Σε νέα εποχή μπαίνει η Ευρωζώνη, πιο ευνοϊκή για την οικονομία και το επιχειρείν, μετά και τη δεύτερη μείωση των επιτοκίων στην οποία προχώρησε η ΕΚΤ στη συνεδρίαση της Πέμπτης.
Χωρίς να κλείνουν την πόρτα για μείωση τον επόμενο μήνα, οι διαμορφωτές νομισματικής πολιτικής της Ευρωζώνης κλίνουν περισσότερο προς τη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου για την επόμενη κίνησή τους, με Γερμανία και Γαλλία να ευθυγραμμίζονται για πρώτη φορά εδώ και δύο χρόνια σε μια αισιόδοξη θέση για την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και τις μειώσεις των επιτοκίων. Με βασικούς καταλύτες την επιβράδυνση της οικονομίας και την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, το μεγάλο ερώτημα είναι μέχρι ποιο σημείο θα φθάσουν οι μειώσεις των επιτοκίων για να μπορέσουν να φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, με δεδομένο βέβαια ότι δεν θα υπάρξει κάποια απρόσμενη εξέλιξη ή νέα κρίση.
Οι επιτοκιακές μειώσεις που άρχισαν τον Ιούνιο θα έχουν φυσικά ολοένα και μεγαλύτερη επίδραση στους δανειολήπτες και στις νέες χορηγήσεις τραπεζικών δανείων όσο συνεχίζονται. Οι χορηγήσεις δανείων έχουν βαλτώσει και οι ευρωπαϊκές τράπεζες αναμένεται να χορηγήσουν φέτος τα λιγότερα στεγαστικά δάνεια σε διάρκεια 10ετίας.
Αναλυτές εκτιμούν ότι το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ θα πρέπει να μειωθεί πέντε φορές, κατά 25 μονάδες βάσης εκάστη, για να υπάρξουν οφέλη, και με τα σημερινά δεδομένα το πιθανότερο είναι ότι η μείωση των δόσεων στα στεγαστικά δάνεια θα ξεκινήσει μέσα στο 2025 και θα ολοκληρωθεί στο ίδιο έτος, ανάλογα με το επίπεδο που θα σταθεροποιηθούν τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Το επίπεδο που βλέπουν αναλυτές και οικονομολόγοι να φθάνουν τα επιτόκια της ΕΚΤ έως και το δεύτερο εξάμηνο του 2025 είναι της τάξης του 2% έως 2,5%, με το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου Ίζαμπελ Σνάμπελ να επισημαίνει ότι η περαιτέρω μείωσή τους από το επίπεδο αυτό θα είναι δύσκολη.
Βεβαίως, πολλά θα εξαρτηθούν και από τις προθέσεις της Φέντεραλ Ριζέρβ, η οποία αναμένεται να κάνει το πρώτο βήμα προς τη χαλάρωση την επόμενη βδομάδα, χωρίς να έχει φύγει εντελώς από το τραπέζι και μια σούπερ τζάμπο μείωση, των 50 αντί 25 μονάδων βάσης, εν όψει δε των εκλογών της 5ης Νοεμβρίου. Το πιθανότερο σενάριο, πάντως, σύμφωνα με οικονομολόγους του Bloomberg, είναι μια μείωση των 25 μονάδων βάσης την επόμενη εβδομάδα, καθώς και αντίστοιχες μειώσεις σε καθεμία από τις δύο συνεδριάσεις που θα ακολουθήσουν έως τα τέλη του έτους.
Παρότι η ΕΚΤ απέφυγε οιαδήποτε διευκρίνιση για το τι μέλλει γενέσθαι, η πρόεδρος, Κριστίν Λαγκάρντ, την επομένη της συνεδρίασης έσπευσε να διευκρινίσει ότι η κεντρική τράπεζα είναι ανοικτή στο να εξετάσει και νέα επιτοκιακή μείωση τον Οκτώβριο, εάν η οικονομία δεχθεί σοβαρό πλήγμα. Σύμφωνα με το Bloomberg, η δήλωση αυτή είναι η πιο ξεκάθαρη έως τώρα ένδειξη ότι οι διαμορφωτές νομισματικής πολιτικής κλίνουν στο να περιμένουν έως τον Δεκέμβριο για την επόμενη κίνηση. Πηγές, τις οποίες επικαλείται το Bloomberg, αναφέρουν ότι θα πρέπει να μεσολαβήσει μια πολύ πιο σοβαρή επιβράδυνση της οικονομίας ή μια επιθετική πολιτική χαλάρωσης από τη Fed προκειμένου να φύγει η ΕΚΤ από τον ρυθμό των τριμηνιαίων μειώσεων.
Ωστόσο, επειδή ο Δεκέμβριος απέχει ακόμη πολύ και πολλά μπορεί να συμβούν στο μεταξύ, η ΕΚΤ προσπαθεί να κρατά όλες τις επιλογές ανοικτές.
«Σύμμαχος» η επιβράδυνση του πληθωρισμού τον Αύγουστο
Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη αυξήθηκε στο 2,2% τον Αύγουστο, με τον βραδύτερο ρυθμό από τον Ιούλιο του 2021 και η ΕΚΤ αναμένει ότι θα υποχωρήσει στο 2% έως το τελευταίο τρίμηνο του 2025, αφού πρώτα κλιμακωθεί ελαφρώς στις αρχές του επόμενου έτους.
Αντίστοιχα, ο ρυθμός ανάπτυξης επιβραδύνθηκε στο 0,2% στο δεύτερο τρίμηνο, με μεγάλο πλήγμα να δέχονται η βαριά βιομηχανία και οι κατασκευές.
Την ίδια στιγμή, οι χορηγήσεις δανείων στην Ευρωζώνη εκτιμάται ότι δεν θα παρουσιάσουν καθόλου αύξηση φέτος, υποχωρώντας 4,9% από τα επίπεδα του 2022, σύμφωνα με την EY, βάσει στοιχείων της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής. Επίσης, οι χορηγήσεις δανείων σε επιχειρήσεις συρρικνώθηκαν 0,1% πέρυσι και φέτος αναμένεται να αυξηθούν μόλις 0,5%, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία.
Από τη Βουδαπέστη, όπου παρίσταται στην άτυπη συνεδρίαση του Eurogroup και του ECOFIN, η Λαγκάρντ απάντησε και στις κατηγορίες της Ρώμης ότι η προχθεσινή επιτοκιακή μείωση δεν ήταν τολμηρή και κατά συνέπεια ανίκανη να υποστηρίξει την οικονομία, λέγοντας ότι η ΕΚΤ είναι ανεξάρτητος θεσμός που δεν υπόκειται σε πολιτικές πιέσεις.
Οι υπουργοί Εξωτερικών και Βιομηχανίας της Ιταλίας επέκριναν την ΕΚΤ επειδή δεν μείωσε το βασικό επιτόκιο καταθέσεων κατά 50 μονάδες βάσης και είναι φυσικό η Ιταλία, που έχει το υψηλότερο κόστος δανεισμού στην Ευρωζώνη και το δεύτερο υψηλότερο χρέος ως αναλογία του ΑΕΠ, να ωφεληθεί τα μέγιστα από μια απότομη μείωση των επιτοκίων.
Αλλαγή στάσης από τα «γεράκια» των κεντρικών τραπεζών
Στο μήκος κύματος της συνέντευξης Τύπου που έδωσε η Λαγκάρντ την Πέμπτη ευθυγραμμίστηκαν και οι υπόλοιποι αξιωματούχοι της ΕΚΤ, με τα «γεράκια» να έχουν κάνει αισθητή στροφή. Αίσθηση προκαλεί και το γεγονός ότι οι δύο μεγαλύτεροι μέτοχοι της ΕΚΤ, οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών Γαλλίας και Γερμανίας, εξέφρασαν την εμπιστοσύνη τους για την προοπτική χαμηλότερου πληθωρισμού και επιτοκίων.
Το «γεράκι» της Μπούντεσμπανκ, Χοακίμ Νάγκελ, παραδέχθηκε ότι οι τάσεις για τις τιμές είναι θετικές, χαρακτηρίζοντας τις προοπτικές πολύ καλές. Από την πλευρά του, ο Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης, Βιλερουά ντε Γκαλό, είπε ότι οι διαμορφωτές νομισματικής πολιτικής θα πρέπει να περιμένουν «σταδιακές» μειώσεις επιτοκίων και ο ρυθμός θα πρέπει να είναι απόλυτα ρεαλιστικός. «Δεν δεσμευόμαστε εκ των προτέρων σε ένα προκαθορισμένο μονοπάτι νομισματικής πολιτικής, διατηρώντας ανοικτές όλες τις επιλογές στις επόμενες συνεδριάσεις» ανέφερε. Ο Βιλερουά προχώρησε ωστόσο πιο πέρα, λέγοντας ότι η κατεύθυνση του ταξιδιού είναι σαφώς μειώσεις επιτοκίων, αν και με ρυθμό που εξαρτάται από τα επικείμενα στατιστικά στοιχεία.
Ο Μάρτινς Κάζακς της Λετονίας υπογράμμισε ότι η πιθανότητα μείωσης τον Οκτώβριο δεν είναι μεγάλη, όμως εάν υπάρξει απρόσμενο πλήγμα στην οικονομία και αποδειχθεί πολύ πιο εξασθενημένη απ’ ό,τι αναμένεται, με τον πληθωρισμό να αποκλιμακώνεται σημαντικά, τότε -όπως είπε- θα μπορούσαμε να σκεφθούμε μείωση. Οι αγορές τοποθετούν την πιθανότητα μείωσης τον Οκτώβριο στο 25%. Ο Λιθουανός Γκεντίμικας Σίμκους ανέφερε ότι χρειάζεται «στρατηγική υπομονή», με τα επιτόκια να συνεχίζουν να μειώνονται, απλώς ο ρυθμός των μειώσεων θα εξαρτηθεί από τα στοιχεία. Χαρακτήρισε ως βασική αβεβαιότητα τον πληθωρισμό υπηρεσιών.
Για το «αρχιγεράκι», τον Αυστριακό Ρόμπερτ Χόλζμαν, υπάρχουν περιθώρια για ακόμη μία μείωση τον Δεκέμβριο, γεγονός που σημαίνει ότι ενδεχομένως να μην υπάρξουν επαρκή πρόσθετα στοιχεία για κίνηση τον Οκτώβριο, όπως είπε σε συνέντευξή του στους FT. O Γκαστόν Ράινς του Λουξεμβούργου ανέφερε ότι η ΕΚΤ πιθανόν να μειώσει τα επιτόκια αρκετές φορές εάν οι προοπτικές για τις τιμές αποδειχθούν ακριβείς.
