Ο γεωπολιτικός συναγερμός επιστρέφει στις αγορές πετρελαίου, αν και είχε υποχωρήσει στο παρασκήνιο εδώ και καιρό.
Οι φόβοι για κλιμάκωση της Ισραηλινο-ιρανικής σύγκρουσης και οι απειλές του Ισραήλ για επίθεση στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν, οδηγούν σήμερα στην αύξηση των τιμών του μαύρου χρυσού: Το Brent διαπραγματεύεται πάνω από το ψυχολογικό όριο των 75 δολαρίων στα 75,43 δολάρια το βαρέλι ,καταγράφοντας αύξηση 2,07% και το αμερικανικό αργό στα 71,68 δολάρια (+2,25%). Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Σεπτέμβριο, το πετρέλαιο ήταν φθηνότερο από ό,τι ήταν εδώ και μερικά χρόνια.
Η Bank of America προειδοποίησε το 2023 ότι η τιμή του αργού πετρελαίου θα μπορούσε να εκτοξευθεί στα ύψη «αν οι ροές μέσω των Στενών σταματήσουν για μια σημαντική περίοδο». Ποια είναι η εκτίμηση των ειδικών της Τράπεζας σε μια τέτοια περίπτωση; «Το αργό πετρέλαιο θα μπορούσε να εκτιναχθεί πάνω από τα 250 δολάρια το βαρέλι.
Αν η σύγκρουση κλιμακωθεί, θα οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση των τιμών του πετρελαίου. Αλλά αυτό είναι ένα ριψοκίνδυνο στοίχημα. Γιατί χωρίς κλιμάκωση δεν υπάρχει λόγος για υψηλότερες τιμές. Διαρθρωτικά, άλλωστε η ζήτηση για πετρέλαιο αυτή τη στιγμή αποδυναμώνεται. Οι ΗΠΑ παράγουν περισσότερο από ποτέ και η Λιβύη πρόκειται να ξεκινήσει ξανά την παραγωγή πετρελαίου. Ταυτόχρονα, η κατανάλωση στην Κίνα είναι υποτονική επειδή η οικονομία αναπτύσσεται πιο αργά. Επομένως, η τιμή του πετρελαίου θα εξαρτηθεί μόνο από την κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Και αυτό είναι τόσο δύσκολο όσο ακούγεται.
Τα Στενά του Ορμούζ
Ο φόβος είναι αν το Ιράν θα επιχειρήσει να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ– τη σημαντικότερη πετρελαϊκή αρτηρία στον κόσμο, σε περίπτωση μιας μεγάλης ισραηλινής αεροπορικής επιχείρησης στα διϋλιστήρια του Ισφαχάν ή στις πλατφόρμες μεταφοράς πετρελαίου στον Κόλπο.
Το 2022, η ροή πετρελαίου από τα Στενά του Ορμούζ ήταν κατά μέσο όρο 21 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Οι ροές μέσω των Στενών του Ορμούζ το 2022 και το πρώτο εξάμηνο του 2023 αντιπροσώπευαν περισσότερο από το ένα τέταρτο του συνολικού πετρελαίου που διακινείται δια θαλάσσης ,παγκοσμίως. Επιπλέον, περίπου το ένα πέμπτο του παγκόσμιου εμπορίου υγροποιημένου φυσικού αερίου διήλθε επίσης από τα Στενά, σύμφωνα με το Αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας.
Το Ιράν είναι «μόνο» του
Το γεγονός οι αυξήσεις στο πετρέλαιο δεν είναι ακόμη πολύ μεγάλες οφείλεται στις εκτιμήσεις των επενδυτών που εξακολουθούν να εμπιστεύονται ότι το αργό θα παραμείνει «στο περιθώριο» αυτής της κλιμάκωσης. «Η αγορά πετρελαίου ήταν μέχρι στιγμής εξαιρετικά βραχυπρόθεσμη και εφησυχασμένη σχετικά με τον γεωπολιτικό κίνδυνο», αναλύει ο Μπομπ ΜακΝάλι, πρόεδρος της Rapidan Energy Group. «Το ασφάλιστρο κινδύνου για το αργό πετρέλαιο θα αυξηθεί μόνο εάν η αγορά δει μια κλιμάκωση που θα επηρέαζε άμεσα τις υποδομές ή τις ροές ενέργειας ή εάν το Ισραήλ επιτεθεί σε κρίσιμες υποδομές που θα απειλούσαν το καθεστώς», επισημαίνει.
Σε αντίθεση με το παρελθόν, σήμερα πολλές από τις χώρες που περιβάλλουν το Ισραήλ είναι σύμμαχοι με το εβραϊκό κράτος: Η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος, το Ομάν, η Ιορδανία, το Μαρόκο, ακόμη και το Κατάρ έχουν φιλικές σχέσεις με το Ισραήλ. Πιθανώς ποτέ στην ιστορία το Ισραήλ δεν είχε τόσο καλή σχέση με χώρες που μέχρι πρόσφατα ήταν εχθροί του. Αν και τα Στενά του Ορμούζ ελέγχονται σε μεγάλο βαθμό από το Ιράν, οι υπόλοιπες αραβικές χώρες μπορεί να βρουν άλλες διεξόδους για την μεταφορά του πετρελαίου και του LNG του Κατάρ.
Ο Φρέντερικ Κέμπε, πρόεδρος και εκτελεστικός διευθυντής του Atlantic Council τονίζει αυτή τη «μοναξιά» της Τεχεράνης, σημειώνοντας ότι οι χώρες που υπέγραψαν τις Συμφωνίες του Αβραάμ με το Ισραήλ το 2020 δεν έχουν εγκαταλείψει την ελπίδα να επιστρέψουν στον δρόμο της εξομάλυνσης των σχέσεων με το εβραϊκό κράτος. «Ουδεμία από αυτές τις χώρες έχει διακόψει τους δεσμούς με το Ισραήλ ή έχει αποσυρθεί από τις συμφωνίες του Αβραάμ», λέει ο Κέμπε.
Ο Αμερικανικός παράγοντας
Αν και το Ισραήλ αναμένεται να προχωρήσει σε αντίποινα κατά του Ιράν, πολλά θα εξαρτηθούν από τη στάση των Ηνωμένων Πολιτειών. Ενας ολομέτωπος πόλεμος με το Ιράν είναι αδύνατος από την πλευρά του Ισραήλ, αν δεν υπάρξει άμεση συμμετοχή των ΗΠΑ. Κάτι που φαίνεται να αποκλείεται, ένα μήνα μάλιστα πριν τις προεδρικές εκλογές.
Για την επενδυτική υπηρεσία της UBS το βασικό σενάριο εξακολουθεί να μην είναι αυτό ενός ολοκληρωτικού πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Ιράν: «Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η επίθεση του Ιράν μπορεί να είχε σκοπό να δείξει την αποφασιστικότητά του, χωρίς να προκαλέσει περισσότερα ισχυρά αντίποινα από το Ισραήλ», εκτιμά η UBS.« Το Ιράν μπορεί να μην ενδιαφέρεται να εισέλθει σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο με το Ισραήλ όταν τα μέλη του λεγόμενου Αξονα της Αντίστασης έχουν αποδυναμωθεί και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ενισχύσει την παρουσία τους στην περιοχή », καταλήγουν από την UBS.
