Η Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου μπορεί να υπερηφανευόταν ότι καλύπτει το 100% των αναγκών της σε ρύζι, αλλά ξαφνικά βρέθηκε αντιμέτωπη με μια απροσδόκητη έλλειψη. Ποτέ άλλοτε στη ιστορία της Ιαπωνίας δεν υπήρξε τέτοια έλλειψη στην προμήθεια ρυζιού για τα 125 εκατομμύρια των κατοίκων της χώρας, όσο σήμερα.
Τα ράφια στα σούπερ μάρκετ που μέχρι πρόσφατα ήταν γεμάτα με κάθε είδους ρύζια, έχουν αδειάσει. Αρκετές αλυσίδες σούπερ μάρκετ, όπως τα Ito-Yokado, έχουν περιορίσει τις πωλήσεις ρυζιού σε ένα πακέτο ανά οικογένεια.
Λόγω της έλλειψης, η τιμή του ρυζιού έφτασε μάλιστα σε υψηλό 30 ετών και ορισμένα σούπερ μάρκετ αποφάσισαν να αυξήσουν περαιτέρω τις τιμές, σύμφωνα με δημοσιεύματα ιαπωνικών εφημερίδων.
Τα αποθέματα ρυζιού στα καταστήματα μειώθηκαν σε 1,56 εκατ. τόνους τον Ιούνιο, καταγράφοντας πτώση κατά 20% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και είναι τα χαμηλότερα από το 1999, όταν συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά συγκρίσιμα στοιχεία, σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας, «Οι κύριοι λόγοι πίσω από το ιστορικό χαμηλό απόθεμα είναι η μείωση της παραγωγής πέρυσι λόγω των υψηλών θερμοκρασιών σε συνδυασμό με την έλλειψη νερού και το γεγονός ότι το ρύζι είναι πολύ φθηνό, σε σύγκριση με άλλα αγροτικά προϊόντα, όπως το σιτάρι», λέει εκπρόσωπος του υπουργείου Γεωργίας.
Οι διατροφικές συνήθειες στην Ιαπωνία γίνονται επίσης όλο και πιο δυτικές, η ζήτηση για ρύζι είχε μειωθεί. «Οι χαμηλές μέχρι πρόσφατα τιμές του ρυζιού είχαν επίσης αποθαρρύνει τους νεότερους Ιάπωνες να γίνουν ριζοκαλλιεργητές, με αποτέλεσμα οι ολοένα και πιο ηλικιωμένοι αγρότες να εγκαταλείπουν τους ορυζώνες», γράφει η εφημερίδα Mainichi.
Ωστόσο, από τις αρχές του 2024, η ζήτηση αυξήθηκε για πρώτη φορά μετά από μια δεκαετία.
Υπερ-τουρισμός και φθηνό γιεν
Καθώς οι περιορισμοί λόγω της πανδημίας μειώθηκαν, σε συνδυασμό με το ασθενέστερο γιεν, η Ιαπωνία έγινε πολύ πιο ελκυστικός τουριστικός προορισμός. Η χώρα κατέγραψε νέο υψηλό 21 εκατομμυρίων τουριστών μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουλίου 2024. «Ο λόγος είναι η μεγάλη αύξηση της ζήτησης, τόσο από την εγχώρια κατανάλωση όσο και από την μεγάλη εισροή τουριστών», γράφει η ιαπωνική εφημερίδα Nikkei . Η αυξανόμενη ζήτηση συνέπεσε με τις κακές καιρικές συνθήκες που προκάλεσαν μικρότερες σοδειές.
Η ζήτηση για ρύζι αυξήθηκε σε 7 εκατομμύρια τόνους από τον Ιούνιο του 2023 έως τον περασμένο μήνα, αυξημένη κατά 100.000 τόνους σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Την ίδια περίοδο, οι ξένοι τουρίστες υπερδιπλασιάστηκαν σε σύγκριση με ένα χρόνο νωρίτερα. Η Ιαπωνία υποδέχθηκε 17,78 εκατομμύρια τουρίστες το πρώτο εξάμηνο του 2024, ένα εκατομμύριο περισσότερους από πριν την πανδημία.
Υποθέτοντας ότι οι ξένοι τουρίστες έτρωγαν δύο γεύματα με ρύζι την ημέρα, το υπουργείο Γεωργίας υπολόγισε ότι η ζήτησή τους για ρύζι ανερχόταν σε 51.000 τόνους- κάπου 2,7 φορές μεγαλύτερη από πέρυσι.
Η κλιματική αλλαγή
Ακόμα κι αν η Ιαπωνία επιθυμεί να αυξήσει την παραγωγή ρυζιού, αυτό φαντάζει δύσκολο για πολλούς λόγους. Η πολιτική περιορισμού της έκτασης των ορυζώνων μείωσε τη γεωργική γη που χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια ρυζιού κατά 20% την τελευταία δεκαετία. Η επαναχρησιμοποίηση της γεωργικής γης στην παραγωγή ρυζιού πιθανότατα θα διαρκέσει αρκετά χρόνια και θα είναι δύσκολη για τον γηρασμένο πληθυσμό των ρυζο-καλλιεργητών. Το 90% των παραγωγών ρυζιού είναι άνω των 60 ετών.
Δεδομένων των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, πιθανότατα χρειάζεται και η φύτευση πιο ανθεκτικών στις υψηλές θερμοκρασίες, ποικιλιών ρυζιού. Οι ανθεκτικοί στη θερμότητα σπόροι αντιπροσώπευαν λίγο περισσότερο από το 14% του συνόλου του ρυζιού που καλλιεργήθηκε στην Ιαπωνία το 2023.
Η ιαπωνική κυβέρνηση ελπίζει πάντως ότι με τη νέα σοδειά ρυζιού που θα φτάσει στην αγορά ως τα τέλη Σεπτεμβρίου, θα λύσει βραχυπρόθεσμα το πρόβλημα. Αλλά η μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση απαιτεί αλλαγές πολιτικής που να μπορούν να ενισχύσουν την προσφορά ρυζιού στην Ιαπωνία, μακροπρόθεσμα.
