα
Ουσιαστικά, οι BRICS θέλουν να ενισχύσουν το κίνημα για την «αποδολαριοποίηση», καθώς το αμερικανικό νόμισμα γίνεται όλο και λιγότερο σημαντικό, αντιπροσωπεύοντας μόνο το 45% των διεθνών συναλλαγών.
Στο πλαίσιο αυτό, στη σύνοδο του Καζάν θα συζητηθεί και η δημιουργία ενός ενιαίου νομίσματος-αντίβαρου του δολαρίου.
Η Μόσχα προτείνει μάλιστα το νέο νόμισμα να ονομαστεί R5, καθώς όλα τα νομίσματα των πέντε ιδρυτικών χωρών ξεκινούν με το γράμμα R: το Ρεάλ της Βραζιλίας, το ρούβλι, η Ινδική ρουπία, το κινεζικό ρενμίνμπι και το νοτιοαφρικάνικο ραντ.
Το R5 θα μπορούσε να είναι ψηφιακό και να εκδίδεται από κάθε τράπεζα, χωρίς παρεμβολές των Κεντρικών Τραπεζών. Θα χρησιμοποιείται για διεθνείς συναλλαγές που θα μπορούσε επίσης να χρησιμεύσει ως μέσο αποταμίευσης.
Η δυσπιστία της Ουάσιγκτον
Η Ουάσιγκτον βλέπει βέβαια την αποδολαριοποίηση μεταξύ των χωρών του BRICS με μεγάλη καχυποψία και είναι πιθανό να παρέμβει για να εμποδίσει αυτές τις πρωτοβουλίες.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, όμως, ανέδειξε τις γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ των δυνάμεων Δύσης και Ανατολής. Επιτάχυνε, δηλαδή, τη διαδικασία της αποδολαριοποίησης και οδήγησε στην αναμόρφωση της παγκόσμιας τάξης.
Ο πόλεμος οδήγησε τη Ρωσία να ενισχύσει τις συμμαχίες της με χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία και το Ιράν, οι οποίες προσπαθούν επίσης να μειώσουν την εξάρτησή τους από το δολάριο.
Η Βραζιλία έχει αρχίσει να επιτρέπει το εμπόριο σε κινεζικό Ρενμίμπι.
Η Ινδία έχει ξεκινήσει συνομιλίες με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για τη χρήση της ρουπίας στο εμπόριο, εκτός πετρελαίου.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν δείξει ενδιαφέρον για τη χρήση νομισμάτων εκτός του δολαρίου για τις εμπορικές τους δραστηριότητες, κυρίως στο εμπόριο πετρελαίου και μη πετρελαίου.
Η Σαουδική Αραβία, επίσης, για πρώτη φορά μετά από 48 χρόνια, εξέφρασε την προθυμία της να πραγματοποιήσει συναλλαγές σε άλλα νομίσματα, εκτός του δολαρίου, γεγονός που θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου.
Το Ιράν, επίσης, χρησιμοποιεί το ευρώ και άλλα νομίσματα αντί για το δολάριο, σε διεθνείς συναλλαγές, εν μέρει για να παρακάμψει τις αμερικανικές κυρώσεις.
Αλλά και η Τουρκία, που φιλοδοξεί να ενταχθεί στους BRICS, έχει συνάψει συμφωνίες ανταλλαγής νομισμάτων με πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ρωσίας, για να διευκολύνει το εμπόριο με βάση τη λίρα και να μειώσει την εξάρτηση από το δολάριο.
