Σημαντική επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και υποχώρηση του πληθωρισμού – που είναι το μεγάλο ζητούμενο για κυβέρνηση και κεντρική τράπεζα – αποκαλύπτουν τα τελευταία στοιχεία για την Τουρκία. Η γειτονική χώρα ουσιαστικά έχει μπει σε μία νέα τροχιά, στην οποία κορυφαία προτεραιότητα είναι η καταπολέμηση της ακρίβειας.
Δεν έχει περάσει πολύ καιρός από τότε που έκαναν τον γύρο του κόσμου εικόνες με Τούρκους να κάνουν ουρές έξω από φούρνους για το λεγόμενο «κοινωνικό ψωμί» ή για μπακλαβά…χωρίς γέμιση και με αντικλεπτικά να «προστατεύουν» τα τυριά στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Για περίπου μία διετία τα τουρκικά νοικοκυριά ήρθαν αντιμέτωπα με εκρηκτικές, διαρκείς ανατιμήσεις, αλλά και ραγδαία υποτίμηση της λίρας, που καθιστούσε ακόμη και βασικά είδη διατροφής… αγαθό πολυτελείας.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τα Erdoganomics, να τοποθετήσει στο υπουργείο Οικονομικών έναν υπέρμαχο της οικονομικής ορθοδοξίας και να αφήσει ελεύθερη την κεντρική τράπεζα να αυξήσει δραστικά τα επιτόκια για να ανακόψει τον πληθωρισμό και να στηρίξει το εθνικό νόμισμα. Φαραωνικά έργα, άφθονο, φθηνό χρήμα και υποσχέσεις με μόνο κριτήριο τα κέρδη στην κάλπη, αποτελούν παρελθόν. Ο Ερντογάν αφήνει την ανάπτυξη να κόψει ταχύτητα, πριν την καταπιεί το τέρας του πληθωρισμού.
Η πορεία του πληθωρισμού και τα επιτόκια
Τα πρώτα αποτελέσματα τα βλέπουμε τώρα. Σύμφωνα με στοιχεία που δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα, τον Αύγουστο, ο πληθωρισμός στην Τουρκία υποχώρησε στο 52%. Αν και το ύψος παραμένει δυσθεώρητο για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, πρόκειται για μείωση σχεδόν 10 μονάδων σε σχέση με τον Ιούλιο, όταν είχε διαμορφωθεί στο 61,8%.
Σε μηνιαία βάση οι τιμές αυξήθηκαν 2,5% (ύστερα από άνοδο 3,2% τον Ιούλιο σε σχέση με τον Ιούνιο). Διακηρυγμένος στόχος της κεντρικής τράπεζας είναι η μείωση του πληθωρισμού στο 38% έως τα τέλη του έτους, με την Capital Economics να εκτιμά πως μάλλον είναι «υπερβολικά αισιόδοξος», βλέποντας τον δείκτη τιμών καταναλωτή στο 45% τον Δεκέμβριο. Αυτό σημαίνει πιθανότατα ότι δεν θα μπορέσει να μειώσει τα επιτόκια από τα τρέχοντα επίπεδα του 50% μέσα στο έτος. Μία μείωση μπορεί να αναμένεται στο πρώτο τρίμηνο του 2025, εφόσον συνεχιστεί η πτωτική πορεία του πληθωρισμού.
Το ΑΕΠ κατεβάζει ταχύτητα, αλλά αντιστέκεται
Μία ημέρα νωρίτερα είχαν δοθεί στη δημοσιότητα και τα στοιχεία για το ΑΕΠ, τα οποία ήρθαν να επιβεβαιώσουν την πορεία αισθητής επιβράδυνσης, αλλά και να διασκεδάσουν τους φόβους για ύφεση.
Το δεύτερο τρίμηνο του έτους το τουρκικό ΑΕΠ μεγεθύνθηκε κατά 0,1% σε τριμηνιαία βάση. Ήταν μία ισχνή ανάπτυξη, που όμως ήρθε κόντρα στις προβλέψεις για συρρίκνωση κατά 1%. Η CE κάνει λόγο για μία αναμφίβολα ευχάριστη έκπληξη, η οποία όμως συνοδεύτηκε και από την προς τα κάτω αναθεώρηση των στοιχείων για το πρώτο τρίμηνο (μεγέθυνση κατά 1,4% σε τριμηνιαία βάση έναντι αρχικών υπολογισμών για 2,4%). Σε ετήσια βάση (σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 2023) η ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας επιβραδύνθηκε στο 2,5% από 5,3%.
