Σε ιστορικό χαμηλό έχουν φτάσει τα συναλλαγματικά αποθέματα των κεντρικών τραπεζών σε δολάρια.
Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα συναλλαγματικά αποθέματα σε δολάρια και χρεόγραφα του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ μειώθηκαν στο 58,9% το 2024 , σε σύγκριση με 70% πριν από δύο δεκαετίες. «Η αποδολαριοποίηση είναι εδώ, είτε μας αρέσει είτε όχι», σύμφωνα με το Quincy Institute for Responsible Statecraft , μια δεξαμενή σκέψης προσανατολισμένη στην ειρήνη με έδρα την Ουάσιγκτον.
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022, τα νομίσματα της G7 έχασαν μέρος της διεθνούς απήχησής τους, καθώς τα παγκόσμια αποθέματα που διατηρούνται σε αυτά τα νομίσματα μειώθηκαν κατά 8%. Οι κεντρικές τράπεζες άρχισαν να ευνοούν τον χρυσό.
Μια πρόσφατη έρευνα του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού αποκάλυψε επίσης ότι η αγορά χρυσού από τις κεντρικές τράπεζες ξεπέρασε τους 1.037 τόνους το 2023, το δεύτερο υψηλότερο επίπεδο ποτέ. «Πολλές χώρες διαφοροποιούν τα αποθέματά τους μακριά από το δολάριο και αγκαλιάζουν τον χρυσό ως «νόμισμα χωρίς κράτος», που δεν ελέγχεται από καμία κυβέρνηση και επομένως δεν υπόκειται στις ίδιες πολιτικές πιέσεις με τα παραδοσιακά νομίσματα», εξηγούν στη Ναυτεμπορική παράγοντες της αγοράς.
Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερες χώρες προσπαθούν να ξεφύγουν από την εξάρτησή τους από το δολάριο.
Στο ρυθμό των BRICS
Πάνω απ’όλα, οι χώρες BRICS: μια ένωση της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Νότιας Αφρικής, η οποία επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει την Αίγυπτο, την Αιθιοπία, το Ιράν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τώρα ήρθε η σειρά του Αζερμπαιτζάν. Οι προσπάθειες των BRICS για «αποδολαριοποίηση» αποσκοπούν στην αποδυνάμωση της κυριαρχίας του δυτικού συστήματος πληρωμών, ιδιαίτερα του διεθνούς τραπεζικού συστήματος SWIFT .
Το δολάριο έχει χρησιμεύσει ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα για αρκετές δεκαετίες και έχει δώσει στις Ηνωμένες Πολιτείες μια τεράστια γεωπολιτική δύναμη.
Μετά τον Β` Παγκόσμιο πόλεμο άλλωστε, οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποίησαν το δολάριο ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής. Επιβάλλοντας κυρώσεις και περιορίζοντας την πρόσβαση στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα σε χώρες που θεωρούνται «παρίες» της διεθνούς κοινότητας και εχθρικές.
Αυτό το μέσο κυρώσεων χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή.
15.000 οικονομικές κυρώσεις!
Η Washington Post αναφέρει μάλιστα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν θέσει το ένα τρίτο του κόσμου υπό κυρώσεις. Όχι μόνο αυτό, αλλά έως και το 60% όλων των χωρών χαμηλού εισοδήματος. Σήμερα έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ περισσότερες από 15.000 οικονομικές κυρώσεις.
Η Washington Post αποκαλύπτει μάλιστα ότι αρκετοί ειδικοί και αξιωματούχοι από διάφορες αμερικανικές κυβερνήσεις έχουν εκφράσει αμφιβολίες για την πραγματική αποτελεσματικότητα των κυρώσεων, παραδεχόμενοι ότι έχουν γίνει το κύριο, σχεδόν αυτόματο, όργανο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Αυτό, κατά συνέπεια, θα είχε οδηγήσει σε υποτίμηση της πιθανής παράπλευρης ζημίας.
Εδώ και αρκετό καιρό, η Κίνα και άλλα μέλη της συμμαχίας BRICS αναζητούν εναλλακτικές λύσεις για να απελευθερωθούν από την επιρροή του δυτικού χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Στο πλαίσιο αυτό ,έχουν μειώσει σημαντικά τα περιουσιακά τους στοιχεία σε δολάρια, μετατοπίζοντας την εστίαση στον χρυσό για να ελαχιστοποιήσουν την οικονομική τους ευπάθεια. Συνοπτικά, η αύξηση των αποθεμάτων χρυσού αντανακλά μια αλλαγή στην παγκόσμια γεωοικονομική δυναμική, με αυξανόμενο αριθμό χωρών να κινούνται προς μεγαλύτερη οικονομική αυτονομία και μείωση της επιρροής του δολαρίου, αναζητώντας σταθερότητα σε ένα πλαίσιο αυξανόμενης παγκόσμιας οικονομικής αβεβαιότητας.
Το εμπόριο των BRICS
Το αμοιβαίο εμπόριο μεταξύ Κίνας, Ινδίας, Βραζιλίας, Ρωσίας και Νότιας Αφρικής έφτασε σχεδόν τα 678 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Ταυτόχρονα, τα τελευταία 10 χρόνια, το παγκόσμιο εμπόριο αυξήθηκε κατά 3% ετησίως, αυτό των BRICS με τον υπόλοιπο κόσμο κατά 2,9% και αυτό εντός του ομίλου κατά 10,7%.
Δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε αν στη 16η σύνοδο κορυφής στο Καζάν της Ρωσίας, στις 22 – 24 Οκτωβρίου, υποβάλουν προτάσεις και πρωτοβουλίες τέτοιας οικονομικής και πολιτικής αξίας που θα κλονίσουν την παλιά γεωπολιτική τάξη στα θεμέλιά της.
Επί οκτώ μήνες φέτος έχουν πραγματοποιήσει δεκάδες συνέδρια και προπαρασκευαστικές συναντήσεις για όλα τα θέματα παγκόσμιου ενδιαφέροντος.
Ένα από τα θέματα που εξετάζονται, το νομισματικό και χρηματοοικονομικό, αξίζει αναμφίβολα μεγαλύτερη προσοχή λόγω των αναπόφευκτων γεωπολιτικών του επιπτώσεων.
Λένε ότι θέλουν να αναπτύξουν τη διατραπεζική συνεργασία, παρέχοντας βοήθεια στον μετασχηματισμό του διεθνούς συστήματος πληρωμών με τη χρήση εναλλακτικών χρηματοοικονομικών τεχνολογιών, επεκτείνοντας τη χρήση των εθνικών νομισμάτων μεμονωμένων χωρών, στο αμοιβαίο εμπόριο. Για το σκοπό αυτό, οι υπουργοί Οικονομικών και οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών έχουν επιφορτιστεί να εξετάσουν και να αναφέρουν στο Καζάν τη χρήση τοπικών νομισμάτων και πλατφορμών πληρωμών.
Θα υπονομευτεί το δολάριο;
Η στροφή προς τη χρήση εναλλακτικών συστημάτων πληρωμών, όπως αυτά που προτείνονται από τους BRICS, θα μπορούσε να υπονομεύσει περαιτέρω την κυριαρχία του δολαρίου και να αναγκάσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να αναθεωρήσουν την παγκόσμια οικονομική στρατηγική τους
Μια γεωπολιτική αναδιοργάνωση από τη Ρωσία και την Κίνα είναι στον ορίζοντα. « Είμαστε υπέρ της χρήσης του κινεζικού γουάν για πληρωμές μεταξύ της Ρωσίας και των χωρών της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής», έχει δηλώσει ο Ρώσος Πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν.
Ο Φαρίντ Ζακάρια, αναλυτής του CNN ερμηνεύει τη δήλωση αυτή ως εξής: «Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ενέργειας προσπαθούν ενεργά να σπάσουν την κυριαρχία του δολαρίου ως άγκυρα του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Ήδη, λέει ο Ζακάρια η Ρωσία και η Κίνα διατηρούν λιγότερα αποθέματα των κεντρικών τραπεζών τους σε δολάρια από ό,τι πριν και πραγματοποιούν το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγών τους σε γουάν.
Οι προσπάθειες με στόχο να καταστήσουν τα εμπλεκόμενα έθνη πιο ανεξάρτητα παίζουν κεντρικό ρόλο στις χώρες BRICS
Η εισαγωγή κρυπτονομισμάτων
Αυτό το νέο σύστημα προορίζεται να προσφέρει μια εναλλακτική λύση στο SWIFT και να επιτρέψει στα κράτη μέλη να διεξάγουν εμπορικές και χρηματοοικονομικές συναλλαγές ανεξάρτητα από το δολάριο ΗΠΑ
Εκτός από τη δημιουργία του δικού της συστήματος πληρωμών, η εισαγωγή κρυπτονομισμάτων παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στη σχεδιαζόμενη αποδολαριοποίηση.
Ένα βασικό πλεονέκτημα των κρυπτονομισμάτων είναι η ανεξαρτησία τους από τα παραδοσιακά χρηματοοικονομικά συστήματα όπως το SWIFT.
Οι χώρες BRICS σκοπεύουν να διεξάγουν εμπορικές συναλλαγές χωρίς την παρέμβαση τραπεζών ή κρατικών ιδρυμάτων. Αντίθετα, η ανωνυμία πολλών κρυπτονομισμάτων αυξάνει επίσης τις ανησυχίες για παράνομες δραστηριότητες όπως το ξέπλυμα χρήματος ή η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Ξεφεύγουν από τη δυτική κυριαρχία
Τελικά, η αποδολαριοποίηση των χωρών BRICS αντιπροσωπεύει μια ευκαιρία να ξεφύγουν από τη δυτική κυριαρχία. Η εισαγωγή του δικού τους συστήματος πληρωμών θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για μια πολυπολική παγκόσμια οικονομία. Αξιοσημείωτο: Σύμφωνα με συνεχείς αναφορές των μέσων ενημέρωσης στη βιομηχανία κρυπτογράφησης, τουλάχιστον 159 χώρες σε όλο τον κόσμο ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν.
Ένα νέο παγκόσμιο νομισματικό σύστημα, ή τουλάχιστον ένα στο οποίο δεν υπάρχει σχεδόν καθολικό αποθεματικό νόμισμα, θα σήμαινε μια επανευθυγράμμιση των πολιτικών, οικονομικών και στρατιωτικών δυνάμεων: μια γεωπολιτική αναδιάταξη που δεν έχει παρατηρηθεί από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ή ακόμη και του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
