Όταν ο Covid -19 εισέβαλε στη ζωή μας, μας «κλείδωσε» μέσα με τα περιβόητα lockdown και μετέτρεψε το σπίτι μας και σε χώρο εργασίας και εκπαίδευσης των παιδιών. Η τηλεργασία ή το υβριδικό μοντέλο (μερικές ημέρες εξ αποστάσεως εργασίας, μερικές μέρες στο γραφείο) κέρδιζαν έως και πέρυσι συνεχώς έδαφος. Τα πράγματα έχουν πια αλλάξει.
Η μία μετά την άλλη μεγάλες αμερικανικές επιχειρήσεις – εκείνες που είχαν πρωτοστατήσει στην εξάπλωση της τηλεργασίας – περιορίζουν ή και τερματίζουν εντελώς τη δυνατότητα τηλεργασίας, καλώντας τους εργαζομένους τους να επιστρέψουν στην απασχόληση με φυσική παρουσία.
H Amazon είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα, με τον διευθύνοντα σύμβουλο, Άντι Τζάσι, να βάζει ταφόπλακα στην εξ αποστάσεως εργασία. Από το 2025 όλοι οι εργαζόμενοι της εταιρείας θα είναι στο γραφείο 5 ημέρες την εβδομάδα.
Είχαν προηγηθεί ανάλογες αποφάσεις από τις JPMorgan Chase, Goldman Sachs, Boeing, United Parcel Service, General Motors, Disney, Activision Blizzard. Άλλες μεγάλες επιχειρήσεις δεν καταργούν εξ ολοκλήρου τη δυνατότητα τηλεργασίας, αλλά υποχρεώνουν τους εργαζομένους τους να βρίσκονται στο γραφείο τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα. Μεταξύ αυτών η Dell, τα Starbucks και η Walmart.
Πόσο έχει αλλάξει η τάση
Αν και σύμφωνα με τη Scoop μόλις το 38% απαιτούσαν στα τέλη του 2023 από τους εργαζομένους τους να είναι 5 ημέρες την εβδομάδα στο γραφείο, υπάρχει ένα αξιοσημείωτο ποσοστό που ζητά φυσική παρουσία έστω για λίγες ημέρες και ο αριθμός βαίνει αυξανόμενος. Ακόμη και εταιρείες που δεν έχουν υιοθετήσει υποχρέωση παρουσίας, όπως η Google, έχουν βρει άλλους τρόπους να επαναφέρουν τους υπαλλήλους στο γραφείο. Η φυσική παρουσία λαμβάνει «έξτρα πόντους» στις αξιολογήσεις τους και στις δυνατότητες προαγωγής.
Σε έρευνα που πραγματοποίησε η Resume Builder πριν από έναν χρόνο, τον Σεπτέμβριο του 2023, το 90% των επιχειρήσεων, που συμμετείχαν, δήλωναν ότι σχεδιάζουν να εφαρμόσουν προγράμματα επιστροφής στο γραφείο έως τα τέλη του 2024. Το ποσοστό περιελάμβανε και εκείνες τις εταιρείες που θα επεδίωκαν μόνο 2 ή 3 ημέρες φυσικής παρουσίας την εβδομάδα. Μάλιστα το 30% ήταν υπέρ της απειλής απόλυσης για όσους δεν συμμορφωθούν. Μόνο το 2% των επιχειρήσεων είπαν ότι δεν έχουν κανένα σχέδιο απαίτησης για παρουσία των εργαζομένων στο γραφείο – έστω για λίγες ημέρες.
Σε προ εβδομάδας έρευνα της KPMG, με τη συμμετοχή 400 CEOs αμερικανικών επιχειρήσεων, σχεδόν το 80% είπαν ότι περιμένουν από τους υπαλλήλους να επιστρέψουν πλήρως (5 ημέρες την εβδομάδα) στο γραφείο μέσα στην επόμενη τριετία. Το ποσοστό είναι υπερδιπλάσιο σε σχέση με το 34% που δήλωναν το ίδιο τον Απρίλιο.
Μια πιο σκληρή αγορά εργασίας, ειδικά για τους λεγόμενους επαγγελματίες του λευκού γιακά, έχει αλλάξει τα δεδομένα και τη δυνατότητα των εργαζομένων να επιβάλλουν οι ίδιοι το μοντέλο εργασίας τους. Καθώς οι θέσεις εργασίας είναι πιο δύσκολο να βρεθούν και περισσότερες εταιρείες πρόθυμες να τις περικόψουν, η ισορροπία δυνάμεων μετατοπίζεται από τους εργαζόμενους στα αφεντικά.
Γιατί δεν αρέσει στα αφεντικά η τηλεργασία
Πολλά από αυτά τα αφεντικά εξακολουθούν να ανησυχούν ότι η παραγωγικότητα, η ανταλλαγή ιδεών και η καινοτομία μένουν πίσω όταν οι άνθρωποι δεν είναι μαζί σε ένα γραφείο. Δεν υπάρχει, ωστόσο, κανένα στοιχείο που να το αποδεικνύει αυτό. Δεν υπάρχουν δεδομένα, που να δείχνουν ότι η παραγωγικότητα μειώθηκε κάπου, επειδή οι εργαζόμενοι απασχολούνταν εξ αποστάσεως. Το αντίθετο μάλιστα.
Η εξ αποστάσεως εργασία συνδέεται άμεσα σε έρευνες παγκοσμίως με την αισθητή αύξηση των ωρών εργασίας για τους υπαλλήλους. Γιατί λοιπόν οι επικεφαλής θέλουν τους υπαλλήλους στο γραφείο και όχι στο σπίτι, όπου κατά κανόνα εργάζονται περισσότερο;
Γιατί υπάρχει μία αίσθηση ότι όσο δεν βλέπουν τους εργαζομένους, δεν τους… ξέρουν. Μπορεί να βλέπουν τα πρακτικά αποτελέσματα της δουλειάς τους, αλλά η απουσία άμεσης επικοινωνίας, πρόσωπο με πρόσωπο, δημιουργεί την (ψευδ)αίσθηση της μικρότερης δέσμευσης, της λιγότερης αφοσίωσης εκ μέρους τους. Και γιατί η άμεση επικοινωνία θεωρείται πάντα καλύτερη στη δημιουργία μίας λειτουργικής ομάδας.
Αλλά και για τους ίδιους τους υπαλλήλους το μοντέλο της εξ ολοκλήρου εξ αποστάσεως εργασίας δεν είναι καλό. Η ευελιξία του να μένεις σπίτι, όποτε χρειάζεται, και να είσαι τις υπόλοιπες μέρες στο γραφείο φαίνεται να είναι ιδανική. Το υβριδικό μοντέλο μάλλον «δουλεύει» και για τις δύο πλευρές. Το να εργάζεσαι αντιθέτως διαρκώς από το σπίτι μπορεί να ρίξει την ψυχολογία ή και να δημιουργήσει την αίσθηση ότι η δουλειά σου αναγνωρίζεται λιγότερο και οι προοπτικές ανέλιξης είναι πιο περιορισμένες.
