Τον κώδωνα του κινδύνου για την ηγεμονία του δολαρίου στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, κρούουν ο ερευνητές του Ινστιτούτου Brookings, την ώρα που η χρήση του αμερικανικού νομίσματος στις αγορές μειώνεται σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες.
Ενώ το δολάριο εξακολουθεί να κυριαρχεί στα αποθεματικά των κεντρικών τραπεζών και στο παγκόσμιο εμπόριο, το νόμισμα στις αρχές του 2024 αντιπροσώπευε μόνο το 59% των παγκόσμιων αποθεματικών, από το 71% το 1999, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Στον αντίποδα, το μερίδιο των μη «παραδοσιακών» νομισμάτων αυξήθηκε. Νομίσματα όπως το δολάριο Αυστραλίας, το ελβετικό φράγκο και το κινεζικό γιουάν αντιπροσώπευαν το 11% του συνόλου των αποθεματικών των κεντρικών τραπεζών στις αρχές του τρέχοντος έτους, από 2% που είχε καταγραφεί το 1999, επίσης σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ.
Η πτώση έχει προκαλέσει φόβο στους επενδυτές ότι το δολάριο θα μπορούσε να εκτοπιστεί από τη θέση του, αν και όχι σύντομα όπως εκτιμούν οι περισσότεροι αναλυτές.
Σύμφωνα με το Brookings, που επικαλείται το Bussines Insider η κυρίαρχη θέση του δολαρίου αντιμετωπίζει 4 βασικές προκλήσεις:
Η επιβολή κυρώσεων
Οι ΗΠΑ άρχισαν να εφαρμόζουν κυρώσεις κατά της Ρωσίας και των συμμάχων της μετά την έναρξη της εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία το 2022. Αυτό προκάλεσε μια προσπάθεια απο-δολαριοποίησης στη Ρωσία και σε άλλα έθνη των BRICS, τα οποία έχουν υποδηλώσει ότι επιθυμούν να απομακρυνθούν από το δολάριο ως αντίδραση στους δυτικούς εμπορικούς περιορισμούς.
Η Ρωσία, ειδικότερα, έχει λάβει μέτρα για απο-δολαριοποίηση της οικονομίας της, υιοθετώντας συναλλαγματική ισοτιμία γουάν με ρούβλι ενώ φέρεται να ηγείται μιας εναλλακτικής πλατφόρμας πληρωμών που δεν θα εξαρτάται από το δολάριο.
Η Κίνα, η οποία είδε τις εταιρείες της να πλήττονται με δευτερεύουσες κυρώσεις από το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ την περασμένη εβδομάδα, έχει επίσης σηματοδοτήσει την απομάκρυνσή της από το δολάριο, προωθώντας το γουάν ως εναλλακτική λύση.
2.Χρέος των ΗΠΑ
Το αυξανόμενο ύψος του χρέους των ΗΠΑ θα μπορούσε να κάνει τους κατόχους συναλλάγματος πιο επιφυλακτικούς απέναντι στο δολάριο, ιδίως εφόσον υπάρχουν ανησυχίες ότι οι ΗΠΑ μπορεί να μην είναι σε θέση να αποπληρώσουν τις οφειλές τους.
Παρόλο που το υπόλοιπο του χρέους των ΗΠΑ δεν έχει ακόμη ξεπεράσει τα μη βιώσιμα επίπεδα, ο ταχύς ρυθμός δαπανών της κυβέρνησης δεν έχει διευκολύνει ιδιαίτερα τις αγορές. Ο οίκος Fitch, για παράδειγμα, υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα των ΗΠΑ πέρυσι, επικαλούμενος μια “σταθερή επιδείνωση των κανόνων διακυβέρνησης”.
Το Κογκρέσο έχει μπλοκάρει αρκετές φορές τη λειτουργία της κυβέρνησης, κυρίως όταν έχει τεθεί θέμα αύξησης του ορίου δανεισμού του ομοσπονδιακού κράτους. Περαιτέρω πολιτική αστάθεια θα μπορούσε να διαβρώσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στο δολάριο», ανέφεραν οι ερευνητές.
3.Βελτιωμένη τεχνολογία στις πληρωμές
Τα πιο προηγμένα συστήματα πληρωμών έχουν διευκολύνει την ανταλλαγή μη παραδοσιακών νομισμάτων. Αυτό θα μπορούσε να επιβαρύνει τη ζήτηση για το δολάριο
«Μέχρι τώρα, η μετατροπή τέτοιων νομισμάτων σε δολάρια, και αντίστροφα, ήταν ευκολότερη και φθηνότερη από την ανταλλαγή τους μεταξύ τους.
«Συνήθως, η μετατροπή αυτών των νομισμάτων σε δολάρια, και αντίστροφα, ήταν ευκολότερη και φθηνότερη από την ανταλλαγή τους μεταξύ τους.
Αλλά, για παράδειγμα. η Κίνα και η Ινδία, σύντομα δεν θα χρειάζεται να ανταλλάσσουν τα νομίσματά τους με δολάρια για να πραγματοποιούν φθηνές εμπορικές συναλλαγές. Αντίθετα, η απευθείας ανταλλαγή γουαν με ρουπίες θα γίνει φθηνότερη. Κατά συνέπεια, η εξάρτηση από τα «νομίσματα-οχήματα», ιδίως το δολάριο, θα μειωθεί», ανέφερε σε σημείωμά του ο Eswar Prasad, ανώτερος συνεργάτης του Ινστιτούτου Brookings.
4. Ψηφιακά νομίσματα κεντρικών τραπεζών
Τα ψηφιακά νομίσματα που εκδίδονται από τις κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν επίσης να διευκολύνουν και να καταστήσουν φθηνότερα τα μη παραδοσιακά νομίσματα. Η Κίνα αναπτύσσει συστήματα CBDC( η ψηφιακή μορφή του νομίσματος fiat) που αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς «τα τελευταία χρόνια», σημειώνει το think-tank.
Η Fed έχει δημιουργήσει το δικό της δίκτυο άμεσων πληρωμών, αλλά δεν έχει προχωρήσει στη δημιουργία ενός CBDC, με τον Πάουελ να επισημαίνει πέρυσι ότι ένα ψηφιακό νόμισμα θα απαιτούσε έγκριση από τους νομοθέτες. Αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να μείνουν πίσω από άλλες χώρες, όπου η τεχνολογία ψηφιακών πληρωμών αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς, δήλωσαν οι ερευνητές του Brookings.
Παρά τις προειδοποιήσεις πάντως, οι περισσότεροι ειδικοί σε θέματα νομισμάτων δεν πιστεύουν ότι η απο-δολαριοποίηση αποτελεί βραχυπρόθεσμη απειλή για τις ΗΠΑ ή το νόμισμά τους. Προς το παρόν, δεν υπάρχουν άμεσοι ανταγωνιστές του δολαρίου στις χρηματοπιστωτικές αγορές – και οι χώρες που προσπαθούν να απο-δολαριοποιηθούν ούτως ή άλλως κινδυνεύουν με πλήθος οικονομικών συνεπειών, όπως η βραδύτερη ανάπτυξη και η απώλεια της αξίας των επενδύσεων.
naftemporiki.gr
